【ti lê】Sôi động thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhà đầu tư cần cẩn trọng

	Cần xây dựng một môi trường đầu tư kinh doanh mang tính dự báo
	Phát hành gần 600 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2021
	Sửa quy định phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ để bảo vệ nhà đầu tư

Trái phiếu doanh nghiệp là kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế. Ảnh: ST

Lãi suất phát hành sẽ tăng

Dù đang có những thay đổi về khung pháp lý, nhưng trong năm 2022 thị trường trái phiếu DN được dự báo sẽ vẫn sôi động.

Ông Lê Hồng Khang, Trưởng phòng, Khối dịch vụ xếp hạng tín nhiệm của FiinRatings – FiinGroup cho biết, hiện khoảng 60% giá trị trái phiếu đang lưu hành sẽ đáo hạn trong năm 2023-2024. Trong khi đó, hoạt động sản xuất kinh doanh của DN đã bị tác động mạnh bởi dịch bệnh, khiến dòng tiền và khả năng cân đối tài chính của DN bị ảnh hưởng. Do đó, nhu cầu tái tài trợ các khoản trái phiếu DN sẽ đáo hạn vào giai đoạn 2023-2024 sẽ diễn ra mạnh mẽ trong năm 2022.

Cùng với đó là nhu cầu vốn cho đầu tư mới, đặc biệt là ở nhóm DN bất động sản, do việc giãn cách xã hội đã tác động mạnh đến việc triển khai xây dựng dự án và bán sản phẩm. Do đó, khi nền kinh tế mở cửa trở lại, nhu cầu huy động vốn tài trợ cho việc xây dựng và đầu tư mới sẽ sôi động trở lại. Vai trò của thị trường trái phiếu càng trở nên quan trọng hơn khi các tiêu chuẩn cho vay của ngân hàng đang bị thắt chặt và Thông tư 16/2021/TT-NHNN siết tiêu chuẩn cho vay của các ngân hàng thương mại về điều kiện để tham gia mua bán trái phiếu DN.

Từ các yếu tố kể trên, cùng với việc lãi suất huy động tại ngân hàng đang rục rịch tăng, ông Khang dự báo lãi suất phát hành trái phiếu DN sẽ tăng lên trong năm 2022. Đặc biệt khi dự thảo sửa đổi Nghị định 153 về phát hành trái phiếu riêng lẻ sẽ khiến việc phát hành trở nên khó khăn hơn, đặc biệt với những DN có hạn chế về năng lực tín dụng và hồ sơ. Vì vậy, tổ chức phát hành muốn phát hành thành công sẽ phải nâng lãi suất lên mức cao hơn.

Cách nào né “trái phiếu 4 không”?

Hoạt động phát hành sôi động hơn cùng với lãi suất dự báo ở mức cao sẽ là những yếu tố thu hút đông đảo nhà đầu tư tham gia mua trái phiếu DN. Số liệu thống kê của FiinGroup cho thấy, trong năm 2021, chỉ có 5% trái phiếu DN được phát hành qua kênh đại chúng, trong khi 95% còn lại phát hành riêng lẻ. Trong khi đó, thống kê sơ bộ của Bộ Tài chính cho thấy, số lượng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia mua bán ở kênh phát hành riêng lẻ chiếm tới 40% tổng giá trị phát hành và FiinGroup cũng ghi nhận nhiều nhà đầu tư nắm giữ danh mục trái phiếu rất lớn, lên tới hàng chục tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo ông Lê Hồng Khang, các quy định về tư cách nhà đầu tư chuyên nghiệp trên thị trường còn khá lỏng lẻo. Vì vậy đã có tình trạng nhà đầu tư cá nhân không chuyên ủy quyền cho nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp để có thể tham gia mua bán trái phiếu DN. “Điều này sẽ rất rủi ro vì khi xảy ra những sự kiện vi phạm tín dụng thì quyền lợi của các nhà đầu tư cá nhân không chuyên hoàn toàn có thể bị ảnh hưởng” – ông Khang nhấn mạnh.

Để tránh rủi ro từ các trái phiếu “4 không” (không tài sản đảm bảo, không bảo lãnh thanh toán, không xếp hạng tín nhiệm, không niêm yết), các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư cần sàng lọc cơ hội đầu tư thông qua việc tự trang bị kiến thức và đánh giá, phân tích rủi ro; đồng thời tham khảo các kết quả đánh giá độc lập và xếp hạng tín nhiệm. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa các kênh đầu tư có cùng đặc điểm như chứng chỉ quỹ, quỹ mở…

Đặc biệt, nhà đầu tư cũng cần lưu ý về cam kết mua lại trái phiếu từ tổ chức phát hành hoặc đơn vị phân phối. Thông thường là cam kết từ đơn vị phân phối, mua lại trái phiếu đến thời điểm nhất định hoặc tìm kiếm nhà đầu tư có nhu cầu nắm giữ trái phiếu để chuyển nhượng chéo. Tuy nhiên, theo ông Khang, cam kết này cũng chỉ mang tính tương đối, vì khi có sự kiện tiêu cực xảy ra, DN có thể không còn khả năng thanh toán nợ gốc và lãi, khiến cho giá bán giảm sâu hoặc không tìm được người mua lại.

Trong khi đó, chuyên gia tài chính Đào Phúc Tường cho rằng, nhà đầu tư cần tham khảo ý kiến chuyên gia nếu đã lỡ mua phải trái phiếu có độ rủi ro cao. Nếu thấy mức rủi ro quá cao, nhà đầu tư nên lấy lại tiền ngay, bằng cách yêu cầu đơn vị phân phối thực hiện cam kết mua lại nhằm chặn trước “cơn đau” có thể xảy ra trong tương lai.