Tỷ giá biến động mạnh những tháng đầu năm 2015. Ảnh: Nguyễn Cảnh

Chưa hết căng thẳng

Ngày 7-5,sốckèo getafe NHNN điều chỉnh 1% tỷ giá VND/USD, phát biểu về điều này, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng: NHNN đã cân nhắc hết sức kỹ lưỡng và thấy rằng đây là thời điểm phù hợp để NHNN điều chỉnh tăng tỷ giá. Việc điều chỉnh tỷ giá tăng 1% lần này là để chủ động đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã giao phó cũng như để ứng phó với những tác động bất lợi của diễn biến trên thị trường tài chính quốc tế.

“Trong thời gian tới, NHNN sẽ sử dụng các biện pháp và công cụ đồng bộ để có thể ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối trên mặt bằng giá mới và tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường, cũng như các dự báo về kinh tế vĩ mô và tiền tệ để điều hành một cách phù hợp” – bà Nguyễn Thị Hồng nói.

Với việc điều chỉnh tỷ giá thêm 1%, NHNN đã nới hết “room” 2% điều chỉnh tỷ giá theo kế hoạch đặt ra cho năm 2015. Song tỷ giá vẫn chưa hết dấu hiệu căng thẳng.

Bình luận về động thái của NHNN, Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) nhận định: Trong trung hạn, áp lực lên tỷ giá trong hơn 7 tháng còn lại vẫn là vấn đề cần lưu tâm khi cán cân thương mại của Việt Nam đang quay trở lại tình trạng nhập siêu với tốc độ nhanh. Thâm hụt thương mại 4 tháng đầu năm 2015 đạt 3 tỷ USD (trong khi 4 tháng năm 2014 thặng dư thương mại 680 triệu USD). Xu hướng này dự báo vẫn tiếp tục trong thời gian tới do sự gia tăng nhu cầu nhập khẩu nguyên vật liệu, máy móc thiết bị để sản xuất trong nước. Bên cạnh đó, diễn biến đồng USD thế giới vẫn nằm trong xu hướng tăng và việc FED nâng lãi suất sẽ tiếp tục khiến dòng vốn ngoại rút ròng.

“Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng vẫn có nhiều yếu tố tích cực sẽ giúp giảm bớt áp lực tỷ giá trong thời gian tới như NHNN vẫn đủ khả năng điều tiết tỷ giá bởi dự trữ ngoại hối và cán cân thanh toán vẫn thặng dư (lần lượt là 36,7 tỷ USD và khoảng 3 tỷ USD). Ngoài ra, thời điểm nâng lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ - FED có khả năng lùi lại so với thời điểm tháng 6 dự kiến khiến áp lực tăng giá của đồng USD trên thị trường thế giới bớt căng thẳng” – BSC dự báo.

Linh hoạt hơn nữa trước các biến động

TS Cấn Văn Lực, Giám đốc Trường Đào tạo cán bộ BIDV cho rằng: Kịch bản điều hành tỷ giá năm nay phức tạp hơn khá nhiều so với những năm trước. Bởi vì những yếu tố khách quan tác động đến tỷ giá trong nước như giá dầu giảm, USD tăng giá... Nếu cần thiết NHNN có thể điều chỉnh tỷ giá vượt quá cam kết là 2% trong năm nay. Rõ ràng hiện nay các nước nói chung và Việt Nam nói riêng cũng cần tiếp tục linh hoạt hơn nữa trong điều hành tỷ giá. Điều này nhằm ứng phó tốt hơn với những biến động trong nước cũng như các yếu tố bên ngoài trong bối cảnh hội nhập.

Để tỷ giá không còn là nỗi “ám ảnh”, theo TS Cấn Văn Lực, trước hết phải tái cơ cấu nền kinh tế để cơ cấu ngành hàng XNK được cân bằng hơn. Hai là, không phải phụ thuộc quá nhiều vào khối đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ba là, cơ chế tỷ giá phải linh hoạt hơn nữa, nghiên cứu neo đồng USD với một rổ tiền tệ, thay vì một loại tiền. Bốn là các DN phải tự mình lo một phần công việc như đa dạng hóa thị trường XK, dùng một số công cụ của mình để phòng ngừa rủi ro tỷ giá.

Trong một bản báo cáo phát hành trước thời điểm NHNN điều chỉnh tỷ giá ít ngày, nhóm chuyên gia của Viện Nghiên cứu phân tích chính sách (VEPR) phân tích: Năm 2015 có thể ghi nhận thâm hụt thương mại lần đầu tiên sau 3 năm ghi nhận thặng dư. Độ lớn của nhập siêu, chủ yếu do gia tăng trong nhập khẩu, sẽ làm giảm thặng dư cán cân vãng lai và cán cân thanh toán tổng thể. Cán cân thanh toán có thể thặng dư khoảng 4 tỷ USD (xấp xỉ 2% GDP), so với mức 11 tỷ USD (gần 6% GDP) năm 2014.

Nhóm chuyên gia VEPR nhận định: Chúng tôi giữ quan điểm VND cần được cho phép trượt giá 3-4% một năm trong 2 đến 3 năm, thông qua nhiều bước với biên độ 1-1,5%. Thêm vào đó, nhà điều hành cần xác định hiện tượng tăng giá của USD so với các đồng tiền chủ chốt khác đang ảnh hưởng lên VND và sức cạnh tranh hàng hoá Việt Nam, lường trước các thay đổi trong hành vi trao đổi thương mại và đầu tư. Sự giới hạn trong không gian chính sách có thể là cơ hội cho các công cụ và biện pháp trái thông lệ.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, Đại học Kinh tế quốc dân lưu ý: Tuyệt đối không điều chỉnh tỷ giá khi chỉ mới xuất hiện hoặc chỉ có những dấu hiệu ban đầu cho thấy sự thay đổi trong giao dịch tiền tệ quốc tế chỉ mang tính cục bộ, nghiệp vụ, thậm chí là thủ thuật đầu cơ tiền tệ toàn cầu. Coi trọng việc bảo vệ giá trị và sức mua đối ngoại đồng Việt Nam trong hội nhập quốc tế; chủ động, tích cực phối hợp với sự ổn định của lạm phát nhằm cải thiện sức mua đối nội vốn rất dễ tổn thương đối với các đồng tiền yếu.