Báo cáo của CIEM được công bố ngày 17/1/2019. Ảnh: PV

Lợi nhuận của DN FDI cao hơn nhiều khu vực trong nước

Báo cáo mới đây của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) đã nêu ra những vấn đề đáng lưu tâm về vai trò và sự đóng góp của các khu vực doanh nghiệp (DN) trong nền kinh tế.

TheựcFDINghịchlýlợinhuậncaonộpthuếíthứ hạng của central coast marinerso báo cáo, từ năm 2010 đến 2017, GDP của Việt Nam đạt mức tăng trưởng tương đối cao, tuy nhiên cấu trúc sở hữu cho thấy tăng trưởng GDP dường như không thực chất lắm và không mang nhiều ý nghĩa để đánh giá tình trạng sức khỏe của nền kinh tế đất nước. Nhìn nhận vấn đề này từ khâu sản xuất đó là khối DN sẽ có đánh giá rõ ràng hơn.

Tính toán từ kết quả điều tra DN hàng năm cho thấy, hệ số vốn - sản lượng ngày càng tăng. Năm 2011 bình quân cả nước cần 1,44 đồng vốn tạo ra một đồng doanh thu thuần thì đến năm 2016 phải cần 1,73 đồng vốn mới tạo ra một đồng doanh thu thuần. Như vậy, hiệu quả giảm khoảng 20%.

Đặc biệt ở khu vực sản xuất trong nước - gồm doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và DN ngoài nhà nước, hiệu quả sử dụng vốn ngày càng sút giảm. DNNN từ 1,8 đồng vốn tạo ra một đồng doanh thu thuần năm 2011, đến năm 2018 tỷ lệ này tăng lên 2,91 đồng vốn mới tạo được một đồng doanh thu thuần.

Trong 3 loại hình sở hữu chỉ có DN FDI có hiệu quả sử dụng vốn tăng mạnh. Khu vực này năm 2011 cần 1,17 đồng vốn tạo ra một đồng doanh thu, đến năm 2016 thì chỉ cần 1,05 đồng vốn tạo ra một đồng doanh thu thuần.

Tuy nhiên, theo số liệu điều tra DN, giai đoạn 2011 - 2016 khu vực FDI có lợi nhuận trước thuế cao hơn khu vực ngoài quốc doanh trong nước hơn 181%. Lợi nhuận này là lợi nhuận đã khai báo với cơ quan thuế, tức là lợi nhuận sau khi đã trừ đi các khoản chi phí nguyên nhiên vật liệu, máy móc thiết bị nhập khẩu có thể bị nâng giá trị (chuyển giá) để làm giảm lợi nhuận, tránh thuế thu nhập DN, thực tế lợi nhuận của khu vực FDI so với lợi nhuận của khu vực kinh tế ngoài nhà nước có thể còn cao hơn khá nhiều.

Tỷ lệ đóng góp vào ngân sách thấp nhất

Trong khi đó, thuế và các khoản nộp NSNN của khu vực FDI chỉ bằng 81% khu vực ngoài nhà nước, trong thuế và các khoản nộp ngân sách bao gồm cả thuế gián thu và trực thu. Khoản thuế gián thu về bản chất không phải của khu vực FDI đóng góp vào ngân sách, mà chính là khoản người dân Việt Nam đóng vào ngân sách thông qua tiêu dùng sản phẩm của khu vực FDI, khoản thuế không bao gồm thuế gián thu của khu vực FDI nộp vào ngân sách chỉ bằng 51% khu vực ngoài nhà nước.

Khu vực FDI có mức tăng trưởng về lợi nhuận bình quân giai đoạn 2011 - 2016 cao nhất (25,5%) so với 2 khu vực kinh tế trong nước là DNNN (21%) và DN ngoài nhà nước (17,4%). Trong khi đó tăng trưởng bình quân về tổng thuế của khu vực FDI chỉ là 8,6% (so với 21% của khu vực kinh tế ngoài nhà nước), đặc biệt tăng trưởng bình quân về thuế thu nhập DN của khu vực FDI còn thấp hơn nữa, chỉ là 7,5%.

Một số ý kiến cho rằng khu vực FDI thu hút được nhiều lao động, song CIEM nêu số liệu cho thấy đến năm, 2016 lao động trong khu vực FDI chỉ bằng khoảng 40% lao động trong khu vực ngoài nhà nước và chuyển giao công nghệ không đáng kể. Lao động trong khu vực FDI chiếm trong tổng số thấp nhất và ngày càng thấp, từ 23% năm 2011 xuống 9% năm 2016.

"Khu vực FDI đầu tư ít hơn, lợi nhuận cao hơn và nộp thuế ít hơn khu vực kinh tế trong nước phải chăng là một nghịch lý của việc kêu gọi đầu tư nước ngoài với nhiều ưu đãi, trong khi không thu được lợi gì?" - báo cáo của CIEM nêu vấn đề và cho rằng, dù những vấn đề này đã được đặt ra nhiều lần nhưng vẫn chưa có câu trả lời thoả đáng.

Hoàng Yến

(责任编辑：Cúp C1)