【dortmund đấu với bochum】Mỹ rút khỏi TPP: Điều gì chờ đợi các nước thành viên?

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký sắc lệnh về việc Mỹ rút khỏi TPP. Ảnh TL minh họa

Đây là những nhận định được đưa ra trong báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu của ngân hàng HSBC với tiêu đề “Điều gì chờ đợi sau TPP?ỹrútkhỏiTPPĐiềugìchờđợicácnướcthànhviêdortmund đấu với bochum”.

Liệu TPP có thể thành hiện thực?

Ngày 23/1 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh về việc Mỹ rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Việc Mỹ rút khỏi hiệp định này đã là điều được dự kiến trước, và trên lý thuyết, 11 thành viên còn lại vẫn có thể tiếp tục tham gia TPP một khi hoàn tất việc sửa đổi các điều khoản phê chuẩn của hiệp định (mà dự định có sự tham gia của Mỹ).

Tuy nhiên, không ít các nước thành viên không đồng tình với phương án này. Một lý do là các quốc gia thành viên đồng thuận thực hiện cam kết quan trọng khi tham gia TPP vì họ cho rằng, hiệp định này sẽ cho phép các quốc gia thành viên cùng tiếp cận thị trường khu vực với quy mô lớn.

Nếu không còn Mỹ, thị trường rộng lớn của TPP sẽ giảm xuống 60% và với sự thay đổi đáng kể như thế, những quốc gia còn lại trong khối khó có thể chấp nhận những nhượng bộ đã thương thuyết trước đó trong TPP.

Trong khi đó, một số những đề xuất cải tiến của TPP có thể được sử dụng trong các cuộc đàm phán khu vực hoặc song phương mới hoặc đang diễn ra. Các nhà thương thuyết nhiều khả năng sẽ cân nhắc các điều khoản của TPP nhằm cải thiện sự thống nhất quy định, giải quyết tranh chấp khối đầu tư nhà nước, sự linh hoạt trong việc xử lý quyền sở hữu trí tuệ, nâng cấp bảo vệ tiêu chuẩn lao động, môi trường.

Theo đánh giá của các nhà phân tích của HSBC, thiệt hại kinh tế từ việc hủy bỏ TPP có thể khó thấy được tức thì, nhưng chúng thực sự tồn tại. Tăng trưởng khu vực TPP chậm lại có thể lan sang các khu vực khác do nhu cầu nhập khẩu của các quốc gia thành viên TPP suy yếu. Tuy nhiên, một tác động trực tiếp có thể gây thiệt hại cho quyền lực mềm và tầm ảnh hưởng của Mỹ lên khu vực vành đai Thái Bình Dương.

Các quốc gia tham gia Hiệp định TPP đã đầu tư hơn 10 năm để phát triển hiệp định này và chuẩn bị đưa TPP vào hiện thực. Việc Mỹ từ bỏ TPP gần đây đã tự hạ uy tín của mình với tư cách là một thành viên tích cực tham gia đàm phán làm mất thiện cảm mà Mỹ đã gây dựng trong suốt quá trình phát triển một hiệp định vốn sẽ mang lại kết quả tích cực cho cả khu vực.

Hơn nữa, việc đàm phán các hiệp định thương mại là một quá trình tiêu tốn nguồn lực đáng kể, và thất bại này không chỉ gây tốn kém về lợi ích đã mất đi, mà còn về chi phí cơ hội. Khả năng đàm phán hiếm hoi ở một số quốc gia đã có thể được triển khai theo một hướng khác.

Mỹ rời khỏi TPP cũng gây tác động tiêu cực đến niềm tin kinh doanh. Không những thế, quyết định này sẽ tiếp sức cho những người theo chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch tại Mỹ và nhiều khả năng những thị trường khác sẽ xuất hiện một hướng phát triển mà có thể minh chứng là còn gây tốn kém hơn cho nền kinh tế.

Mặc dù những quan ngại về thị trường lao động tại Mỹ được đưa ra như một lời biện hộ cho việc rút khỏi TPP, nhưng hành động này không thể giải quyết được những vấn đề như lương hoặc hiệu suất sản xuất thấp kém trong lĩnh vực sản xuất. Cạnh tranh nhập khẩu đã dẫn đến việc điều chỉnh chi phí và thiếu hụt việc làm ở một số lĩnh vực. Trong khi đó, hầu hết tình trạng mất việc trong ngành sản xuất nói chung đều bắt nguồn từ hiện tượng thay đổi công nghệ và các vấn đề liên quan.

Tự do hoá thương mại vẫn tiếp tục phát triển

Hơn 70 năm qua, Mỹ cùng các đồng minh đã tìm cách định hình kinh tế thế giới toàn diện thông qua việc tăng cường các thị trường mở và thương mại tự do theo một khuôn khổ dựa trên luật lệ. Cách tiếp cận này đã mang đến không ít những lợi ích kinh tế đáng kể toàn cầu và là một đề xuất đầy thuyết phục cho nhiều nước.

Tuy nhiên, “thật đáng tiếc, tiềm năng tăng trưởng bị bỏ qua do quyết định rời khỏi hiệp định TPP có thể khiến kinh tế Mỹ tồi tệ hơn dự báo”, báo cáo của HSBC viết. Hơn nữa, không có những tiêu chuẩn cao theo TPP, thị trường trong khu vực có thể sẽ phát triển chậm hơn trong việc giải quyết những vấn đề Mỹ đặt ra về môi trường, quyền lao động, bảo vệ thông tin bảo mật kinh doanh, và minh bạch trong các quy định của các đối tác giao thương.

Mặc dù rõ ràng không thể loại trừ khả năng các thành viên TPP cuối cùng có thể quyết định vực dậy hiệp định theo một dạng thức thay thế khác, trường hợp này cũng khó có thể thành hiện thực ngay lúc này.

Tuy vậy, các chuyên gia HSBC cho rằng, tự do hóa thương mại vẫn có thể tiếp tục phát triển theo phương thức tiếp cận chiến lược mới của Mỹ, dựa trên các thỏa thuận thương mại song phương. Đi kèm với những chính sách bổ trợ phù hợp cho doanh nghiệp và người lao động, và tránh nhờ đến biện pháp bảo hộ, phương thức này có thể mang đến nhiều nguồn lợi kinh tế.

Như nhà kinh tế học Thomas Piketty nhận xét: “Bảo hộ mậu dịch không mang lại sự thịnh vượng, trong khi thương mại tự do cùng việc mở cửa kinh tế luôn nằm trong danh sách yêu thích của tất cả mọi người"./.

H.Y