Nhiều tranh luận đang nảy ra xung quanh tác động của chính sách lãi suất âm đối với nền kinh tế. Ảnh Getty Images/CNBC

Tuy nhiên, trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng toàn cầu mờ nhạt, nhiều tranh cãi đã dấy lên xung quanh hiệu quả của chính sách này. Liệu đây có phải là thần dược mới để cứu nền kinh tế toàn cầu hay là một mối đe dọa nguy hiểm?

Lãi suất âm đầu tiên được áp dụng tại Thụy Điển, Đan Mạch, Thụy Sỹ với mục đích chặn đà tăng giá của tiền tệ so với đồng euro, sau đó, Ngân hàng Trung ương Hungary cũng áp dụng chính sách này.

Những người phản đối cho rằng, chính sách lãi suất âm, đặc biệt là ở Nhật Bản trong bối cảnh ngân hàng trung ương đã thất bại trong việc kích thích tăng trưởng và kéo lạm phát, chính là những dấu hiệu của tuyệt vọng. Điều cần phải làm chính là tăng chi tiêu chính phủ thay vì tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ.

Thêm vào đó, họ cho rằng chính sách này có thể phá hủy nền kinh tế bằng việc thổi phồng bong bóng tài sản thị trường tài chính và ăn mòn lợi nhuận ngân hàng.

Trong một báo cáo vừa được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố gần đây trước cuộc họp tại Washington, Giám đốc Tiền tệ và thị trường vốn của IMF Jose Vinals cho rằng, nhìn chung, chính sách lãi suất âm đã tạo ra kích thích tiền tệ bổ sung và các điều kiện tài chính dễ dàng hơn để hỗ trợ cầu và ổn định giá cả.

Tuy nhiên, một trong những nhà chức trách cao cấp của IMF cũng kết luận rằng, mặc dù lãi suất âm đã chứng tỏ hiệu quả, vẫn tồn tại những giới hạn trong khả năng hạ mức lãi suất xuống mức thấp hơn và áp dụng trong thời gian dài hơn.

Trong bối cảnh làn sóng không đồng tình với chính sách này ngày càng gia tăng, các ngân hàng trung ương dường như sẽ gia tăng áp lực đối với các chính phủ để áp dụng các biện pháp như can thiệp tài khóa và tái cấu trúc.

Hiểm họa hay thần dược?

CEO Larry Fink của Quỹ Quản lý tài sản lớn nhất thế giới BlackRock đầu tuần vừa qua đã lên tiếng rằng, lãi suất thấp sẽ không mang đến cho người gửi tiết kiệm mức lợi nhuận mà họ mong muốn và điều này có khả năng sẽ buộc họ găm tiền mặt hơn là chi tiêu để kích thích nền kinh tế.

Một nhóm các chính trị gia của Đức, đứng đầu là Bộ trưởng Tài chính Wolfgang Schauble, cũng đã cho rằng Ngân hàng Trung ương Châu Âu đang cướp mất đi thu nhập hưu trí của người dân.

Còn ECB, trái lại cho rằng lãi suất âm kết hợp với chương trình mua trái phiếu đã giúp hạ mức lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng trong toàn khu vực.

Mùa hè năm 2014, ECB đã bắt đầu thử nghiệm áp dụng mức phí 0,1% đối với những khoản tiền gửi tại ECB. Kể từ đó, mức lãi suất tiếp tục cắt giảm 3 lần và hiện nay đang ở mức 0,4%.

ECB cho rằng lãi suất có thể tiếp tục cắt giảm thêm một lần nữa nếu kinh tế khu vực suy giảm.

Các quan chức cũng đã phản pháo lại những phàn nàn của các ngân hàng, cho rằng các ngân hàng trong khối cần phải xem xét lại mô hình kinh doanh của mình và dừng coi ngân hàng trung ương như “vật tế thần”.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cho rằng, động thái cắt giảm mức lãi suất xuống âm trong tháng 1 đang cho thấy hiệu quả, mặc dù trong những tháng đầu, việc thích nghi của thị trường dường như rất khó khăn.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cho rằng, hiệu ứng của chính sách này đã giúp hạ mức lãi suất cho vay, và sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế và giá cả theo hướng tích cực.

Ở Thụy Điển, Riksbank đã cảnh báo có thể sẽ tiếp tục hạ lãi suất âm thêm nữa để kích thích lạm phát./.

Mai Linh (Theo Financial Times, Reuters)

(责任编辑：Thể thao)