Toàn cảnh cuộc hội nghị. Ảnh: Hải Anh

Đây là ý kiến của các chuyên gia kinh tế,ếtiêuthụđặcbiệtvớithuốclácầntăngítnhấtđồbxh hạng 2 bồ đào nha các nhà hoạch định chính sách đưa ra, tại hội nghị cung cấp thông tin về phòng chống tác hại thuốc lá, tập trung vào giải pháp tăng thuế trong phòng chống tác hại thuốc lá, do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với HealthBridge Canada tổ chức, ngày 25/9/2018, tại Hà Nội.

Tỷ lệ thuế trong giá bán lẻ thuốc lá của Việt Nam ở mức thấp

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là quốc gia có lượng tiêu dùng thuốc lá cao, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN và thứ 9 trên thế giới về số người hút thuốc lá. Việt Nam đã và đang chịu gánh nặng bệnh tật và kinh tế khổng lồ do sử dụng thuốc lá.

WHO ước tính mỗi năm có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra tại Việt Nam, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm vào năm 2030, nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả.

Cũng theo WHO và Ngân hàng Thế giới (WB), tăng thuế ở mức làm giá thực của thuốc lá tăng lên 10% sẽ giảm tiêu dùng thuốc lá ở mức 5% ở các nước đang phát triển và giảm tiêu thụ thuốc lá tới 10% ở trẻ em và người nghèo.

Tăng thuế TTĐB nhằm tăng giá thuốc lá là một giải pháp hiệu quả, chiếm 60% trong tổng số các giải pháp, nhằm giảm sức mua thuốc lá và ngăn ngừa bệnh tật, tử vong do thuốc lá.

Ông Nguyễn Tuấn Lâm - chuyên gia của WTO tại Việt Nam cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc lá ở Việt Nam hiện áp dụng ở mức 70% giá xuất xưởng, dẫn đến giá thành thuốc lá rất rẻ.

Ông Lâm phân tích, tính theo chuẩn quốc tế là “tỷ lệ thuế trong giá bán lẻ”, thì tỷ lệ thuế của Việt Nam (bao gồm cả thuế GTGT) chỉ chiếm khoảng 36% giá bán lẻ thuốc lá. Tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều so với trung bình thế giới (56%), thấp hơn đa số các nước ASEAN (Thái Lan 73%, Singapore 66%, Brunei 62%) và cách xa so với khuyến cáo của WHO (70%). Đây cũng là nguyên nhân làm cho tỷ lệ người tham gia hút thuốc lá tăng...

Để giảm thiểu số lượng người hút thuốc lá, cơ quan chức năng đã có đề xuất, từ 1/1/2020 áp dụng thuế TTĐB hỗn hợp, bên cạnh biểu thuế theo tỷ lệ hiện hành, bổ sung thuế tuyệt đối ở mức 1.000 đồng/bao thuốc lá 20 điếu; 15.000 đồng/điếu xì gà.

Đề xuất này đã nhận được sự đồng thuận của các tổ chức quốc tế. WHO cho rằng phương án bổ sung thuế tuyệt đối 1.000 đồng sẽ giúp giảm 1,5% tỷ lệ hút thuốc lá và tăng thu cho ngân sách khoảng 3.949 tỷ đồng.

Đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL), Bộ Y tế cũng ủng hộ đề xuất tăng thuế TTĐB thuốc lá với phương án bổ sung thuế tuyệt đối. Bởi thuế tuyệt đối có tác động lên giá bán một cách chắc chắn hơn, tránh được hiện tượng chuyển giá của nhà sản xuất, giảm khoảng cách về giá giữa các dòng sản phẩm thuốc lá, giảm các sản phẩm thuốc lá giá siêu rẻ,...

“Thuế TTĐB với thuốc lá cần được tăng ít nhất ở mức 5.000 đồng/bao thuốc để có thể giảm được đáng kể tỷ lệ hút thuốc, đạt mục tiêu Chiến lược quốc gia về PCTHTL đến năm 2020…” - đại diện Quỹ PCTHTL đề xuất.

Tỷ lệ thuốc lá lậu giảm sau tăng thuế

Tại hội thảo, TS. Nguyễn Ngọc Anh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển chính sách (DEPOCEN) cũng công bố kết quả nghiên cứu về buôn lậu thuốc lá thực hiện trên 3 tỉnh thuộc 3 miền Bắc, Trung, Nam ở Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu của DEPOCEN cho thấy, có sự giảm sút đáng kể về tỷ lệ thuốc lá bất hợp pháp ở Việt Nam trong giai đoạn 2012 là 20,7% và năm 2017 là 13,6%; trong khi năm 2016 đã thực hiện tăng thuế thuốc lá.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy thuốc lá lậu có giá cao hơn đáng kể so với thuốc lá hợp pháp. Điều này phản ánh rất rõ việc sử dụng thuốc lá lậu ở Việt Nam là do gu tiêu dùng, thị hiếu thay vì vấn đề giá.

Đánh giá tác động của tăng thuế thuốc lá đối với sản lượng và việc làm ở Việt Nam, TS.Nguyễn Thị Thu Hiền - Đại học Thương mại chia sẻ kết quả nghiên cứu cho thấy, lao động trong ngành thuốc lá ở Việt Nam chiếm một phần rất nhỏ trong tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế (226.276 việc làm năm 2016, chiếm 0,42%); trong đó bao gồm 7.845 lao động làm trực tiếp trong ngành sản xuất thuốc lá, 51.511 lao động trong lĩnh vực trồng cây thuốc lá và 166.920 lao động trong lĩnh vực phân phối thuốc lá.

Cũng theo bà Hiền, kết quả nghiên cứu của WB vào năm 2017 cho thấy, giảm nhu cầu tiêu dùng thuốc lá không có nghĩa là giảm tổng mức công ăn việc làm của nền kinh tế. Khoản chi tiêu mà những người hút thuốc dùng mua thuốc lá sẽ được chuyển sang mua hàng hóa và dịch vụ khác, thúc đẩy tạo ra công ăn việc làm khác thay thế cho việc làm mất đi trong công nghiệp thuốc lá. Điều này sẽ tạo thêm việc làm cho nền kinh tế.../.

Ngọc Linh