Thời gian qua, các tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) trên địa bàn huyện Phú Tân được thành lập hàng loạt theo nhu cầu về hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, hoạt động của nhiều THT, HTX chưa mang lại hiệu quả đích thực, phần lớn chỉ đáp ứng được nhu cầu về hỗ trợ vốn và chuyển giao kỹ thuật sản xuất ở mức cơ bản cho người dân.

Thời gian qua, các tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) trên địa bàn huyện Phú Tân được thành lập hàng loạt theo nhu cầu về hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, hoạt động của nhiều THT, HTX chưa mang lại hiệu quả đích thực, phần lớn chỉ đáp ứng được nhu cầu về hỗ trợ vốn và chuyển giao kỹ thuật sản xuất ở mức cơ bản cho người dân.

Ông Nguyễn Văn Dũng, thành viên THT nuôi tôm quảng canh cải tiếp ấp Láng Cháo, xã Phú Tân, cho biết, được vào THT là điều kiện để bản thân ông và các tổ viên khác tiếp cận nhanh với những kỹ thuật trong sản xuất. Chẳng những thuận lợi trong việc tập huấn, tham quan, thực hành các mô hình nuôi thuỷ sản tại hiện trường mà bà con có thể trực tiếp liên hệ với các cán bộ chuyên môn của huyện, xã để được tư vấn, tiếp sức về tất tần tật những kỹ thuật trong nuôi tôm. Từ đó, một người có thể phổ biến những gì được tư vấn cùng với kinh nghiệm của mình cho các thành viên khác trong tổ để cùng nhau bàn bạc, rút kinh nghiệm và áp dụng trên phần đất của mình để sản xuất đạt hiệu quả.

Nhu cầu về kỹ thuật, vốn liếng

Mấy năm qua, mô hình ký kết giữa cán bộ kỹ thuật chuyên môn của huyện Phú Tân với các THT sản xuất từng bước phát huy hiệu quả. Tuy không thể đáp ứng hết được việc chuyển giao khoa học - kỹ thuật vào sản xuất cho bà con, nhưng thông qua một đầu mối là tổ trưởng hoặc tổ phó, người dân có thể nắm số điện thoại và liên hệ trực tiếp với cán bộ kỹ thuật để trực tiếp trao đổi. Nếu cần thiết có thể mời cán bộ đến tận hiện trường để nắm bắt tình hình, cùng kết hợp với bà con để xử lý tình huống như trong việc xử lý dịch bệnh, môi trường nước, cách cải tạo ao nuôi… Từ đó, kỹ thuật của cán bộ chuyên môn và kinh nghiệm của bà con nông dân có thể bổ trợ cho nhau, cùng xử lý vấn đề tốt hơn, từng bước tìm ra biện pháp canh tác phù hợp, hiệu quả hơn.

Tổ hợp tác phơi cá khô Cái Đôi Vàm mới được thành lập và đi vào hoạt động, góp phần giải quyết việc làm cho chị em.

Ông Nguyễn Văn Việt, ấp Kiến Vàng, xã Tân Hưng Tây hiện đang thực hiện mô hình nuôi cua quảng canh trên diện tích đầm nuôi hơn 4.000 m2, ông Việt đã thả nuôi trên 10.000 con cua giống và sử dụng thức ăn là các loại cá trong vuông có sẵn; hiện nay cua phát triển tốt, giá cả tương đối, ông Việt đang bắt tay vào thu hoạch. Mô hình được hỗ trợ từ nguồn vốn trình diễn mô hình điểm dành cho THT. Hiện nay, bà con trong THT này đều có thông tin cho nhau về tình hình giá cả thị trường, lợi nhuận và cùng nhau sản xuất.

