Biển Đông đang dậy sóng.

Đó phải chăng là không gian hậu Xô viết - nơi Nga đang tìm lại ảnh hưởng và vị thế của mình?ăngthẳngMỹkeo châu á Là "chảo lửa" Trung Đông hay một Pakistan sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng luôn bất ổn? Câu trả lời là "không", nếu đặt chuỗi sự kiện "nóng" đang xảy ra ở Biển Đông dưới lăng kính của cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Bình luận về vấn đề này, tờ "Độc lập" (Anh) cho rằng căng thẳng giữa Trung Quốc với Mỹ và đồng minh có nguy cơ vượt ra ngoài tầm kiểm soát, đẩy một khu vực biển rộng lớn và có vị trí địa chiến lược quan trọng rơi vào xung đột.

Quần đảo Trường Sa trên Biển Đông nằm trên tuyến huyết mạch của thương mại toàn cầu. Mỗi năm, một lượng hàng hóa trị giá khoảng 5.000 tỷ USD được chuyên chở qua đây. Không những thế, vùng biển xung quanh quần đảo này còn dồi dào về nguồn lợi thủy sản và tài nguyên thiên nhiên như dầu khí... Tranh chấp chủ quyền đã nổ ra từ nhiều năm trước đây giữa các bên có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông và quần đảo Trường Sa. Tuy nhiên, căng thẳng bắt đầu leo thang nhanh chóng kể từ khi Trung Quốc áp dụng chính sách cứng rắn và ngang ngược nhằm hiện thực hóa cái mà họ gọi là "đường 9 đoạn" ở Biển Đông.

Giờ đây, khi Trung Quốc thúc đẩy kế hoạch cải tạo đảo với quy mô lớn và Mỹ triển khai những chuyến bay tuần tra, nguy cơ va chạm ở Biển Đông ngày càng rõ hơn. Kế hoạch cải tạo và mở rộng một số đảo có thể giúp Trung Quốc xây thêm đường băng, hải cảng và nhiều cơ sở hạ tầng khác ngay giữa Biển Đông, khiến dư luận lo lắng rằng một ngày nào đó, nước này sẽ khống chế toàn bộ khu vực nhằm phục vụ cho lợi ích của mình. Theo nhận định của giới phân tích, Trung Quốc đang tạo ra một hàng không mẫu hạm khổng lồ và không thể đánh chìm cách bờ biển phía Nam nước này đến 800 dặm.

Các nước trong khu vực ngay lập tức lên tiếng cảnh báo về ý đồ của Trung Quốc, Mỹ cũng bắt đầu vào cuộc. Có thể nói chiến lược "xoay trục" sang châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ đang vấp phải những thử thách nghiêm trọng. Ngoại trưởng John Kerry bay tới Bắc Kinh, hối thúc Trung Quốc từ bỏ kế hoạch cải tạo và mở rộng đảo nhằm hạ nhiệt căng thẳng. Trong khi đó, Lầu Năm Góc triển khai máy bay tuần tra trên vùng biển tranh chấp, phớt lờ nhiều cảnh báo từ phía Hải quân Trung Quốc. Không chỉ dừng lại ở đó, Washington còn tuyên bố đang xem xét việc đưa tàu chiến và máy bay vào vùng lãnh hải 12 hải lý xung quanh các đảo tranh chấp ở Trường Sa.

Trong khi đó, trong Sách trắng Quốc phòng 2015 công bố ngày 26-5, quân đội Trung Quốc khẳng định đang chuyển từ phòng ngự sang phản công, tập trung vào khu vực Biển Đông. Một tờ báo Trung Quốc còn coi kế hoạch cải tạo và mở rộng đảo ở Biển Đông là "nhiệm vụ quan trọng nhất". Tờ báo nhấn mạnh nếu Mỹ coi việc Trung Quốc phải dừng hoạt động cải tạo đảo là "nhiệm vụ quan trọng nhất", thì "khó có thể ngăn chặn nguy cơ xảy ra chiến tranh giữa hai nước ở Biển Đông". Tờ báo Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ đáp trả nếu Mỹ "xâm phạm khu vực 12 hải lý".

Vào lúc này, các nỗ lực ngoại giao cần phải được đẩy nhanh hơn bao giờ hết nhằm ngăn chặn nguy cơ va chạm và xung đột.

Ít ai dám nghĩ đến hậu quả của cuộc cạnh tranh ảnh hưởng và lợi ích giữa Mỹ và Trung Quốc ở Biển Đông. Điều hiển nhiên là tranh chấp ở Biển Đông không chỉ dừng lại ở vấn đề chủ quyền, nguồn tài nguyên thiên nhiên và vị thế quan trọng, đó còn là điểm chiến lược có tác động đáng kể đến tương quan lực lượng giữa các nước lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nga... trên toàn cầu.