Ban hành nghị định chậm 14 tháng so với quy định

Báo cáo tóm tắt tình hình triển khai giám sát chuyên đề, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát Vũ Hồng Thanh cho biết, đến ngày 15/1/2022 đã nhận đủ báo cáo của Chính phủ và các bộ. Tuy nhiên, tiến độ gửi báo cáo của các địa phương vẫn còn chậm. Có báo cáo gửi đến đoàn giám sát được ký ban hành không đúng thẩm quyền. Một số báo cáo còn thiếu nội dung.

Bước đầu tổng hợp báo cáo, đến nay hệ thống pháp luật về công tác quy hoạch sau khi Luật Quy hoạch được ban hành cơ bản đã được ban hành đầy đủ. Cụ thể: đã sửa đổi, bổ sung 66 luật và 7 pháp lệnh để bảo đảm đồng bộ và có hiệu lực đồng thời với Luật Quy hoạch kể từ ngày 1/1/2019; các quy định được giao hướng dẫn chi tiết tại Luật Quy hoạch, các luật, pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến quy hoạch cơ bản đã được ban hành đầy đủ.

Tuy nhiên, việc ban hành nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Quy hoạch (Nghị định 37/2019/NĐ-CP) chậm 14 tháng so với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, dẫn đến việc ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành có liên quan khác cũng không bảo đảm tiến độ, làm ảnh hưởng rất nhiều tới tiến độ lập quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch.

Bên cạnh đó, về nội dung, có một số văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập như: Các quy định về trình tự lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai đến đơn vị hành chính cấp huyện trong quy hoạch tỉnh quy định tại Nghị định số 148/2020/NĐ-CP mâu thuẫn với quy định tại khoản 4 Điều 16 Luật Quy hoạch, tạo thêm thủ tục trình tự không cần thiết trong quá trình lập quy hoạch tỉnh…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo

Về thời gian hoàn thành các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021-2030, Luật Quy hoạch không quy định thời hạn hoàn thành với các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia, do việc lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 không đạt được tiến độ đã đề ra. Trên cơ sở đánh giá khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Quy hoạch, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 27/9/2021 về các nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 và gia hạn tiến độ hoàn thành lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đến ngày 31/12/2022.

Về lập, thẩm định và quyết định/phê duyệt các quy hoạch, đến thời điểm hiện nay, trong các quy hoạch cấp quốc gia mới có quy hoạch sử dụng đất quốc gia và 4/38 quy hoạch ngành quốc gia được phê duyệt (14/38 quy hoạch ngành quốc gia đã lập xong, lấy ý kiến, trình thẩm định). Chỉ có Bộ Giao thông vận tải là đã được phê duyệt 4/5 quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực của bộ. Tất cả các quy hoạch đều được phê duyệt chậm hơn thời hạn ngày 31/12/2020 theo yêu cầu tại Nghị quyết 11/NQ-CP;…

Quy hoạch phải đi trước một bước

Báo cáo kết quả bước đầu của Đoàn giám sát của Quốc hội cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong việc triển khai lập, thẩm định, quyết định/phê duyệt quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.

Theo đó, những tồn tại, hạn chế này chủ yếu do những bất cập về nội dung các văn bản hướng dẫn thi hành và các văn bản chỉ đạo, điều hành cùng các quy định pháp luật có liên quan. Ngoài việc ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành liên quan đến quy hoạch quá chậm, một số quy định pháp luật liên quan đến chi phí cho hoạt động quy hoạch được ban hành còn chậm; các quy định về đấu thầu lựa chọn tư vấn lập quy hoạch được ban hành trước khi Luật Quy hoạch và Luật Đầu tư công có hiệu lực.

Một số quy định hướng dẫn thi hành hoặc văn bản chỉ đạo của một số bộ về nội dung và trình tự, thủ tục lập quy hoạch chưa đồng bộ, thống nhất với tinh thần đổi mới của Luật Quy hoạch, khiến các địa phương gặp nhiều lúng túng trong quá trình lập quy hoạch tỉnh. Việc lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh tuy đã được đẩy nhanh tiến độ trong thời gian gần đây, nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu tại Nghị quyết số 11/NQ-CP; …

Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến các Ủy viên UBTVQH thống nhất cao với báo cáo bước đầu của đoàn giám sát. Đồng thời, một số ý kiến cho rằng trong quá trình giám sát cũng cần quan tâm đánh giá việc xây dựng vận hành hệ thống thông tin và dữ liệu cho công tác quy hoạch quốc gia; việc điều chỉnh quy hoạch trong thực hiện quy hoạch; triển khai những mảng quy hoạch hiện có được lập trước khi Luật Quy hoạch có hiệu lực…

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ “quy hoạch phải đi trước một bước”. Nếu quy hoạch mà tiến độ đảm bảo, chất lượng tốt thì đảm bảo cho phát triển kinh tế - xã hội và ngược lại tiến độ chậm, chất lượng thấp thì kìm hãm sự phát triển. Do đó, đoàn giám sát phải tập trung làm rõ những nội dung trọng tâm của mục tiêu giám sát; chỉ rõ danh mục văn bản pháp luật và thời hạn ban hành theo quy định của luật; đánh giá kỹ lưỡng chất lượng và tiến độ cụ thể của công tác quy hoạch; …

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, UBTVQH đánh giá cao các hoạt động của đoàn giám sát, đồng thời nhất trí với những nhận xét bước đầu và thống nhất với nhận định việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn triển khai các quy hoạch đã kìm hãm sự phát triển của đất nước.

UBTVQH đề nghị đoàn giám sát tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại phiên họp. Đồng thời, sau cuộc giám sát phải làm rõ được các nội dung sau: danh mục văn bản pháp luật và thời hạn ban hành theo quy định của luật; đối chiếu danh mục hệ thống quy hoạch thực tế đã làm, chất lượng và tiến độ cụ thể ra sao; đánh giá chất lượng và tiến độ quy hoạch; thời gian giao nhiệm vụ, lập, thẩm định, phê duyệt, công bố và thời gian triển khai thực hiện;…/.