Hiện tại, huyện Phú Tân có 131 THT sản xuất và 36 HTX trên lĩnh vực nuôi tôm công nghiệp và quảng canh cải tiến, với gần 2.600 thành viên tham gia. Các tổ chức sản xuất này được thành lập thông qua quá trình phát triển mạnh của loại hình nuôi tôm công nghiệp và quảng canh cải tiến trên địa bàn huyện Phú Tân thời gian qua, vừa để đáp ứng nhu cầu sản xuất của bà con, vừa đủ điều kiện nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất phục vụ xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, ngoài việc hỗ trợ cơ bản về kỹ thuật và một phần vốn liếng cho nông dân, thời gian qua, các hình thức tổ chức sản xuất này vẫn chưa phát huy hiệu quả đúng mức.

Chưa có quy trình sản xuất khép kín

Trên địa bàn huyện có 3.488 hộ nuôi tôm công nghiệp và 13.441 hộ nuôi tôm quảng canh cải tiến. Nếu so với số hộ nuôi tôm công nghiệp và quảng canh cải tiến hiện có thì số hộ được vào THT, HTX chỉ chiếm trên 15%. Đây là một con số khá nhỏ và nhiều người dân chưa có điều kiện tiếp cận với kỹ thuật, vốn liếng, hình thức làm ăn hợp tác thông qua các hình thức tổ chức sản xuất này.

Bên cạnh đó, nhiều THT, HTX thời gian qua vẫn còn mang tính hình thức, thành lập để đủ điều kiện về hình thức tổ chức sản xuất nhưng chưa tập hợp được thành viên sinh hoạt có định kỳ hay sản xuất mang tính tập thể. Chất lượng hoạt động nhiều THT, HTX còn yếu kém. Qua kiểm tra, rà soát, 86 THT và 23 HTX có hình thức hoạt động, hoạt động hiệu quả chiếm hơn 60%. Còn lại 40% hoạt động kém, thậm chí không hoạt động.   

Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do nhận thức của cả cán bộ, người dân chưa thật sự đầy đủ về loại hình hoạt động này. Phần lớn đều cho rằng vào THT, HTX chủ yếu là để vay vốn, được hỗ trợ vốn, kỹ thuật sản xuất… mà chưa chú trọng chức năng chính của nó là làm ăn tập thể nhằm từng bước tiến tới chủ động về vốn liếng, cây, con giống, kỹ thuật hoặc cả yếu tố đầu ra. Chính vì vậy, nhiều nơi chưa có sự quan tâm, tạo điều kiện cho các loại hình này hoạt động. Người dân thiếu kinh nghiệm điều hành, quản lý và vẫn còn sản xuất theo lối riêng lẻ, manh mún, mạnh ai nấy làm. Từ đó, nhiều THT nhưng không hoạt động, nhiều HTX phải giải thể.

Để loại hình làm ăn hợp tác đi vào chiều sâu, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế của nông dân, nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường bất ổn như hiện nay, các loại hình làm ăn hợp tác cần được các ngành, đoàn thể quan tâm tạo điều kiện phát triển đúng hướng. Nhất thiết phải có sự phát triển đồng bộ về mô hình sản xuất, cây, con giống. Đặc biệt là phải có sự hỗ trợ, đầu mối để đảm bảo vấn đề đầu vào, đầu ra, tiến tới xây dựng đặc trưng riêng cho từng sản phẩm. Vấn đề quan trọng là hình thành mối quan hệ sản xuất tập thể, từng bước xoá dần tư duy tiểu nông, nhỏ lẻ, sản xuất manh mún trong nông dân như hiện nay.

Mới đây, huyện Phú Tân kết hợp với Hội LHPN tỉnh Cà Mau thành lập và đưa vào hoạt động THT phơi cá khô ở khóm 4, thị trấn Cái Đôi Vàm. 25 thành viên là chị em phụ nữ được hỗ trợ bước đầu về phương tiện hoạt động, 50 triệu đồng tiền vốn để cùng nhau sản xuất theo hình thức chế biến cá khô tập thể, cùng cung cấp đầu ra. Công việc này bước đầu tạo việc làm ổn định cho chị em và hướng đến sản xuất tập thể. Mô hình này cần được tạo điều kiện phát huy, nhân rộng./.

Bài và ảnh: Quốc Hiệp