【ket qua u23 châu á】30 năm không có quyền công dân

(CMO) Từ trước đến nay, anh Đỗ Công Mây, sinh năm 1988, ngụ Ấp 9, xã Trí Lực, huyện Thới Bình sống trong tình trạng không có bất kỳ giấy tờ tuỳ thân nào. Điều này mang đến không ít phiền hà cho cuộc sống của anh.

Để có được việc làm tại một công ty, được thi bằng lái xe… là bình thường đối với một công dân. Thế nhưng, đối với anh Mây, đó là ước muốn viển vông!

Đau đáu một thân phận

Chỉ vì tiếng “con nuôi” nên anh Mây không được nhập hộ khẩu, không làm được CMND, không có bất kỳ giấy tờ tuỳ thân nào. Thật vất vả để tồn tại, cứ sống trong cái vòng luẩn quẩn, nằm ngoài lưới an sinh xã hội.

Ông Đỗ Văn Trị là cha nuôi của anh Mây, kể: “Tôi nuôi nó hồi 8 tuổi. Lúc trước, do khó nuôi con nên tôi mới nhận nuôi nó đỡ đầu, có hứa với cha ruột nó một thời gian sẽ trả lại. Lúc cho tôi nuôi không có giấy tờ gì, mà hồi đó cũng không nghĩ ra chuyện giấy tờ gì đâu. Cha ruột thằng Mây sống trên sông nước, bằng nghề làm thuê, mai ở chỗ này, mốt chỗ kia thì làm gì có giấy tờ. Đến lúc định trả nó lại thì cha ruột nó mất, mẹ nó thì bỏ đi biệt xứ nên tôi nuôi luôn đến giờ”.

“Việc đi học cũng rất khó khăn nhưng nhờ quen nên gởi cho cô giáo, cũng không cần giấy khai sinh, nhưng đâu phải gởi hoài được. Muốn cho nó học tiếp phải có giấy khai sinh, nhưng nhiều lần đi làm không được vì địa phương yêu cầu phải có giấy “nhận con nuôi”. Gia đình khó khăn nên đâm ra cho nó học cũng chẳng đến nơi đến chốn”, ông Trị trải lòng.

Đầu tiên phải kể đến là việc nhập hộ khẩu. Trước đây, nhiều lần ông Trị xin nhập hộ khẩu cho anh Mây, cũng vì lý do không có giấy “nhận con nuôi”, không có chữ ký của cha ruột anh Mây nên công an xã không đồng ý giải quyết. Không được nhập hộ khẩu đồng nghĩa với việc không làm được CMND hay bất kỳ giấy tờ nào khác.

Anh Đỗ Công Mây nhiều năm ròng mong làm được giấy tờ tuỳ thân để làm “công dân chính hiệu”.

Có một lần ông Trị tìm đến Trung tâm Trợ giúp pháp lý huyện Thới Bình. Ông Trị kể: “Một anh nhân viên ở đây hướng dẫn tôi về làm đơn nhận con nuôi, rồi đem lên xã chứng nhận. Nhưng đem đơn đến xã thì công chức tư pháp trả lời mông lung, tôi không biết đâu mà lần”.

Buộc phải bổ sung, minh chứng nhiều thứ thủ tục rườm rà, ông Trị ngán ngẩm: “Cách đây 2-3 tháng, tôi qua gặp Công chức Tư pháp xã Trí Lực, bà Bùi Thị Nga nói nào là phải có giấy nhận con nuôi, hoặc bây giờ yêu cầu tôi phải cho đất và làm hồ sơ cho nó một cái sổ hộ khẩu riêng nhưng không được lấy họ của tôi. Yêu cầu gì tôi cũng đồng ý miễn sao làm được giấy tờ cho con tôi là được, nhưng bà Nga trả lời rằng, chờ thông qua cấp trên, vì trường hợp này vượt thẩm quyền, xã chỉ làm từ 14 tuổi trở xuống, còn từ 16 trở lên phải huyện, tỉnh mới làm được. Bà hứa ngày qua ngày, đến giờ vẫn chưa làm được”.

Theo ông Trị: “Nuôi nó đó giờ tôi đâu kể như con xin, xem như con ruột mình. Cha mẹ nó như vậy rồi bỏ đâu, bây giờ tuổi tôi đã lớn, sống nay chết mai mà chưa làm tròn bổn phận tối thiểu với nó, bỏ nó sống bơ vơ, ai làm giấy tờ cho nó được? Ráng làm giấy tờ cho nó vô công ty làm ăn, có vợ con với người ta nhưng riết rồi cũng nản. Tôi đi hết năm này qua năm nọ, qua mấy đời chủ tịch xã vẫn không làm được”.

Nỗi khổ làm gì cũng không được

Năm 22 tuổi, anh Mây được người anh kết nghĩa rủ về TP Hồ Chí Minh làm hồ, ai thuê gì làm nấy để mong tìm được cái nghề nuôi thân.

Do không có CMND nên khi thuê nhà trọ ở thì trốn chui trốn nhủi. Anh Mây kể: “Mỗi lần công an phường kiểm tra, tôi phải ra ngoài lánh mặt. Có lần công an đến kiểm tra, nửa đêm cũng đi ra dầm mưa mấy tiếng đồng hồ”.

“Chạy xe máy đi làm, mấy lần bị cảnh sát giao thông thổi, yêu cầu xuất trình giấy tờ, nói là gấp quá nên quên, nên chỉ bị phạt tiền. Một lần vì không đưa ra được giấy tờ nên xe bị tạm giữ, tôi kể hết hoàn cảnh với công an, mấy anh tin, thương tình nên trả xe”, anh Mây bùi ngùi.

Công việc làm hồ không ổn định, làm bên ngoài quá bấp bênh nên anh Mây nhờ người quen làm cho bộ hồ sơ giả để xin vô một công ty gỗ tại TP Hồ Chí Minh, nhưng chỉ được 1 tháng thử việc, công ty phát hiện nên đuổi. Anh Mây than: “Làm hồ không ổn định, hết công trình thì thất nghiệp. Tôi ước gì được vô làm tại công ty, được ký hợp đồng, có bảo hiểm… Bây giờ đi đâu xin việc người ta cũng đòi giấy tờ tuỳ thân mới giao việc, không có giấy tờ đi đâu cũng trốn chui trốn nhủi”.

“Tôi định lập gia đình nhưng lại sợ không thể làm thủ tục đăng ký kết hôn. Với lại sợ sinh con ra thì chúng lại rơi vào vòng luẩn quẩn như tôi”, anh Mây nói./.

Kim Liếu