 |
Chiến lược và thực trạng công tác kiểm soát thuốc lá lậu
Chiến lược thường dựa trên 6 nội dung chính: đánh giá mức độ của vấn đề,ảiquanAnhmạnhtayvớithuốclálậtigres – juarez phân tích vấn đề, phát triển các biện pháp giải quyết, tăng cường kiểm tra, đưa ra các mục tiêu và kết quả cụ thể, đo lường kết quả đạt được.
Thực tế hiện nay đã có nhiều thay đổi so với 10 năm trước và chiến lược cũng được điều chỉnh cho phù hợp hơn với thực tế để có thể xử lý những rủi ro đang ngày một phức tạp hơn. Tuy nhiên, 6 nội dung chính trên vẫn là những thành phần cốt lõi của chiến lược mới nhất được công bố năm 2011.
Cơ quan Hải quan và Thuế Anh (HMRC) đánh giá mức độ của vấn đề trên cơ sở những dữ liệu, thông tin thu được hàng năm bằng cách tính toán “khoảng trống về thuế” hay nói cách khách chính là sự khác biệt giữa số thuế thu được trên thực tế và số thuế thu được về lý thuyết. Số liệu về thuốc lá và thuốc lá cuốn tay (HRT) được thu thập từ các cuộc khảo sát về hoạt động tiêu dùng, mua bán (kể cả các hoạt động thầu phụ- mua bán lẻ), lượng thuốc được bán trên thị trường bất hợp pháp. Tuy nhiên, từ năm 2000 đến nay, lượng tiêu thụ trên thị trường chợ đen giảm mạnh từ 21% xuống 10% đối với thuốc lá điếu và từ 61% xuống 46% đối với HRT.
Mặc dù quy mô của thị trường bất hợp pháp có giảm, nhưng nguy cơ về thất thu ngân sách của Anh vẫn rất cao. Hiện tại, Anh là điểm đến chính của các sản phẩm thuốc lá bất hợp pháp do mức lợi nhuận khổng lồ mà các đối tượng buôn lậu thu được nếu tuồn thành công thuốc lá vào quốc gia này. Giá bán thuốc lá tại Anh cao nhất trên thế giới tạo nên động cơ cho đối tượng buôn lậu thuốc lá vào Anh. Điều này cũng lý giải nguyên nhân HMRC và các lực lượng quản lý biên giới Anh coi chống buôn lậu thuốc lá là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chương trình hành động hàng năm.
Các băng nhóm tội phạm liên tục thay đổi và tìm ra những thủ đoạn mới nhằm tránh sự kiểm soát của Hải quan và duy trì mức lợi nhuận cao nhất. Trước đây, thị trường chợ đen hình thành bởi các sản phẩm thuốc lá hàng đầu của Anh và HRT nhập lậu từ các quốc gia châu Âu.
Hiện nay, các sản phẩm trên thị trường này chủ yếu đến từ các nguồn khác nhau từ thuốc chính hãng đến các loại thuốc lá giả các nhãn hiệu nổi tiếng của Anh hoặc nước ngoài, và còn có cả loại “thuốc lá trắng bất hợp pháp” (loại được sản xuất hợp pháp tại 1 nước nhưng được cung cấp bất hợp pháp sang nước khác).
Buôn lậu thuốc lá trắng là mối đe dọa lớn nhất đối với Anh nếu tính đến những ảnh hưởng đối với ngành công nghiệp thuốc lá. Buôn lậu thông qua hệ thống bưu điện cũng ngày càng trở nên phổ biến và đang trở thành mối đe dọa với các chuyến hàng đơn lẻ gây khó khăn cho việc kiểm tra của cơ quan Hải quan.
Các biện pháp thực hiện chiến lược
Đã có nhiều biện pháp quyết liệt được áp dụng để ngăn chặn các hành vi buôn lậu thuốc lá và trừng phạt những đối tượng tham gia các đường dây buôn lậu. Những đối tượng buôn lậu thuốc lá phải chịu những hình phạt nghiênm khắc, như tịch thu hàng hóa và phương tiện sử dụng để vận chuyển hàng hóa buôn lậu; tịch thu tiền mặt và các tài sản dùng để buôn lậu; phạt án tù với thời gian lên đến 7 năm, áp dụng các mức phạt hành vi trốn thuế với tỷ lệ lên đến 100% trị giá số thuế gian lận; phạt tiền lên đến 5.000 Bảng đối với người bán thuốc lá không có phép, hoặc thuốc không dán tem; cấm bán thuốc trong thời gian 6 tháng; và hạn chế đi lại đối với những đối tượng vi phạm nhiều lần.
HMRC luôn chú trọng tới việc cụ thể hóa các mục tiêu đề ra dựa trên việc phân bổ hợp lý các nguồn lực sẵn có. Chiến lược ban đầu được triển khai với việc tập trung phát triển đội ngũ các nhân viên tình báo tại các điểm nóng nhập khẩu và kể cả tại một số nơi ở nước ngoài. Một hệ thống máy chiếu tia X được phát triển nhằm phát hiện hàng buôn lậu cất giấu trong container.
