【bảng xếp hạng scotland】Hiệp định RCEP: Cơ hội tăng trưởng xuất khẩu, hạn chế nhập siêu

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Lễ ký kết trực tuyến với các nước tham gia đàm phán Hiệp định RCEP. Ảnh: TL

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh khi trao đổi với báo chí xung quanh sự kiện Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP) vừa chính thức được ký kết ngày 15/11.

*PV:Qua một năm Việt Nam đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2020,ệpđịnhRCEPCơhộităngtrưởngxuấtkhẩuhạnchếnhậpsiêbảng xếp hạng scotland ông đánh giá như thế nào về những kết quả đã được cũng như vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong một năm đầy khó khăn như năm 2020?

- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Với cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, ngay từ đầu năm, Việt Nam đã và đang nỗ lực hết mình với sự ủng hộ và hỗ trợ tích cực từ các nước thành viên ASEAN và các Đối tác để hiện thực hóa tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” - Chủ đề của Năm ASEAN 2020.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 dẫn đến việc các nước ASEAN đều phải áp dụng các biện pháp hạn chế đi lại, giãn cách xã hội, Việt Nam đã chủ động thích ứng, nhanh chóng thay đổi phương thức tổ chức các sự kiện trong khuôn khổ ASEAN từ truyền thống sang họp trực tuyến, góp phần đảm bảo các hoạt động hợp tác kinh tế diễn ra theo đúng kế hoạch.

Hơn nữa, vai trò và tiếng nói của Việt Nam càng được ghi nhận, đóng góp vào quá trình thảo luận, thống nhất các vấn đề hợp tác kinh tế của ASEAN theo hướng đảm bảo lợi ích của Việt Nam nói riêng cũng như của ASEAN nói chung, Việt Nam đã xây dựng 13 sáng kiến, ưu tiên về hợp tác kinh tế. Đến thời điểm hiện tại, 8 ưu tiên đã hoàn thành, còn lại sẽ hoàn thành trước cuối năm 2020.

Đáng chú ý, Việt Nam đã điều phối và thúc đẩy xử lý nốt những vấn đề còn tồn đọng trong đàm phán RCEP, là cầu nối, trung hòa lợi ích giữa các bên nhằm chính thức kết thúc đàm phán và ký kết hiệp định.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh. Ảnh: T.L

*PV:Vậy đâu là điều ấn tượng nhất với ông sau gần 1 năm đảm nhận vai trò người điều phối các hoạt động liên quan đến trụ cột kinh tế của ASEAN 2020?

- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Năm 2020 là một năm vô cùng đặc biệt và khó khăn khi mà nền kinh tế khu vực đang gặp phải những trở ngại và thách thức to lớn không chỉ từ xu hướng bảo hộ thương mại quốc tế mà còn từ đại dịch Covid-19. Do đó, ngay từ đầu năm, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và ASEAN nói chung đã nhanh chóng chủ động thích ứng với những thử thách chưa từng có. Khi một số nước đề nghị Việt Nam đảm bảo lương thực và thực phẩm để tránh thiếu hụt đe dọa an ninh lương thực, Việt Nam đã chứng tỏ là đối tác tin cậy và dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu của mình. Bên cạnh đó, các nước ASEAN khác cũng đã dỡ bỏ các biện pháp hạn chế nhập khẩu hoặc thuế đặc biệt liên quan đến thiết bị y tế, xăng dầu, sắt thép…

Ngoài ra, nhiều biện pháp thuận lợi hóa thương mại cũng đã được bàn và triển khai nhanh chóng như việc áp dụng cấp chứng nhận xuất xứ điện tử trong bối cảnh dịch bệnh gây khó khăn cho doanh nghiệp hoàn thành thủ tục, gây đứt gẫy chuỗi cung ứng…Các sáng kiến được Việt Nam thúc đẩy đưa ra rất kịp thời nhằm duy trì các hoạt động thương mại, tăng cường hợp tác, liên kết toàn khu vực trong việc khắc phục hậu quả của dịch Covid-19 và chuẩn bị cho phục hồi kinh tế sau đại dịch.

Đặc biệt, việc các nước ASEAN cùng 5 nước đối tác ký kết Hiệp định RCEP là một dấu ấn đáng nhớ, nhất là trong bối cảnh hợp tác kinh tế - thương mại toàn cầu đang gặp không ít khó khăn.

*PV: Hiệp định RCEP đã chính thức được ký kết ngày 15/11 với nhiều kỳ vọng mới cho việt Nam. Xin ông cho biết ý nghĩa và tác động từ Hiệp định mang lại đối với Việt Nam và ASEAN?

- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Trong bối cảnh của đại dịch Covid-19 bùng phát làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực, gây ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu cùng với xu hướng bảo hộ mậu dịch đang nổi lên, việc ký kết RCEP đánh dấu mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế của Việt Nam và tất cả các nước tham gia.

Thứ nhất, Hiệp định RCEP, khi được 15 thành viên thực thi, sẽ tạo nên một thị trường lớn với quy mô 2,2 tỉ người tiêu dùng, chiếm khoảng 30% dân số thế giới, với GDP gần 27 nghìn tỉ USD, chiếm khoảng 30% GDP toàn cầu và sẽ trở thành khu vực thương mại tự do lớn nhất trên thế giới. Với các cam kết về mở cửa thị trường trong lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ và đầu tư và hài hòa hóa quy tắc xuất xứ giữa tất cả các bên tham gia cũng như tăng cường các biện pháp tạo thuận lợi thương mại, việc thiết lập Hiệp định này sẽ tạo cơ hội để phát triển các chuỗi cung ứng mới trong khu vực.

