Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày tại phiên họp. Ảnh: QK
Ngày 13/8,ĐềxuấtbỏQuỹBảotrìđườngbộcá cược bóng đá anh Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã tiến hành giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước (TCNNS) giai đoạn 2013 - 2018".
Thành lập quá nhiều quỹ, hiệu quả không cao
Trình bày báo cáo của đoàn giám sát, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, trong giai đoạn vừa qua, việc thành lập và hoạt động của các quỹ đã cơ bản đáp ứng được các yêu cầu đề ra, góp phần thúc đẩy xã hội hóa, huy động thêm nguồn lực tài chính trong xã hội thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của cả nước nói chung và từng địa phương nói riêng, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước (NSNN).
Thông qua các hoạt động đầu tư trên thị trường tài chính, thị trường tiền tệ của một số quỹ đã góp phần đa dạng các hoạt động tài chính của nhà nước, thúc đẩy sự phát triển của các thị trường này. Mặc dù hệ thống văn bản pháp luật còn chưa hoàn toàn thống nhất và rõ ràng, tuy nhiên, về cơ bản các quỹ TCNNS đã thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc quản lý, hoạt động của các quỹ vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cụ thể như là chưa có các cơ quan cả ở trung ương và địa phương được giao nhiệm vụ thống nhất quản lý các quỹ TCNNS. Nguồn tài chính hình thành các quỹ TCNNS còn nhiều bất cập, chưa đảm bảo hoạt động độc lập với NSNN. Quy định về tỷ lệ thu, mức thu chưa hợp lý ở một số quỹ. Việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các quỹ TCNNS còn trùng lặp, hiệu quả hoạt động chưa cao, dư nguồn tại nhiều quỹ ở trung ương và địa phương còn lớn. Chi phí quản lý chưa hợp lý so với hoạt động của quỹ, có quá nhiều quỹ tại địa phương làm phát sinh nhiều chi phí quản lý và tổ chức biên chế.
"Tại các địa phương có rất nhiều quỹ TCNNS, mặc dù báo cáo của các địa phương chưa đầy đủ số số lượng quỹ, tuy nhiên các địa phương trung bình có khoảng 10 - 15 quỹ. Việc thành lập quá nhiều quỹ theo quy định của các luật chuyên ngành, các Nghị định của Chính phủ và của địa phương làm phân tán nguồn lực, tăng chi phí quản lý và phát sinh thêm tổ chức, bộ máy, biên chế", ông Nguyễn Đức Hải cho biết.
Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, thanh tra và kiểm toán mặc dù đã có nhiều tích cực, tuy nhiên trong giai đoạn 2013 - 2018, số các cuộc kiểm toán, kiểm tra là chưa nhiều, đặc biệt là đối với các quỹ TCNNS do địa phương quản lý.
Bãi bỏ các quỹ hoạt động không hiệu quả, không đúng mục tiêu
Để tăng cường quản lý các quỹ, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết về tăng cường quản lý, sử dụng các quỹ TCNNS, trên cơ sở phân loại các quỹ TCNNS để điều chỉnh các nguyên tắc quan trọng, nội dung chủ yếu trong quản lý, sử dụng các quỹ TCNNS, trên cơ sở đó, giao Chính phủ ban hành Nghị định về quản lý, sử dụng các quỹ TCNSN. Đồng thời, bãi bỏ một số quỹ không cần thiết, hoạt động không hiệu quả hoặc không triển khai được trong thực tiễn quy định tại các luật. Khi ban hành các luật chuyên ngành, cần xem xét, cân nhắc một cách thận trọng trong việc thành lập mới các quỹ TCNNS, tránh trường hợp thành lập quá nhiều quỹ theo quy định của các luật.
Đối với Chính phủ, Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ xây dựng kế hoạch, lộ trình thực hiện việc rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ TCNNS, thực hiện cơ cấu lại, sáp nhập, dừng hoạt động hoặc giải thể đối với các Quỹ hoạt động không hiệu quả, không đúng mục tiêu đề ra hoặc không còn phù hợp với tình hình kinh tế xã hội, trùng lặp về mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng phục vụ; không có khả năng độc lập về tài chính, trùng lặp nguồn thu, nhiệm vụ chi với NSNN.
Cụ thể, Đoàn Giám sát đề nghị nghiên cứu bãi bỏ ngay Quỹ Bảo trì đường bộ trung ương và địa phương (chuyển về thu chi qua NSNN); Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển DN (theo hướng toàn bộ số từ cổ phần hóa, thoái vốn, cổ tức được chia tại các DN... phải nộp về NSNN sau khi trừ đi các chi phí và chỉ sử dụng để chi cho đầu tư); Quỹ Hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS (chuyển giao cho các tổ chức xã hội theo cơ chế tổ chức, hoạt động của các quỹ xã hội, từ thiện); Quỹ Hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế và Quỹ Hỗ trợ vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước (chi qua NSNN); Quỹ Phòng chống chống thiên tai (bỏ cơ chế thu và thực hiện chi qua NSNN).
Đồng thời, nghiên cứu xác định lộ trình bãi bỏ đối với một số Quỹ gồm: Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (bỏ chế độ thu gắn với lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và chuyển các nhiệm vụ chi sang NSNN); Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (quản lý giá xăng dầu như các mặt hàng khác, không cần quỹ bình ổn); Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích (chuyển các nhiệm vụ thu, chi vào cân đối NSNN).
Ngoài ra, Đoàn giám sát cũng đề nghị sáp nhập đối với các quỹ trùng lặp về mục tiêu, nhiệm vụ, phương thức hoạt động, đối tượng phục vụ hoặc trùng lặp về đối tượng hoặc trùng với nhiệm vụ chi của NSNN và thực hiện cơ cấu lại hoạt động đối với một số quỹ như: Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam; Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng; Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia va Quỹ Phát triển khoa học công nghệ quốc gia.
H.Y