Mới đây, Chính phủ Anh đã quyết định tăng mức đầu tư cho HMRC để mở rộng mạng lưới tình báo ở nước ngoài; tăng cường năng lực điều tra cho HMRC; tăng cường năng lực quản lý rủi ro để đáp ứng yêu cầu điều tra tội phạm; và lắp đặt các thiết bị, công nghệ hiện đại và nhân lực kiểm soát hoạt động buôn lậu vào Anh qua các tuyến đường.
Về thủ tục nhận dạng và xác nhận sản phẩm chính hãng, Anh cũng áp dụng quy định dán tem quản lý thuế lên sản phẩm chính hãng (đã nộp thuế/ đã làm thủ tục). Thủ tục này cho phép kiểm tra, phát hiện hàng hóa buôn lậu, làm giả và hàng hóa lọt ra ngoài từ các nguồn cung cấp miễn thuế. Với những rủi ro từ thuốc lá giả, ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng công cụ xác nhận thuốc lá chính hãng và HRT dưới dạng đầu đọc cầm tay.
Công nghệ mới được sử dụng từ năm 2008 và hoạt động hiệu quả trong việc ngăn chặn thuốc lá buôn lậu lọt vào hệ thống bán lẻ. Đối với việc quản lý hàng hóa mua bán tại các điểm xuất nhập cảnh, nhằm tránh việc lợi dụng những quy định bán hàng miễn thuế tại biên giới, mức miễn thuế tối thiểu dành cho khách xuất cảnh từ EU đã được giảm xuống từ 3.200 xuống còn 800 điếu thuốc và từ 3kg xuống còn 1kg HRT.
Trong thị trường nội địa, HMRC đã thiết lập một mạng lưới kiểm soát quốc gia theo chiến lược kiểm soát thuốc lá để xác định mục tiêu, tìm ra những vi phạm liên quan đến việc lưu trữ và phân phối thuốc lá trái phép. Hệ thống kiểm soát này hoạt động theo nguyên tắc 24 giờ trong ngày và 7 ngày trong tuần.
Hải quan Anh cũng có quan hệ phối hợp với các cơ quan điều tra khác có cùng nhiệm vụ chống buôn lậu thuốc lá, đặc biệt là cảnh sát, y tế và các chính quyền địa phương. Năm 2009, chính phủ đã đưa ra sáng kiến “nước Anh chống thuốc lá buôn lậu để bảo vệ sức khỏe” với kế hoạch phối hợp trong kiểm soát và truyền thống giữa nhiều tổ chức khác nhau. Nhiều hoạt động được tiến hành như kiểm soát, điều tra đánh giá thị trường, truyền thông và tăng cường phối hợp các cơ quan liên quan nhằm nâng cao nhận thức của xã hội đối với nạn buôn lậu thuốc lá.
Từ nhiều năm qua, HMRC đã ký kết các Biên bản hợp tác (MOU) với các nhà sản xuất thuốc lá để đảm bảo có được một cơ chế hợp tác mạnh mẽ chống buôn lậu thuốc lá. Đồng thời, HMRC cũng thành lập một nhóm công tác liên ngành đóng vai trò chủ công trong lĩnh vực này. Anh cũng đang là một bên tham gia ký Hiệp định của EU với các nhà sản xuất thuốc lá đa quốc gia. Chính phủ Anh cũng khuyến khích các nhà sản xuất thuốc lá chủ động trong kiểm soát hệ thống phân phối bán hàng phù hợp với quy định về vị trí, số lượng và chủng loại hợp pháp. Hình phạt cho những nhà sản xuất không chấp hành các quy định trên có thể lên đến 5 triệu Bảng.
Mục tiêu và đo lường kết quả đạt được
Mục tiêu tổng quát của HMRC là thắt chặt kiểm soát lưu thông của thuốc lá và duy trì áp lực, các biện pháp trấn áp đối với thị trường bất hợp pháp. Những biện pháp được áp dụng bao gồm bắt giữ, xử phạt, tịch thu và truy tố. Chiến lược chống buôn lậu thuốc lá liên quan đến nhiều lực lượng khác nhau như Hải quan và các cơ quan bảo vệ biên giới nên rất cần vai trò điều phối của chính phủ.
Việc trao đổi thông tin được thực hiện thường xuyên theo định kỳ tháng, quý và hàng năm giữa các bên liên quan. Điều đó cho phép HMRC có thể tiếp tục đánh giá và giải quyết các khó khăn cũng như xác định những nguy cơ mới xuất hiện. Trong quá trình này, việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các bên liên quan được coi là yếu tố sống còn mang lại thành công cho HMRC./.
Ngọc Lợi