Thứ hai, Hiệp định RCEP sẽ giúp thiết lập thị trường xuất khẩu ổn định lâu dài bởi trước tình hình thế giới đầy biến động gây ra những xáo trộn về chuỗi cung ứng, việc hình thành một khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới theo Hiệp định sẽ tạo ra một thị trường xuất khẩu ổn định dài hạn.

Theo đánh giá của quốc tế thì cho đến nay có hai cơ chế có thể trở thành thiết kế cho mô hình hợp tác của toàn bộ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương: Thứ nhất là Hiệp định RCEP và thứ hai là Hiệp định CPTPP. Rất vinh dự cho Việt Nam là cả hai cơ chế này đều được quyết định trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN và APEC. Có thể nói, Việt Nam đã đóng góp tiếng nói của mình vào việc định hình cho các cơ chế hợp tác mới cũng như luật chơi của khu vực, tăng cường vị thế của đất nước.

Thứ ba, việc thực hiện Hiệp định RCEP sẽ tạo nên một khuôn khổ ràng buộc pháp lý trong khu vực về chính sách thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, giải quyết tranh chấp..., góp phần tạo nên môi trường thương mại công bằng trong khu vực.

Cuối cùng, ý nghĩa quan trọng nhất là việc kết thúc đàm phán và ký kết Hiệp định RCEP sẽ góp phần đề cao vai trò trung tâm của ASEAN trong quá trình định hình cấu trúc khu vực do RCEP là liên kết kinh tế khu vực có quy mô lớn nhất mà ASEAN đóng vai trò dẫn dắt cho đến nay.

*PV:Như vậy là rất nhiều cơ hội đang chờ đón Việt Nam trong RCEP, vậy những thách thức, yêu cầu đặt ra cho chúng ta là gì, thưa ông?

- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Tất nhiên, cơ hội mà RCEP mang lại cũng sẽ song hành cùng với khó khăn và thách thức. Trước hết, Hiệp định RCEP có thể mang đến sức ép cạnh tranh đối với hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam. Đặc điểm các nền kinh tế trong khu vực RCEP cho thấy có nhiều đối tác có cơ cấu sản phẩm tương tự và có năng lực cạnh tranh mạnh hơn Việt Nam, trong khi chất lượng và hàm lượng giá trị gia tăng của hầu hết sản phẩm nước ta còn khiêm tốn. Vì vậy, khi Hiệp định RCEP đi vào hiệu lực thì sức ép cạnh tranh sẽ gia tăng.

Ngoài ra, hiện đầu vào sản xuất của Việt Nam vẫn còn phụ thuộc nhất định vào các nguồn nhập khẩu, trong khi khả năng cải thiện vị trí trong chuỗi giá trị khu vực còn hạn chế cũng như mức độ tham gia cung cấp thương mại dịch vụ toàn cầu của nước ta còn khá khiêm tốn.

Tuy nhiên, kinh nghiệm hội nhập kinh tế quốc tế thời gian qua cho thấy khả năng của Việt Nam tham gia vào các chuỗi giá trị mới thiết lập trong khu vực ngày càng tăng lên cùng với việc chúng ta có nhưng đổi mới mạnh mẽ về thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và cải thiện môi trường đầu tư.

*PV: Ông vừa đề cập đến lợi thế cạnh tranh hàng hóa, trong khi nhập siêu vẫn là bài toán khó giải trong thời gian dài qua, thì liệu việc tham gia RCEP có làm tăng nguy cơ nhập siêu từ một số nước thành viên không, thưa ông?

- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Trong suốt quá trình đàm phán Hiệp định RCEP, chúng tôi đều tham vấn chặt chẽ các bộ ngành liên quan và doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu kết quả đàm phán phải đảm bảo lợi ích cao nhất của Việt Nam.

Thực tế, quá trình tự do hoá thuế quan với các nước ASEAN đã được thực hiện trong suốt hơn 20 năm qua. Vì vậy, việc thực hiện hiệp định RCEP sau khi được thông qua sẽ không tạo ra cú sốc về giảm thuế quan đối với Việt Nam.

Hiệp định RCEP về cơ bản là thỏa thuận mang tính kết nối các cam kết đã có của ASEAN với 5 đối tác với ASEAN trong một FTA. Ví dụ, doanh nghiệp sẽ chỉ phải sử dụng một quy tắc xuất xứ thay vì năm bộ quy tắc xuất xứ riêng ở các FTA trước đây. Tương tự, các quy tắc về thủ tục hải quan và tạo thuận lợi thương mại cũng được thống nhất và tăng cường. Do đó, về cơ bản sẽ không tạo ra cam kết mở cửa thị trường hay áp lực cạnh tranh mới mà chủ yếu hướng đến tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Vì vậy, chúng ta không quá lo ngại về khả năng tăng nhập siêu. Không những thế, các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên sẽ có nhiều cơ hội tham gia các chuỗi cung ứng mới do Hiệp định RCEP tạo ra nếu có thể khai tác triệt để lợi ích do Hiệp định này mang lại.

*PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Tố Uyên