Công chức Hải quan Lào Cai kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh:THU TRANG.

Áp chung một thuế suất hàng có cùng tính chất

Thực tế hiện nay,ầnthayđổicáchápthuếgiải ấn độ việc tính thuế GTGT đang phân loại, áp thuế GTGT theo mục đích và công dụng của mặt hàng. Đơn cử như mặt hàng bảng, phấn, thước kẻ dùng để giảng dạy, học tập có thuế suất thuế GTGT là 5%, nhưng những mặt hàng này dùng vào mục đích khác sẽ có thuế suất thuế GTGT là 10%.

Hay như, sản phẩm trồng trọt chưa qua chế biến thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT ở khâu sản xuất, khâu NK, nhưng nếu làm thức ăn gia súc thì phải chịu thuế suất thuế GTGT 5%.

Tương tự, các loại sợi dùng để đan lưới đánh cá thì thuộc diện áp dụng thuế suất thuế GTGT 5%, nếu dùng vào mục đích khác thì áp dụng thuế suất là 10%...

Có thể thấy, việc quy định như trên đã gây khó khăn cho cơ quan Hải quan trong việc phân loại, áp dụng mức thuế suất thuế GTGT. Gần đây nhất là vụ việc áp thuế GTGT mặt hàng chất bổ sung trong thức ăn chăn nuôi mà Tổng cục Hải quan phải tổ chức một cuộc họp với tất cả các DN NK thức ăn chăn nuôi để giải quyết.

Vì vậy, theo Hải quan các địa phương, những mặt hàng có cùng tính chất, cấu tạo thì áp dụng chung một thuế suất thuế GTGT, không phân biệt mục đích sử dụng hay công dụng của hàng hóa để tránh việc DN gian lận trong khai báo, gây khó khăn cho cơ quan Thuế và Hải quan trong phân loại.

Tài nguyên, khoáng sản phải chịu thuế GTGT

Tại Khoản 23 Điều 4 Dự thảo Thông tư hướng dẫn về thuế GTGT mà Tổng cục Thuế xây dựng có quy định: “sản phẩm XK là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác” thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

Tuy nhiên, tại Khoản 3 Điều 9 dự thảo Thông tư lại quy định: “sản phẩm XK là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác” thuộc các trường hợp không áp dụng mức thuế suất 0% khi XK.

Quy định như vậy có thể được hiểu: “sản phẩm XK là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác” phải áp dụng theo thuế suất tương ứng của hàng hóa, dịch vụ bán ra hoặc cung ứng trong nước. Vì vậy, dự thảo thông tư cần quy định, hướng dẫn rõ các trường hợp này để tránh phát sinh nhiều cách hiểu khác nhau.

Bên cạnh đó, tại Khoản 23 Điều 4 dự thảo Thông tư cũng quy định: “sản phẩm XK là tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác bao gồm cả khoáng sản đã qua sàng, tuyển, xay, nghiền, xử lý nâng cao hàm lượng, hoặc tài nguyên đã qua công đoạn cắt, xẻ”.

Theo Hải quan một số địa phương, không đưa sản phẩm tài nguyên XK là tài nguyên khoáng sản vào đối tượng không chịu thuế GTGT. Vì như vậy sẽ khuyến khích XK thô mà không qua chế biến, đồng thời sẽ làm cạn kiệt tài nguyên, khoáng sản.

Sản phẩm làm giống nên chịu thuế GTGT

Tại Khoản 2 Điều 4 dự thảo Thông tư quy định: “sản phẩm là vật nuôi, giống cây trồng, hạt giống, cành giống, củ giống, tinh dịch, phôi, vật liệu di truyền ở các khâu nuôi trồng, NK và kinh doanh thương mại, sản phẩm giống vật nuôi, giống cây trồng thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT là sản phẩm do các cơ sở NK, kinh doanh thương mại có giấy đăng ký kinh doanh giống vật nuôi, giống cây trồng do cơ quan quản lý Nhà nước cấp. Đối với sản phẩm là giống vật nuôi, giống cây trồng thuộc diện Nhà nước ban hành tiêu chuẩn, chất lượng phải đáp ứng các điều kiện do Nhà nước quy định”.

Hiện nay, đối với DN trong nước được kinh doanh tất cả các ngành nghề mà pháp luật không cấm. Việc quy định như trên sẽ dẫn đến hiện tượng DN gian lận trong quá trình khai báo hải quan làm thất thu ngân sách Nhà nước.

Đưa ra ví dụ phân tích cho thấy, DN NK là con bò còn sống dùng để làm giống thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT, nhưng khi đưa bò về trang trại, con bò đó chẳng may bị bệnh hoặc vì một lý do nào đó mà không thể làm giống. DN tiến hành giết mổ để bán (hiện nay cũng không cấm DN đăng ký kinh doanh ngành nghề sản xuất mua bán con giống không được giết mổ để bán). Trong trường hợp này cơ quan Hải quan không thể kiểm soát được.

Hải quan một số địa phương cho rằng, để tránh gian lận cần sửa đổi theo hướng đối với các sản phẩm làm giống NK từ nước ngoài phải thuộc đối tượng chịu thuế GTGT (nếu có ưu đãi thì Bộ Tài chính ban hành văn bản ưu đãi về thuế thu nhập DN trong từng lĩnh vực, ngành nghề, địa bàn đầu tư đối với thuế GTGT).

Hải Nam