PGS-TS Bích Hương và hai cộng sự trong nhóm nghiên cứu nhận giải thưởng Kova vừa qua. Ảnh: DN

Giải thưởng Kova được tổ chức hằng năm với nhiều hạng mục,ụmcôngtrìnhytếcógiátrịlớnđượctôlịch thi đấu ngoại hạng hôm nay trong đó giải thưởng cho hạng mục Kiến tạo nhằm đề cao giá trị nhân văn và ý nghĩa thiết thực mà các công trình mang lại cho xã hội. Đặc biệt năm 2018 ngành Y tế đã dành trọn ba giải thưởng cho hạng mục này.

Đứng đầu giải thưởng là công trình nghiên cứu chẩn đoán nguyên nhân và điều trị phục hồi chức năng ở bệnh nhân suy thận tiến triển nhanh do PGS.TS.BS Trần Thị Bích Hương, Khoa Thận (Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM) làm chủ nhiệm.

Chủ nhiệm công trình cùng các cộng sự đã tiến hành trên 123 bệnh nhân suy thận từ tháng 2/2014 đến tháng 3/2018. Trong số đó, có phân nửa bệnh nhân đã chạy thận nhân tạo từ ba tháng trở lên.

“Để thực hiện đề tài, tôi và các bạn trong nhóm bất kể các ngày lễ, Tết, Chủ nhật, mặc dù không có ca trực mà có bệnh nhân nghiên cứu thì chúng tôi vẫn phải vào BV theo dõi bệnh nhân. Bệnh nhân suy thận kèm tổn thương đa phủ tạng, suy tim, viêm phổi nhiễm trùng huyết và rối loạn đông máu... đòi hỏi không thể lơ là một phút”, PGS Bích Hương kể những vất vả của ê kíp đã lường trước khi bắt tay vào thực hiện nghiên cứu.

Nỗ lực không mệt mỏi của ê kíp đã cho kết quả ngọt khi nghiên cứu đã giúp 80% số bệnh nhân chưa chạy thận nhân tạo, hồi phục chức năng thận và 60% trong số bệnh nhân đã chạy thận không còn phải gắn phần đời còn lại với máy móc chạy thận. Đặc biệt, trong số này có hơn 90% bệnh nhân có tuổi đời còn rất trẻ, chỉ từ 25 đến 35 tuổi.

Nói về công trình, PGS Bích Hương không khỏi xúc động khi nhắc đến những bệnh nhân trẻ tuổi, còn cả tương lai phía trước khi điều trị hồi phục đã tâm sự với chị rằng muốn tính đến chuyện kết hôn, sinh con.

Nói về giá trị của công trình, theo đánh giá của giới chuyên môn, công trình có những phát hiện quan trọng góp phần bổ sung vào kiến thức y giới về suy thận tiến triển nhanh, đồng thời lần đầu tiên chẩn đoán được bệnh vi mạch huyết khối là nguyên nhân chủ yếu làm thay đổi hoàn toàn hướng điều trị. Bên cạnh đó, công trình mang lại hiệu quả đột phá giúp 60% bệnh nhân đưa vào nghiên cứu có thể ngưng chạy thận nhân tạo và hồi phục chức năng thận, giúp bệnh nhân tiết kiệm được hàng chục triệu đồng chạy thận nhân tạo; giảm bớt gánh nặng cho xã hội, đặc biệt ý nghĩa khi những người được cứu còn rất trẻ.

“Nếu chúng ta tìm cho họ được một giải pháp không phải chạy thận nhân tạo nữa nghĩa là chúng ta đã tăng được tuổi thọ cho họ và đưa họ về cuộc sống bình thường. Đặc biệt là giảm chi phí điều trị gấp 10 lần, tiết kiệm cho xã hội; bệnh nhân không phải sống trong cảnh vất va vất vưởng vì phải lọc máu nhân tạo”, PGS Trần Thị Bích Hương chia sẻ.

