Tang vật gỗ vi phạm của Công ty TNHH MTV Ngọc Hưng. Ảnh: H.PHƯƠNG

Năm 2012,ặngỗlậuqualuồlich nh anh nổi lên tình trạng DN lợi dụng ưu đãi miễn kiểm tra thực tế hàng hóa để hợp thức hóa gỗ không có nguồn gốc hợp pháp, tang vật thu giữ đều là các loại gỗ quý hiếm, có giá trị cao.

Cuối tháng 12-2011, tại cảng Tiên Sa-Đà Nẵng, lô hàng XK của Công ty TNHH MTV Ngọc Hưng gồm 535 m³ gỗ Trắc Cam bốt xếp trong 22 container, đã hoàn tất thủ tục hải quan, đang được xếp lên tàu thì bị tạm dừng để kiểm tra vì có dấu hiệu nghi vấn của cơ quan Hải quan. Lô gỗ XK của Công ty TNHH MTV Ngọc Hưng là loại gỗ Trắc (không phải là mặt hàng gỗ trắc Cam bốt như DN khai báo). Ngoài ra lô hàng còn có 21,506 m³ gỗ thuộc loài Giáng hương. Số hàng trên không có nguồn gốc hợp pháp. Đây là vụ buôn lậu quy mô lớn và có sự chống đối quyết liệt của chủ hàng.

Theo thống kê, chỉ tính riêng tại Cục Hải quan TP. HCM trong năm 2012 đã phát hiện, bắt giữ hàng chục container gỗ quý xuất lậu. Như vụ việc Công ty cổ phần XD TM DV Phúc Hưng mở tờ khai tại Chi cục HQCK cảng Sài Gòn KV 4 khai báo XK 3 container đũa tre đi Trung Quốc. Theo quy định lô hàng trên phân vào luồng Xanh miễn kiểm tra thực tế hàng hóa và thông quan ngay. Qua thông tin trinh sát có 3 container đũa XK nghi vấn chứa hàng lậu, Cục Điều tra chống buôn lậu khu vực phía Nam-Tổng cục Hải quan đã phối hợp với Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn KV 4 kiểm tra thực tế toàn bộ lô hàng. Kết quả, 3 container chứa gần 50 m³ gỗ Trắc, trị giá gần 10 tỉ đồng.

Việc khai sai tên hàng, lợi dụng luồng Xanh để xuất lậu gỗ quý là thủ đoạn phổ biến được các DN sử dụng. Khi làm thủ tục hải quan, DN thường khai báo là những mặt hàng được khuyến khích XK như: Sản phẩm dệt may, sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thực phẩm để qua mặt cơ quan chức năng. Khai báo những mặt hàng trên, DN sẽ được hưởng ưu đãi về thủ tục. Trong quá trình làm thủ tục, ngày 17-8-2012, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn KV 1 đã lập biên bản vi phạm, tạm giữ 1 container gỗ xuất lậu của Công ty TNHH MTV N.T. Theo khai báo của DN, lô hàng trên là thạch dừa hỗn hợp ép khô, XK đi Malaysia. Với thông tin trên, lô hàng được phân vào luồng Xanh. Tuy nhiên, trong lúc lô hàng đang chờ xếp lên tàu để XK, qua thông tin trinh sát, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn KV 1 đã thực hiện giám sát trọng điểm, cắt sổ tàu, dừng XK đối với container hàng trên, phối hợp với lực lượng điều độ của cảng chuyển hàng qua kiểm tra. Khi mở container, cơ quan Hải quan phát hiện, trong container có chứa hàng chục khối gỗ lớn, gồm 19,7 m³ gỗ Pơmu, không phải Thạch dừa như khai báo của DN.

Ngoài ra, hiện nay tình trạng buôn lậu, vận chuyển gỗ qua biên giới cũng diễn ra phức tạp. Các đối tượng thường chia gỗ ra thành nhiều bao nhỏ, sau đó thuê “cửu vạn” mang vác qua hai bên cánh gà biên giới hoặc sử dụng thuyền để vận chuyển qua các con sông giáp ranh giữa hai nước. Một loạt các vụ việc đã bị cơ quan Hải quan phát hiện, bắt giữ như vụ việc ngày 11-7-2012, tại phường Hải Yên, TP Móng Cái, Đội Kiểm soát Hải quan số 1 - Hải quan Quảng Ninh đã bắt giữ một đò sắt, vận chuyển 6 bao gỗ màu xanh gồm các cục và các đoạn gỗ nhỏ, có tổng trọng lượng 250kg. Theo kết quả giám định, lô hàng là gỗ sưa thuộc bảng 1A, nhóm 1 thuộc loại thực vật rừng nghiêm cấm khai thác, trị giá trên 1 tỷ đồng. Trước đó, vào cuối tháng 3-2012, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Cầu Treo-Hải quan Hà Tĩnh đã phối hợp với Bộ đội Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo phát hiện một nhóm người đang gùi gỗ trắc qua biên giới từ Lào về Việt Nam. Phát hiện bóng dáng lực lượng chức năng các đối tượng đã nhanh chóng bỏ lại hàng hóa để tẩu thoát, tang vật thu giữ gồm 74 thanh, 23 tấm gỗ Trắc, tổng cộng khoảng 0,6m3.

Theo Cục điều tra chống buôn lậu, trong thời gian tới, lực lượng kiểm soát Hải quan đẩy mạnh đấu tranh với các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại ở các nhóm hàng có thuế suất cao, trị giá lớn, trong đó gỗ quý cũng là một trong những nhóm hàng trọng điểm; triển khai quyết liệt các kế hoạch chống buôn lậu, gian lận qua luồng Xanh.

Huệ Minh