【cúp afc châu á】Hàng tạm nhập tái xuất dần đi vào “quỹ đạo”

Cảng Hải Phòng,àngtạmnhậptáixuấtdầnđivàoquỹđạcúp afc châu á địa bàn có lưu lượng hàng TN chờ TX lớn trên cả nước. Ảnh: Thái Bình

Giảm “nóng” ở địa bàn trọng điểm

Hải Phòng là địa bàn có lưu lượng hàng TN chờ TX lớn trên cả nước. Vào thời điểm tháng 7-2012, tại cảng Hải Phòng tồn đọng 7.066 container, đa phần trong số đó là hàng TNTX. Lực lượng chức năng khi kiểm tra 275 container đã phát hiện 195 container chứa hàng cấm. Cục Hải quan Hải Phòng so sánh, trước thời điểm có Chỉ thị 23 hàng TNTX có lúc tăng lên đột biến (đặc biệt là hàng đông lạnh) đã làm cho các đơn vị kinh doanh cảng gặp rất nhiều khó khăn trong việc bố trí, sắp xếp hàng, nguồn điện cung cấp dẫn đến nhiều lô hàng bị biến chất, gây ô nhiễm môi trường. Mặt khác, việc TX hàng hóa phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường tiêu thụ (chủ yếu là phía Trung Quốc). Do vậy khi gặp khó khăn không tiêu thụ được dẫn đến hàng hóa ách tắc tại cảng, nhiều trường hợp DN từ bỏ hàng gây khó khăn cho cơ quan quản lý trong đó có cơ quan Hải quan, cũng như ảnh hưởng đến môi trường tại khu vực cảng.

Bên cạnh đó, DN nước ngoài đã liên tục đưa các lô hàng phế liệu các loại vào cảng Hải Phòng, gây ra nguy cơ ô nhiễm môi trường cao trên địa bàn. Việc xử lý các lô hàng tại cảng gây thiệt hại đến lợi ích kinh tế của DN kinh doanh kho bãi cảng, đơn vị vận tải hàng hải.

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, cho đến nay, sau một năm thực hiện Chỉ thị 23 đã góp phần ngăn chặn việc lợi dụng các quy định về TNTX để buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế, thẩm lậu hàng hóa vào thị trường nội địa. Những quy định mới trong quản lý hàng kinh doanh TNTX đã hạn chế được việc làm thủ tục tràn lan của các DN. Chỉ những DN thực sự đủ điều kiện mới có thể tham gia kinh doanh các nhóm hàng nhạy cảm. Hơn nữa, với khoản tiền ký quỹ đã đảm bảo cho việc xử lý, khắc phục hậu quả khi có vi phạm xảy ra. Hiện tượng các cá nhân, tổ chức nước ngoài lợi dụng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng gây ô nhiễm môi trường qua biên giới giảm rõ rệt.

Lạng Sơn, Quảng Ninh cũng là những địa bàn hoạt động kinh doanh TNTX diễn ra khá sôi động, đã đem lại nguồn thu lớn cho các DN XNK, tạo việc làm cho người lao động… Nhưng cùng với tốc độ gia tăng của loại hình này thì những mặt trái cũng bộc lộ.

Tại Lạng Sơn, chỉ trong vòng 1 tháng (tháng 11-2011), Hải quan Lạng Sơn đã liên tiếp phát hiện 5 vụ vi phạm liên quan đến hàng TN-TX. Tình trạng này đã giảm đáng kể khi Chỉ thị 23 quy định chặt chẽ hơn về chủ thể, mặt hàng và điều kiện kinh doanh TNTX; qua đó sàng lọc, lựa chọn được những DN có đủ năng lực thực sự hoạt động trong lĩnh vực này. Theo thống kê của Cục Hải quan Lạng Sơn, từ 7-9-2012 đến 30-6-2013, đơn vị phát hiện và bắt giữ 6 vụ vi phạm hàng hóa kinh doanh TNTX.

Tại Quảng Ninh, do hoạt động kinh doanh TNTX được siết chặt, hàng hóa làm thủ tục TNTX tại các chi cục trực thuộc Cục Hải quan Quảng Ninh đã giảm đáng kể; từ tháng 9-2012 đến tháng 7-2013, hàng hóa TNTX giảm khoảng 55,05% so với cùng kỳ năm trước. Theo Cục Hải quan Quảng Ninh, hiện nay hoạt động TNTX, chuyển khẩu và gửi kho ngoại quan đã đi vào nền nếp. Việc quản lý loại hình chặt chẽ đã ngăn chặn được tình trạng vận chuyển trái phép hàng hóa vi phạm các công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia. Đồng thời, ngăn chặn việc lợi dụng quy định về TNTX để buôn bán hàng cấm, gian lận thương mại, trốn thuế, kể cả hàng hóa không đảm bảo vệ sinh, an toàn vào thị trường nội địa.

Sức ép từ hàng tồn

Tuy nhiên, vấn đề cần giải quyết lúc này là xử lý đối với những lô hàng đã quá thời hạn làm thủ tục hải quan vi phạm trong lĩnh vực này còn tồn tại cảng Hải Phòng khá lớn như: Lốp ô tô, cao su đã qua sử dụng… Theo Cục Hải quan Hải Phòng, việc xử lý đối với các lô hàng này cũng gặp khó khăn do hàng hóa có giá trị thấp, trong khi cơ quan Hải quan không có đủ kho tang vật để lưu giữ và không đủ kinh phí để trả cho các DN vận tải, DN kinh doanh cảng (chi phí lưu kho, bãi của các lô hàng này lớn hơn rất nhiều so với trị giá hàng hóa)…

Bên cạnh đó, theo kiến nghị của một số cục hải quan tỉnh, thành phố thì các bộ, ngành cần tính đến phương án tháo gỡ khó khăn cho DN bằng cách đưa ra các biện pháp quản lý đối với những nhóm hàng dễ bị lợi dụng để buôn lậu, gian lận thương mại, gây ô nhiễm môi trường… và có cơ chế mở rộng, khuyến khích hoạt động TNTX, chuyển khẩu, gửi kho ngoại quan đối với nhiều nhóm mặt hàng khác.

Việc nới rộng cửa khẩu TX cũng cần phải được Bộ Công Thương tính đến. Bởi, theo quy định hiện nay hàng hóa kinh doanh TNTX chỉ được TX qua các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính, cửa khẩu hoặc điểm thông quan nằm trong KKT cửa khẩu được Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập và có đủ cơ quan kiểm soát chuyên ngành. Tuy nhiên, do chính sách thương mại biên giới phía Trung Quốc thường xuyên thay đổi địa điểm cho phép nhận hàng nên việc quy định giới hạn cửa khẩu TX đã gây khó khăn cho DN trong hoạt động kinh doanh TNTX. Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, Bộ Công Thương cần ban hành thí điểm cho phép hàng hóa kinh doanh TNTX và gửi kho ngoại quan được đi qua cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài KKT cửa khẩu nhưng đã đáp ứng các điều kiện quản lý và có đầy đủ các lực lượng quản lý chuyên ngành.

Châu Anh

(责任编辑：Cúp C2)