【dự đoán hà lan】Xuất khẩu lúa gạo có thể tận dụng cơ hội từ El Nino

Đó là nhận định của TS.Trần Công Thắng,ấtkhẩulúagạocóthểtậndụngcơhộitừdự đoán hà lan Phó Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn khi trả lời phỏng vấn PV TBTCO về tình hình sản xuất lúa gạo hiện nay trước tác động bất lợi của hiện tượng El Nino kéo dài.

PV: Ông có thể cho biết một số kết quả sản xuất và xuất khẩu lúa gạo của Việt Nam trong nửa đầu năm 2016?

Ông Trần Công Thắng: Tính đến giữa tháng 5/2016, các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã hoàn tất thu hoạch với sản lượng ước tính 10,127 triệu tấn, giảm khoảng 1,13 triệu tấn (-10,2%) so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính khiến sản lượng giảm là do hạn hán, nhiễm mặn trên diện rộng.

Về xuất khẩu, theo ước tính của Bộ NN&PTNT, khối lượng gạo xuất khẩu tháng 5/2016 ước đạt 345 nghìn tấn, với giá trị đạt 165 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu gạo 5 tháng đầu năm 2016 ước đạt 2,35 triệu tấn và 1,06 tỷ USD, giảm 2,1% về khối lượng nhưng tăng 1,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2015.

Các thị trường khác có giá trị tăng mạnh là Gana (12,87%), Đài Loan (64,29%), Bờ Biển Ngà (65,83%) và Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (10,59%). Các thị trường có giá trị giảm mạnh là Philippin (46,6%), Malaysia (36,57%) và Singapore (31,12%).

Trước đó theo công bố của cơ quan Hải quan, khối lượng gạo xuất khẩu tháng 4/2016 ước đạt 455,8 nghìn tấn với giá trị đạt 213,33 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu gạo 4 tháng đầu năm 2016 ước đạt 2,01 triệu tấn và 0,89 tỷ USD, tăng 8,5% về khối lượng và tăng 10,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2015.

Mặc dù hạn hán ảnh hưởng tới Việt Nam nhưng cũng ảnh hưởng tới nhiều quốc  gia khác. Hiện các nước có xu hướng giảm diện tích lúa, do đó đây cũng là cơ hội nếu Việt Nam có thể tận dụng tốt.   Ông Trần Công Thắng

PV: Hiện tượng El Nino đang tác động đến thời tiết ở Việt Nam, dẫn đến tình trạng hạn hán nghiêm trọng kéo dài tại vùng ĐBSCL – vựa lúa của đất nước. Hiện tượng này sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với ngành lúa gạo, thưa ông?

Ông Trần Công Thắng:Hạn hán diễn ra không chỉ tác động tới sản xuất lúa của vùng ĐBSCL, làm giảm diện tích gieo trồng của một số tỉnh do thiếu nước, xâm nhập mặn, mà còn làm giảm đáng kể sản lượng lúa gạo ở Ấn Độ, Malaysia, Philippines và Thái Lan.

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, các tỉnh bị thiệt hại lớn do El Nino như: Bến Tre thiệt hại 100% (-15,34 ngàn ha) diện tích gieo trồng do nhiễm mặn, hạn hán; Kiên Giang giảm 374,2 nghìn tấn (-16,8%); Trà Vinh giảm 196,6 nghìn tấn, (-40,8%); Long An giảm 163,2 nghìn tấn, (-10,4%); Vĩnh Long giảm 46,5 nghìn tấn (-10,6%) so đông xuân 2015.

Như vậy có thể thấy, El Nino đã và đang đe dọa tới sản xuất của nhiều tỉnh trọng điểm về lúa hàng hóa xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia trong ngành, trong 5 tháng đầu năm, El Nino lại có tác động tích cực tới thị trường. Điển hình giá lúa trong quý I có xu hướng tăng mạnh có lợi cho nông dân. Cùng với đó, thị trường lúa gạo tại các tỉnh ĐBSCL diễn biến rất sôi động trong quý I. Nguyên nhân, lúa Đông Xuân tăng giá do Trung Quốc đang đẩy mạnh mua gạo từ Việt Nam. Ngoài ra, do hạn hán, xâm nhập mặn làm cho việc xuống giống không đồng loạt giữa các khu vực khiến nguồn cung trên thị trường rải ra hơn.

PV: Theo ông, những tháng cuối năm, ngành lúa gạo có thể gặp những thách thức và cơ hội gì?

Ông Trần Công Thắng:Theo tôi, điều kiện thời tiết khắc nghiệt vẫn là thách thức lớn đối với sản xuất. Hạn hán có thể sẽ không ảnh hưởng nhiều từ nay đến cuối năm nhưng vấn đề bão lũ sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho sản xuất.

Về thị trường, nhiều thông tin chính phủ Thái Lan sẽ bán kho dự trữ lúa theo thông tin là khoảng 11,4 triệu tấn. Mặc dù, lượng lúa này dự trữ lâu ngày nên 60-70% lúa bán ra chất lượng chỉ để chế biến thức ăn chăn nuôi, làm nhiên liệu nhưng chắc chắn vẫn có ảnh hưởng tới giá gạo xuất khẩu của Việt Nam.

Ngoài Thái Lan, gạo Việt Nam còn chịu cạnh tranh ngày càng cao với các nước xuất khẩu khác như Ấn Độ, Campuchia.

Tuy nhiên, bên cạnh thách thức, ngành lúa gạo vẫn còn có những cơ hội. Cụ thể, hạn hán của vùng ĐBSCL 6 tháng cuối năm dự báo sẽ giảm do các tỉnh miền Nam đã bắt đầu vào mùa mưa. Ngoài ra, thông tin các hồ chứa của Trung Quốc đang quá tải và có thể họ sẽ phải xả nước và sẽ giảm áp lực thiếu nước để sản xuất vụ hè thu của vùng ĐBSCL.

Mặc dù hạn hán ảnh hưởng tới Việt Nam nhưng cũng ảnh hưởng tới nhiều quốc gia khác. Hiện các nước có xu hướng giảm diện tích lúa, do đó đây cũng là cơ hội nếu Việt Nam có thể tận dụng tốt.

P.V: Xin cảm ơn ông!

Khánh Linh