Hầu hết các DN đều không cảnh giác với yếu tố “giá bất thường” so với cung-cầu thị trường. Ảnh: Hương Dịu

Phát biểu tại hội thảo,ấthàngtriệuUSDmỗinămtừthươngmạiquốctếthứ hạng của heracles almelo ông Emmanuel Atienza, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Công ty Dun Bradstreet thông tin rằng, trong vòng vài năm trở lại đây, tỷ lệ gian lận liên quan đến các đơn hàng quốc tế trung bình đang vượt quá 3,5 lần so với đơn hàng nội địa. Theo khảo sát ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, các doanh nghiệp cũng từ chối đơn đặt hàng quốc tế gấp 3,5 lần so với các đơn hàng nội địa.

TS. Nguyễn Xuân Minh, trọng tài viên Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cũng chỉ ra rằng, qua hàng loạt các vụ khiếu kiện tại VIAC thời gian qua cho thấy, xu hướng chủ quan của các DN nội địa Việt Nam trong các giao dịch thương mại quốc tế đang ngày càng gia tăng. Nhiều vụ khiếu kiện xuất phát từ nguyên nhân các DN Việt Nam thực hiện ký kết thương mại qua hệ thống thương mại điện tử nhưng không kỹ càng trong khâu lựa chọn đối tác, không kiểm chứng nguồn thông tin về đối tác và không thực hiện các biện pháp đảm bảo thực hiện hợp đồng.

Theo ghi nhận của ông Minh, rủi ro khách hàng không thanh toán hiện nay có tần số xuất hiện nhiều nhất. Khi DN khởi kiện ra trung tâm trọng tài quốc tế, nhiều trường hợp tòa xử thành công, có bản án và quyết định thi hành án nhưng phía doanh nghiệp đối tác bỏ trốn, trây ỳ kéo dài thời gian trả nợ cũng khiến doanh nghiệp theo án mệt mỏi. Con số thiệt hại hàng năm từ các vụ gian lận, lừa đảo qua hình thức thương mại điện tử quốc tế từ Việt Nam có thể lên đến hàng triệu USD.

Trong một thống kê khác của Hiệp hội chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, chỉ trong 2 năm 2015-2016, số tiền DN bị mất do không thu hồi được nợ từ các công ty nước ngoài ước khoảng 8 tỷ USD. Những hình thức gian lận thương mại và lừa đảo mà các DN Việt dễ gặp nhất là không đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng, không điều tra cặn kẽ về thông tin về thương nhân nước ngoài.

Bên cạnh đó, hầu hết các DN đều không cảnh giác với yếu tố “giá bất thường” so với cung-cầu thị trường, chạy theo lợi nhuận nên ký kết hợp đồng thương mại quốc tế khá dễ dãi, không sàng lọc đối tác dựa trên những cơ sở xác tín hoặc bảo lãnh từ các ngân hàng quốc tế.