Việc bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng tràm không chỉ nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng độc đáo, có giá trị bảo tồn cao, mà còn có giá trị hoạch định phát triển kinh tế - xã hội một vùng rộng lớn, có đông đảo dân cư sinh sống.

Việc bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng tràm không chỉ nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng độc đáo, có giá trị bảo tồn cao, mà còn có giá trị hoạch định phát triển kinh tế - xã hội một vùng rộng lớn, có đông đảo dân cư sinh sống. Trong quá trình quản lý, bảo vệ rừng, kinh doanh rừng tràm thì cháy rừng được xem là một hiểm hoạ thường trực nếu không muốn nói là hiểm hoạ lớn nhất gây tổn thất và huỷ hoại tài nguyên rừng, tài sản của Nhà nước, Nhân dân.

Theo thống kê, từ năm 1977-2002, diện tích rừng tràm bị cháy là 113.200 lượt ha, gây thiệt hại lớn về tài sản, tài nguyên rừng. Đặc biệt là vụ cháy rừng năm 1983 thiêu rụi 28.000 ha rừng, gần đây nhất là năm 2002 làm thiệt hại 4.423 ha rừng tràm U Minh Hạ, trong đó một phần diện tích rừng có lớp than bùn dày.

Bà con nông dân huyện U Minh thu hoạch tràm. Ảnh: TRUNG ĐỈNH

Hiện nay nguy cơ cháy rừng vẫn còn là mối đe doạ lớn đối với người trồng và giữ rừng, đặc biệt đầu mùa khô năm 2015-2016, thời tiết khô nóng kéo dài, nhiệt độ tăng cao, mực nước trên các tuyến kinh, mực nước trong rừng hạ thấp nhanh chóng. Nhiều tuyến kinh không thể lưu thông, đến đầu tháng 3/2016, diện tích rừng khô hạn tính hầu hết ở cấp dự báo cháy từ cấp III đến cấp V. Do đó, hiện nay lực lượng kiểm lâm và các chủ rừng đang tập trung cao độ cho công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, luôn sẵn sàng phương châm “bốn tại chỗ” để ứng cứu dập tắt ngay lửa rừng khi mới phát hiện.

Để kinh doanh kết hợp phòng cháy, chữa cháy rừng tràm đạt hiệu quả thì biện pháp kinh doanh tổng hợp là xu hướng chính nhằm phát huy tối đa tiềm năng của hệ sinh thái rừng tràm kết hợp với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Những năm qua, khu vực rừng tràm U Minh Hạ đã tiến hành nhiều giải pháp tổ chức sản xuất kết hợp với phòng cháy, chữa cháy rừng, thực hiện đào mương lên liếp thâm canh rừng, một phần chuyển sang trồng keo lai nên diện tích rừng bị cháy trong các năm gần đây rất hạn chế.

Tuy nhiên, trong quá trình đó cũng đã phát sinh một số vấn đề tồn tại như vào mùa mưa, mực nước trong lâm phần ngập cao, khó thoát, gây khó khăn cho sản xuất, còn mùa khô thì mực nước trong lâm phần lại hạ thấp một cách rất nhanh chóng, tạo điều kiện cho nước mặn xâm nhập sâu vào nội địa; hệ thống máy bơm hiện đại cũng sẽ bị vô hiệu khi xảy ra cháy rừng nếu kinh rạch đã cạn hết nước; cây keo lai trước đây chỉ trồng phân tán rải rác với số lượng rất ít, nay trồng tập trung với diện tích lớn đã phát sinh những vấn đề cần xử lý; vốn đầu tư cho trồng trên đất liếp (keo lai và tràm) quá cao so với khả năng đầu tư, nhưng chưa có giải pháp bền vững lâu dài…

Để khắc phục những vấn đề nêu trên, có thể thực hiện một số giải pháp: Xây dựng mô hình sản xuất nông - lâm - ngư kết hợp theo hướng phát triển lâm nghiệp bền vững, không chỉ đơn thuần vì mục đích kinh tế mà còn mang ý nghĩa xã hội và môi trường; đầu tư xây dựng hạ tầng và trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy rừng đầy đủ, hiện đại, ứng phó mọi tình huống xảy ra khi cháy rừng. Cần nghiên cứu các giải pháp phòng cháy, chữa cháy rừng bền vững, lâu dài trong các điều kiện khác nhau. Đồng thời, đánh giá thêm về tính bền vững của phát triển trồng keo lai với diện tích lớn để có cơ sở khuyến cáo nông dân; nghiên cứu, đánh giá nguồn gốc phát sinh và khả năng phát tán của các loại nấm bệnh trên keo lai ở U Minh Hạ...

Nguyễn Thành Thuân

(责任编辑：La liga)