Cuối thế kỷ XIX,i cmc tottenham để tăng nguồn lực, các nhà tư bản đã vắt ép sức lao động của công nhân nhằm tạo lợi nhuận cho giai cấp mình. Tại Mỹ, mỗi ngày công nhân phải làm việc quần quật từ 14-16 giờ, có nơi là 18 giờ/ngày với đồng lương cực kỳ thấp. Sự bóc lột tàn nhẫn của giới chủ tư bản đã khiến công nhân vùng lên đấu tranh đòi quyền lợi. Tháng 10-1884, đại diện 8 tổ chức công nhân quốc tế của Mỹ và Canada họp tại Chicago (Mỹ) thống nhất ngày 1-5-1886 sẽ tiến hành tổng bãi công đòi chính phủ, giới chủ tư bản thực hiện chế độ mỗi ngày làm việc 8 giờ, 8 giờ nghỉ ngơi và 8 giờ học tập (chế độ ba 8). Rạng sáng 1-5-1886, mọi ngả đường của các thành phố lớn như Chicago, Washington, New York, Baltimore, Boston... (Mỹ) đều nổi còi hiệu kêu gọi công nhân xuống đường. Có hơn 35 vạn công nhân toàn nước Mỹ bãi công, xuống đường diễu hành thị uy lực lượng. Tại Chicago, một trung tâm công nghiệp lớn của Mỹ đã có hơn 8 vạn công nhân xuống đường hô vang khẩu hiệu đòi ngày làm việc 8 giờ và yêu cầu nhà cầm quyền thực hiện chế độ ba 8. Thị trưởng thành phố Chicago ra lệnh đàn áp cuộc bãi công của công nhân bằng bạo lực.

Ngày 3-5-1886, chính quyền Chicago cho cảnh sát xông vào một nhà máy nơi có nhiều công nhân đang tụ họp, dùng vũ lực đánh chết tại chỗ 6 người tham gia bãi công. Hàng vạn công nhân khác hay tin kéo đến chật quảng trường thành phố hô vang khẩu hiệu trả thù cho người bị hại, phản đối giết hại công nhân... Cảnh sát dã chiến được trang bị vũ trang trấn áp đám đông và cho nổ lựu đạn dẫn đến cuộc bạo loạn giữa hai bên. Hơn 200 công nhân Chicago đã bị giết hại, hàng ngàn công nhân khác bị thương, máu chảy loang khắp ngả đường thành phố. Vài ngày sau, nhà cầm quyền Chicago lệnh xử tử bằng cách treo cổ 8 lãnh tụ của công nhân. Hành động đàn áp công nhân tại Chicago đã làm giai cấp vô sản trên toàn thế giới phẫn nộ và liên tục đấu tranh để đòi quyền ngày làm việc 8 giờ như hiện nay.

Sau khi có nghị quyết của Quốc tế cộng sản thứ 2, ngày 1-5 hằng năm đã trở thành ngày đoàn kết đấu tranh của giai cấp vô sản trên toàn thế giới và cũng là ngày biểu dương lực lượng lao động, đấu tranh vì hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội. Ở nước ta, 1-5 hằng năm là ngày hội lớn của nhân dân lao động, là dịp biểu dương lực lượng mạnh mẽ trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay.

T.Phong
(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)