Đóng một lần cho thời gian còn thiếu

Theo quy định hiện hành (Luật BHXH năm 2014), để được hưởng lương hưu, người lao độngphải đạt đủ 2 điều kiện là đủ tuổi nghỉ hưu và đóng BHXH đủ 20 năm trở lên.

Thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy, trong 7 năm thực hiện Luật BHXH năm 2014 có hơn 53.000 người đã hết tuổi lao động phải nhận BHXH một lần do chưa đủ 20 năm đóng BHXH để hưởng lương hưu.

Những trường hợp này chủ yếu là người lao động đã lớn tuổi mới tham gia thị trường lao động chính thức, khi đó mới được đóng BHXH bắt buộc nên có thời gian tham gia BHXH ngắn.

Để có lương hưu, những lao động này phải chấp nhận đóng BHXH tự nguyện một lần cho thời gian còn thiếu để đạt điều kiện đóng BHXH đủ 20 năm.

Theo Luật BHXH năm 2014, khi đủ tuổi nghỉ hưu, người lao động được đóng BHXH tự nguyện một lần cho thời gian đóng BHXH còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng).

Thống kê của Bộ LĐ-TB&XH cũng cho thấy, trong 7 năm thực hiện Luật BHXH năm 2014 có hơn 20.000 người khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ thời gian đóng BHXH đã đóng một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương hưu.

Từ ngày 1/7/2025, khi Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực, điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Quy định này giúp nhiều người lao động có thời gian đóng BHXH ngắn được hưởng lương hưu.

Với những người chưa đóng BHXH đủ 15 năm, họ cũng có thể đóng một lần cho những năm còn thiếu để đạt điều kiện đóng BHXH đủ 15 năm và hưởng lương hưu hằng tháng.

Nhận trợ cấp hưu trí

Ngoài cách đóng một lần cho nhiều năm để hưởng lương hưu như trên, người lao động có thời gian tham gia BHXH ngắn muốn có thu nhập hằng tháng khi nghỉ hưu có thể lựa chọn cách thứ hai là nhận trợ cấp hưu trí.

Đây là chế độ hoàn toàn mới được quy định tại Luật BHXH năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Người lao động nghỉ hưu trước ngày 1/7/2025 không áp dụng được cách này.

Theo Điều 23 Luật BHXH năm 2024, công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu, nếu có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.

Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hưu trí hằng tháng trên được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động. Mức trợ cấp hưu trí thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội.

Trường hợp tổng số tiền đóng BHXH của người lao động cao hơn số tiền tính mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất (cho khoảng thời gian từ khi đủ tuổi nghỉ hưu đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội) thì người lao động được tính để hưởng trợ cấp hằng tháng cao hơn.

Trường hợp tổng số tiền đóng BHXH không đủ để người lao động hưởng trợ cấp hằng tháng cho đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu người lao động có nguyện vọng thì được đóng một lần cho phần còn thiếu.

Đặc biệt, người nhận hưởng trợ cấp hưu trí còn được hưởng nhiều chế độ khác như: Mức trợ cấp hằng tháng được áp dụng các quy định điều chỉnh tăng thêm như lương hưu; người đang hưởng trợ cấp hằng tháng chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa nhận và trợ cấp mai táng; được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểmy tế như chế độ hưu trí.

Khi kết thúc hưởng trợ cấp hưu trí và đủ 75 tuổi, người lao động sẽ chuyển sang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội cho đến khi qua đời.