【tí lệ bóng đá】Khởi tố hình sự để răn đe đối tượng buôn lậu

Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Vạn Gia (Cục Hải quan Quảng Ninh) đã ra quyết định khởi tố vụ vận chuyển 2.020kg kg pháo nổ bắt giữ ngày 1-8-2016. Ảnh: CTV.

Thống kê từ Tổng cục Hải quan,ởitốhìnhsựđểrănđeđốitượngbuônlậtí lệ bóng đá năm 2015, ngành Hải quan đã khởi tố 34 vụ án hình sự, tăng 47,83%; chuyển cơ quan khác khởi tố 94 vụ án hình sự, tăng 88% so với cùng kỳ năm 2014. Đến hết quý III-2016, cơ quan Hải quan khởi tố 30 vụ, tăng 76,47%; chuyển cơ quan khác đề nghị khởi tố 48 vụ, tăng 6,67% so với cùng kỳ năm 2015.

Thời gian gần đây, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tiếp tục diễn biến trên các tuyến đường bộ, đường biển, đường hàng không. Cá biệt xuất hiện nhiều hơn các vụ việc vi phạm có tổ chức, tính chất nghiêm trọng. Thực tế này đòi hỏi lực lượng chức năng, trong đó có lực lượng Hải quan bên cạnh việc áp dụng đồng bộ, hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động XNK, còn phải nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác xử lý vi phạm, khai thác, sử dụng hết thẩm quyền được giao trong xử lý vi phạm, đặc biệt là thẩm quyền trong xử lý hình sự để đảm bảo các vụ việc được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật, hạn chế phát sinh hoạt động buôn lậu.

Theo quy định hiện hành, cơ quan Hải quan có quyền khởi tố vụ án đối với 2 tội danh quy định tại Điều 153, 154 (Bộ luật Hình sự): Tội buôn lậu và vận chuyển trái phép hành hóa qua biên giới. Bên cạnh đó, khi Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) và Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII (vào tháng 11-2015), cơ quan Hải quan được giao thêm thẩm quyền khởi tố Tội sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm qua biên giới. Tại Điều 90, Luật Hải quan 2014 quy định, khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật về hải quan đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì cơ quan Hải quan, công chức Hải quan có thẩm quyển khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thực hiện các hoạt động điều tra (theo pháp luật tố tụng hình sự, pháp luật tổ chức điều tra hình sự). Cơ quan Hải quan được quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp thông tin, tài liệu để phục vụ việc kiểm tra, điều tra, xác minh hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hành hóa qua biên giới.

Trên thực tế, hoạt động điều tra, xử lý các vụ việc vi phạm pháp luật hình sự, số vụ phát hiện, xử lý hình sự của cơ quan Hải quan tăng lên đáng kể theo từng năm. Nhiều đơn vị Hải quan đã có nhiều nỗ lực, khai thác tối đa thẩm quyền của cơ quan Hải quan trong xử lý hình sự như: Cục Điều tra chống buôn lậu và các Cục Hải quan: Hải Phòng, Tây Ninh, Quảng Ninh, Hà Nội. Có những lĩnh vực trước đây chỉ xử lý hành chính, thì nay đã xử lý hình sự như: Vụ vận chuyển trái phép 7 pho tượng vàng tại sân bay quốc tế Nội Bài; vụ vận chuyển trái phép 2.020 kg pháo nổ tại Quảng Ninh…

Công tác chấp hành pháp luật tố tụng hình sự của lực lượng Hải quan có những chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn phát sinh những khó khăn, bất cập. Trong thực thi nhiệm vụ quản lý Nhà nước chuyên ngành, trong phạm vi địa bàn hoạt động hải quan, có nhiều loại tội phạm xảy ra thuộc nhiệm vụ quản lý của ngành Hải quan như vận chuyển trái phép vũ khí, ma túy, trốn thuế, rửa tiền, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả… Song Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự chỉ quy định tiêu chuẩn của Điều tra viên để làm nhiệm vụ điều tra hình sự (tại Điều 29, 30), mà chưa quy định tiêu chuẩn của cán bộ Hải quan được tiến hành một số hoạt động điều tra theo tố tụng hình sự; chưa quy định chức danh của cán bộ Hải quan được tiến hành hoạt động điều tra hình sự…

Để nâng cao hiệu quả hơn nữa công tác đấu tranh, phát hiện, xử lý các vụ việc vi phạm có dấu hiệu hình sự, phát huy tối đa thẩm quyền điều tra theo thủ tục tố tụng hình sự của cơ quan Hải quan, Tổng cục Hải quan đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động điều tra hình sự. Tổng cục Hải quan xây dựng các văn bản quy định, hướng dẫn quy trình, quy chế về hoạt động điều tra theo trình tự tố tụng hình sự theo thẩm quyền của cơ quan Hải quan; tiếp tục xử lý theo thẩm quyền các hồ sơ vụ việc vi phạm do Cục Hải quan tỉnh, thành phố gửi lên. Đồng thời, theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra công tác chấp hành pháp luật tố tụng hình sự trong toàn Ngành; kịp thời chấn chỉnh, xử lý những đơn vị, cá nhân không thực hiện đúng thủ tục tố tụng hình sự, không làm triệt để, không thực hiện hết thẩm quyền và trách nhiệm được giao, có biểu hiện bao che, bỏ lọt tội phạm.