Giờ đây mong muốn của PGS.TS.BS Trần Thị Bích Hương và đồng nghiệp là được phổ biến việc chẩn đoán sớm bệnh suy thận tiến triển nhanh đến các cơ sở thực hành y khoa, nhằm gia tăng số lượng bệnh nhân được phát hiện sớm, đồng nghĩa với việc gia tăng số lượng bệnh nhân không phải chạy thận nhân tạo.

Hướng nghiên cứu tương lai của các bác sỹ Khoa Thận, Bệnh viện Chợ Rẫy là tiếp tục nghiên cứu tìm những nguyên nhân gây suy thận khác ở Việt Nam vì tổng hợp nguyên nhân gây ra bệnh suy thận ở Việt Nam được các bác sỹ tiến hành năm 2012 cho thấy, hình thái nguyên nhân suy thận ở Việt Nam khác với các nước Âu - Mỹ với khoảng 30% bệnh nhân suy thận tại Việt Nam hoàn toàn không có đái tháo đường, không bị tăng huyết áp…

Giải thưởng cũng vinh danh PGS.TS Nguyễn Chí Dũng, nguyên trưởng Khoa Cơ xương khớp (Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM), Chủtịch Hội đồng khoa học Bệnh viện ITO - Sài Gòn với nghiên cứu phẫu thuật bảo tồn chi trong điều trị ung thư xương. Ông và cộng sự tại Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM là những người đầu tiên ở Việt Nam áp dụng thành công phương pháp điều trị giữ toàn tay, chân của bệnh nhân bị ung thư xương từ những năm 90.

Trước đây ở Việt Nam nhắc đến ung thư xương như một “án tử” vì phải rời chi, tháo khớp, cận kề cái chết cùng tâm lý nặng nề về thể xác và tinh thần cho bệnh nhân cũng như người thân. Tuy nhiên, sau đó khuynh hướng của thế giới là điều trị bảo tồn chi và PGS Nguyễn Chí Dũng bắt đầu tìm hiểu, học hỏi, nghiên cứu và trở thành kỹthuật thường quy từ năm 1990, càng về sau thực hiện càng nhiều hơn và số lượng bệnh nhân lên tới khoảng 1.000 người. Ngoài ra, ông còn mày mò sản xuất ra các dụng cụ phục vụ việc phục hồi chi với giá thành rẻ gấp 10 lần so với các nước trong khu vực.

Một nhà khoa học khác cũng được nhận giải thưởng Kiến tạo năm 2018 là kỹ sư Lê Thị Tuyết Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và sản xuất dược liệu miền Trung. Kỹ sư Tuyết Anh đã triển khai nghiên cứu và trồng, phát triển cây dược liệu an toàn tại vùng đất Phú Yên. Đây là nơi đầu tiên của Việt Nam trồng dược liệu Diệp hạ châu theo chuẩn an toàn của Tổ chức Y tế thế giới. Nghiên cứu đã mang lại lợi ích, thu hút các hộ nông dân ở Phú Yên tham gia.

Từ một khu vực chỉ có nắng và gió vậy mà nơi đây sau một thời gian đã trở thành một cánh đồng dược liệu xanh mướt, góp phần cung cấp nguyên liệu chữa bệnh viêm gan B, men gan cao, thay thế thuốc nhập khẩu đắt tiền. Với tổng diện tích hàng chục hécta, cây dược liệu Diệp hạ châu đã mang đến thu nhập cho người nông dân tăng khoảng 5 lần so với trồng lúa, đồng thời hỗ trợ bà con xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường.

“Tôi và nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra một loài thực vật mới có độ ngọt gấp nhiều lần đường, có thể thay thế được đường làm từ mía để ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Vào những năm tới đây, chúng tôi sẽ định danh và công nhận loại dược liệu này, sau đó tiến hành sản xuất”, kỹsư Tuyết Anh cho hay.