Vụ án do người tâm thần gây ra khiến dư luận bàng hoàng về độ nghiêm trọng

(Dân trí) - Tình trạng tội phạm do đối tượng là người mắc bệnh tâm thần gây ra trên địa bàn tỉnh Phú Thọ diễn biến phức tạp với nhiều hành vi man rợ, nguy hiểm. Nạn nhân chủ yếu là người thân ruột thịt, họ hàng.

Công an tỉnh Phú Thọ vừa đưa ra nhận định như vậy trước việc liên tiếp xảy ra nhiều vụ án Giết người, Cố ý gây thương tích, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản… mà đối tượng gây án là người bị rối loạn tâm thần hoặc biểu hiện loạn thần (ảo giác, hoang tưởng).

"Những hành động như tấn công người, tự làm hại bản thân hay những vụ án do người tâm thần gây ra đã khiến dư luận không khỏi bàng hoàng và bất ngờ về mức độ nghiêm trọng. Nhưng đau lòng và xót xa hơn cả là những thảm án mà người tâm thần gây ra lại làm hại chính người thân của mình", công an cho hay.

Gần nhất, sáng 28/10, tại xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn, xảy ra vụ án mạng nghiêm trọng khiến 2 người tử vong.

Qua xác minh, cơ quan chức năng xác định đối tượng gây án là Hà Quốc Dương (SN 1991, trú tại xã Kim Thượng) - đối tượng thuộc diện tâm thần hưởng chế độ bảo trợ xã hội từ tháng 6/2022.

Dương đang được trạm y tế xã quản lý và cấp thuốc hàng tháng theo chỉ định của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Phú Thọ.

Cũng trong tháng 10, vụ án giết người xảy ra tại phường Minh Nông, TP Việt Trì gây xôn xao dư luận cả nước khi Đào Việt Đức (SN 1992, trú phường Minh Nông) nhẫn tâm sát hại bố đẻ rồi bỏ trốn khỏi hiện trường.

Theo công an, đó chỉ là hai trong số rất nhiều vụ án mà đối tượng gây án là người bị rối loạn tâm thần hoặc biểu hiện loạn thần. Hành vi bột phát của những người này để lại hậu quả đặc biệt nguy hiểm, không thể dự báo trước.

Công an dẫn thống kê của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Phú Thọ cho thấy hiện có 3.776 người bệnh tâm thần được quản lý tại cộng đồng.

Ngoài ra, theo Sở LĐ-TB&XH Phú Thọ, tỉnh đang có gần 6.800 người bị khuyết tật thần kinh, tâm thần đang hưởng chính sách trợ giúp xã hội hàng tháng tại cộng đồng.

Lực lượng chức năng đều nhận định việc phòng ngừa tình trạng người tâm thần gây án khá khó khăn bởi họ có thể hành động mất kiểm soát bất cứ lúc nào.

Vì vậy, để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, hạn chế mức thấp nhất xảy ra các vụ án do đối tượng bị bệnh tâm thần gây ra, Công an tỉnh Phú Thọ khẳng định trách nhiệm không thuộc về riêng một cá nhân hay tổ chức nào mà cần sự chung tay của toàn xã hội.

Với các gia đình, theo công an, khi thấy người thân có dấu hiệu phát bệnh hoặc đã bị bệnh và tái phát bệnh cần sớm đưa đi khám, điều trị; không nên giấu bệnh nhân ở nhà hoặc tìm đến các thầy cúng, thầy bói.

"Càng sớm điều trị người bệnh càng nhanh chóng ổn định tâm lý, kiểm soát được hành vi, việc làm của mình và tránh được những hậu quả đáng tiếc xảy ra", công an khuyến cáo.

Với chính quyền địa phương, công an cho rằng cần rà soát, nắm danh sách các trường hợp mắc bệnh tâm thần để đề xuất, hướng dẫn đưa người bệnh vào điều trị tại các cơ sở chữa bệnh. Đồng thời, chính quyền cần quan tâm giúp đỡ các hộ gia đình bệnh nhân khó khăn trong chữa bệnh, hòa nhập cộng đồng, điều trị đúng cách.

Cơ quan chức năng phối hợp với gia đình người bệnh siết chặt quản lý, có giải pháp cách ly đối tượng bị tâm thần một cách hợp lý, không để họ tiếp xúc với các vật dụng, công cụ, vũ khí nguy hiểm.

"Người bệnh tâm thần không được điều trị đúng cách, bệnh trở nặng thì chỉ cần một kích động nhỏ hay phát bệnh sẽ không kiểm soát được hành vi. Người bệnh tâm thần rất cần sự yêu thương, vỗ về, chăm sóc, động viên, cảm thông từ gia đình và xã hội. Để ngăn chặn hiệu quả vụ việc, vụ án do người có bệnh tâm thần gây ra thì cần có sự chung tay, phối hợp chặt chẽ từ gia đình, chính quyền cơ sở và toàn xã hội", cơ quan công an khuyến nghị.

Người tâm thần có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Điều 21 Bộ luật Hình sự 2015 quy định "người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự".

Trường hợp cơ quan giám định xác định người đó mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình tại thời điểm gây án thì người đó không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi đã thực hiện.

Tuy nhiên, căn cứ vào các vụ án do Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Thọ đã và đang thụ lý giải quyết, không phải bất cứ vụ án nào do người có bệnh án tâm thần gây ra cũng được miễn trách nhiệm hình sự.

Cụ thể, Điều 51 Bộ luật Hình sự quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nêu rõ: "Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình".

Điều đó có nghĩa là nếu như cơ quan giám định xác định đối tượng chỉ mắc bệnh làm hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi thì vẫn bị xử lý hình sự và chỉ được hưởng tình tiết giảm nhẹ.