Kho hàng thuốc lá lậu do Đồn Biên phòng Mỹ Quý Tây bắt giữ tháng 11-2014. Ảnh: Đ.NGuyên.

Ngày 21-8-2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 1112/QĐ-TTg cho phép thí điểm tái xuất thuốc lá còn chất lượng nhập lậu bị tịch thu đến hết năm 2013, đồng thời giao Bộ Công Thương tổ chức tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện làm cơ sở cho việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đối với việc xử lý thuốc lá nhập lậu bị tịch thu.

Sau gần 1 năm rưỡi thực hiện, mới đây Bộ Công Thương đã có báo cáo về kết quả thực hiện thí điểm tái xuất thuốc lá nhập lậu bị tịch thu. Trong tổng số 28 tỉnh, thành phố thực hiện tái xuất thuốc lá nhập lậu bị tịch thu, chỉ có 10/28 tỉnh, thành phố đề nghị tiếp tục thực hiện.

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng: Việc tái xuất thuốc lá lậu ở nhiều tỉnh chưa cho thấy hiệu quả rõ ràng, trong khi các bộ, ngành, UBND các tỉnh phải tập trung xây dựng các văn bản hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện tốn kém về thời gian và chi phí.

Nhận định nguy cơ tái thẩm lậu thuốc lá nhập lậu rất cao, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam kiến nghị Thủ tướng cho dừng việc tái xuất thuốc lá nhập lậu bị tịch thu theo quy định Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới. Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam và các DN trong ngành thuốc lá Việt Nam cam kết hỗ trợ kinh phí cho các lực lượng chức năng chống buôn lậu và tiêu hủy thuốc lá theo quy định của pháp luật.

Trong khi đó, Công ty CP Dầu khí năng lượng Cần Thơ (CAPECO) là một trong những công ty đã được Bộ Công Thương chỉ định làm đầu mối thu mua và tái xuất thuốc lá nhập lậu bị tịch thu lại có quan điểm khác.

Tính đến quý III-2014, CAPECO đã thu mua tại tất cả các tỉnh, thành phố có thuốc lá lậu bị bắt giữ trong cả nước với số lượng gần 13 triệu gói. Tổng giá trị thu mua là hơn 49 tỉ đồng.

Theo CAPECO, việc tái xuất thuốc lá nhập lậu thời gian qua đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Sau hơn 1 năm thực hiện chủ trương tái xuất đã thu về cho ngân sách các địa phương hơn 49 tỉ đồng, gấp 4-5 lần kinh phí hỗ trợ cho các lực lượng để tiêu hủy thuốc lá nhập lậu trong năm 2011-2012. Số tiền này đã giúp các lực lượng chức năng của địa phương có nguồn kinh phí kịp thời trong công tác phòng chống buôn lậu, không phải dùng đến ngân sách hỗ trợ từ Trung ương. Điều này có ý nghĩa quan trọng, nhất là trong khi điều kiện kinh tế nước ta còn gặp nhiều khó khăn, ngân sách còn hạn hẹp. Hơn nữa, việc tiêu hủy thuốc lá nhập lậu nhất là thuốc lá còn chất lượng sẽ gây ra sự lãng phí của cải xã hội và ô nhiễm môi trường.

"Việc một số tỉnh không đề nghị tái xuất như báo cáo của Bộ Công Thương là do các tỉnh đó không có thuốc để tái xuất hoặc số lượng quá ít chỉ vài chục hoặc vài trăm bao" - CAPECO giãi bày trong văn bản gửi Bộ Tài chính mới đây.

Công ty này cho biết: Việc thu mua được Công ty tiến hành nhanh chóng, kịp thời đến từng đơn vị, kể cả những nơi có số lượng thuốc lá ít như Nghệ An chỉ 900 gói. Đảm bảo mua hết và không để tồn kho cho các đơn vị. Việc thanh toán tiền được thực hiện ngay trước khi nhận hàng, giúp các đơn vị chức năng kịp thời có kinh phí để phục vụ công tác chống buôn lậu.

Với các lập luận trên, CAPECO đề nghị cho phép tiếp tục thực hiện việc tái xuất thuốc lá ngoại nhập lậu còn chất lượng.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Trọng Tín, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho rằng: Không nên tái xuất thuốc lá lậu. Trong thời gian thí điểm tái xuất thuốc lá lậu, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ dừng ngay việc tái xuất thuốc lá nhập lậu. Bởi vì điều này dễ xảy ra tình trạng luẩn quẩn tái nhập lại. Trong quá trình các lực lượng chức năng bắt giữ thuốc lá lậu, nhiều khi kho bảo quản không có, trong khi mất rất nhiều thời gian mới mời công ty đến để bán. Nhưng khi công ty đến lại chê, nên hầu như công ty chỉ sử dụng 50%, còn lại 50% vẫn giữ lại ở các kho của lực lượng chức năng để tiêu hủy. Vì vậy, tốt nhất là chúng ta nên tiêu hủy thuốc lá nhập lậu. Chúng tôi đã báo cáo Chính phủ nên sớm triển khai việc này.

Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương soạn thảo một Quyết định của Thủ tướng liên quan đến vấn đề này.