【kết quả ars】Việt Nam đạt nhiều tiến bộ trong công khai, minh bạch ngân sách

Chỉ số công khai ngân sách của Việt Nam có xu hướng tăng qua các kỳ đánh giá.

Đặc biệt,ệtNamđạtnhiềutiếnbộtrongcôngkhaiminhbạchngânsákết quả ars Luật NSNN 2015 đã có nhiều điều khoản thúc đẩy mạnh mẽ công khai, minh bạch ngân sách; tạo ra những triển vọng để Việt Nam có nhiều cơ hội cải thiện tính minh bạch; sự tham gia của công chúng trong quản lý NSNN gắn với trách nhiệm giải trình của cơ quan công quyền, để đảm bảo ngân sách được chi tiêu một cách hiệu quả hơn. Đây là chia sẻ của ông Joel Friedman – Nghiên cứu viên cao cấp Tổ chức Hợp tác ngân sách quốc tế (IBP) trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN.

PV: Thưa ông, Luật NSNN 2015 có hiệu lực từ 1/1/2017 đã đặt ra những quy định cụ thể về việc công khai, minh bạch NSNN. Từ góc độ một chuyên gia quốc tế, ông đánh giá như thế nào về việc thực hiện công khai, minh bạch của Việt Nam?

- Ông Joel Friedman: Trước hết, đánh giá chung về lĩnh vực này có thể thấy, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực nhằm tăng cường công tác công khai, minh bạch trong hoạt động quản lý NSNN. Cụ thể như: Xây dựng quy trình ngân sách minh bạch, rõ ràng; xây dựng hệ thống định mức phân bổ ngân sách và các định mức chi tiêu công khai, minh bạch; các tài liệu ngân sách cơ bản đã được công bố với công chúng…

Ông Joel Friedman

Điều này cũng được thể hiện qua các kết quả khảo sát của IBP về chỉ số công khai NSNN được thực hiện tại Việt Nam, kể từ lần đầu tiên vào năm 2006. Theo đó, chỉ số công khai ngân sách của Việt Nam có xu hướng tăng qua các kỳ đánh giá. Những điểm số tăng dần qua từng kỳ khảo sát của chúng tôi đã ghi nhận những tiến bộ và nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện công khai, minh bạch NSNN.

Từ năm ngân sách 2017 (1/1/2017), Luật NSNN 2015 của Việt Nam chính thức có hiệu lực. Một trong những điểm mới quan trọng là yêu cầu Chính phủ và UBND các cấp công khai bản dự thảo dự toán ngân sách trước trước khi Quốc hội và HĐND phê duyệt. Đây là tài liệu rất chủ chốt trong 8 tài liệu ngân sách cần phải công bố, theo quy định tại Điều 15, Luật NSNN 2015. Nếu thực hiện được đúng theo tinh thần của Luật NSNN 2015, nhất là quy định trên sẽ là bước tiến rất lớn của Việt Nam để tiệm cận ngày càng gần hơn với những tiêu chuẩn, tiêu chí quốc tế của các tổ chức tài chính lớn trên thế giới như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Tổ chức Phát triển và Hợp tác Kinh tế (OECD), Tổ chức Kiểm toán Quốc tế (INTOSAI)…

PV: Cùng với việc thể chế hóa yêu cầu về công khai, minh bạch NSNN trong Luật NSNN 2015, Việt Nam cũng đã tiến hành lập Kế hoạch tài chính 5 năm và lập Kế hoạch tài chính – NSNN 3 năm (kế hoạch tài chính trung hạn). Theo ông, việc lập kế hoạch tài chính trung hạn có góp phần thúc đẩy công khai, minh bạch ngân sách không?

- Ông Joel Friedman: Đánh giá về việc thực hiện lập kế hoạch tài chính trung hạn, tôi cho rằng, đây cũng là một bước tiến rất tiến bộ của Việt Nam. Hầu hết các nước phát triển trên thế giới cũng đang áp dụng việc thực hiện lập kế hoạch tài chính trung hạn và trở thành một thông lệ tốt để những nước chưa thực hiện học hỏi và áp dụng cho quốc gia mình.

Việc lập kế hoạch tài chính trung hạn có nhiều ưu điểm như góp phần tăng cường kỷ luật tài khóa tổng thể thông qua việc ước tính nguồn lực khả thi trong trung hạn, qua đó xác định mức trần chi tiêu cho từng ngành, từng lĩnh vực. Do đó, chính sách tài khóa theo trung hạn có thể khắc phục được những tồn tại, hạn chế của việc lập ngân sách hàng năm.

Bên cạnh đó, lập kế hoạch tài chính trung hạn tạo điều kiện sử dụng ngân sách một cách hợp lý trong phạm vi trần chi tiêu, phân bổ hiệu quả nguồn lực tài chính công phù hợp với các chính sách và ưu tiên chiến lược của Chính phủ trong một không gian tài khóa nhiều năm, từ đó, tăng tính hiệu quả trong quản lý ngân sách…

Đặc biệt, lập kế hoạch tài chính trung hạn cũng góp phần nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính, NSNN; tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách.

PV: Theo ông, Chính phủ Việt Nam nên có thêm những giải pháp nào để tiếp tục cải thiện chỉ số về tính công khai, minh bạch NSNN trong thời gian tới?

- Ông Joel Friedman: Để tiếp tục thiện mức độ minh bạch và công khai NSNN, Việt Nam cần ưu tiên thực hiện một số hành động như công bố dự thảo dự toán trình Quốc hội rộng rãi trên cổng thông thông tin điện tử. Trong đó, các số liệu càng chi tiết càng tốt để người dân dễ theo dõi. Đồng thời, Chính phủ cần chú ý công bố báo cáo kiểm toán đúng hạn; xây dựng báo cáo giữa kỳ đúng, đủ và công bố đúng thời hạn…

Điều quan trọng tôi muốn nhấn mạnh là Chính phủ cần tăng cường sự tham gia của công chúng trong quá trình xây dựng NSNN. Đơn cử như, cần thiết lập cơ chế để các cơ quan của Chính phủ và công chúng trao đổi quan điểm, thảo luận về các vấn đề ngân sách trong quá trình xây dựng NSNN; hay thiết lập và thực hiện cơ chế giải trình công khai giữa cơ quan lập pháp và người dân hoặc đại diện các tổ chức xã hội trong quá trình xây dựng và phê duyệt ngân sách…

Tôi cho rằng, Việt Nam có nhiều triển vọng để cải thiện chỉ số về công khai, minh bạch NSNN trong thời gian tới. Đặc biệt, tôi cũng lạc quan cho rằng, Việt Nam có triển vọng ghi được điểm xếp hạng (tức đạt mức đánh giá đầy đủ thông tin) về minh bạch ngân sách ở kỳ khảo sát tiếp theo chúng tôi tiến hành vào năm 2019, sau khi áp dụng Luật NSNN 2015. Tất nhiên, để đạt được mức điểm cao như trên, Chính phủ Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực để thực hiện tốt những quy định theo tinh thần của Luật NSNN 2015…

PV: Xin cảm ơn ông!

Diệu Thiện (thực hiện)