Đại biểu Vũ Tiến Lộc phát biểu sáng ngày 23/10.

Một trong những vấn đề được tranh luận nhiều nhất từ khi bắt đầu sửa đổi luật đến nay là việc tăng hay giảm thời gian làm việc chính thức cũng như làm thêm của người lao động.

Giảm giờ làm có thể giảm hàng chục tỷ USD kim ngạch xuất khẩu?ĐạibiểuVũTiếnLộcChủdoanhnghiệpvàngườilaođộngcùngtrênmộtthuyềnhan dinh bong da 24h

Ủng hộ quan điểm giữ nguyên giờ làm chính thức, đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, quy định linh hoạt thời gian làm việc tối đa là 48h trong 1 tuần và Nhà nước khuyến khích thực hiện tuần làm việc ít hơn 44h hoặc 40h tuỳ thuộc điều kiện cụ thể của doanh nghiệp và sự thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động là hợp lý, hợp tình.

Có nhiều lý do được đại biểu nêu để chứng minh quan điểm này. Đó là, hầu hết các nước có trình độ phát triển tương tự Việt Nam, là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với chúng ta, đều quy định thời gian làm việc 48h. Chúng ta thì chỉ vừa mới thoát khỏi ngưỡng nghèo, việc rút ngắn hơn nữa thời gian lao động sẽ làm suy giảm năng lực cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng.

Bên cạnh đó, việc giảm thời gian lao động sẽ dẫn tới giảm tiền lương và sẽ làm chậm lại các kế hoạch tăng lương cho người lao động trong những năm tới, bởi mức lương tối thiểu hiện tại được quy định cho tuần làm việc 48h. Hơn nữa, khi tiền lương và giờ làm giảm có khả năng người lao động sẽ tìm việc làm thêm để có thêm thu nhập, chủ yếu ở khu vực phi chính thức và sẽ gây nhiều hệ luỵ.

Từ phía doanh nghiệp (DN), giảm giờ làm có thể khiến DN thu hẹp sản xuất, dẫn đến giảm sản lượng và kim ngạch xuất khẩu ít nhất 20 tỷ USD hàng năm, theo tính toán sơ bộ. Điều này ảnh hưởng tức thời tới xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế của đất nước, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.

Về ý kiến cho rằng giảm thời gian làm việc tại DN sẽ bảo đảm công bằng với khu vực Nhà nước, đại biểu tỉnh Thái Bình cho rằng, điều này không thoả đáng, vì hai khu vực này đang không được đặt trên cùng một mặt bằng thu nhập và tiền lương. Lương tối thiểu của DN tại Hà Nội gần 4,2 triệu đồng/tháng và đang tăng lên rất nhanh. Trong khi đó, tiền lương cơ sở trong khu vực nhà nước chỉ ở mức chưa đến 1,5 triệu đồng và tăng rất chậm.

Chủ doanh nghiệp và người lao động trên "cùng một thuyền"

Tiếp tục góp ý về thời gian làm thêm, đại biểu Vũ Tiến Lộc ủng hộ phương án nới rộng có chừng mực khung thoả thuận thời giờ làm thêm. Theo đó, đối với một số ngành nghề đặc biệt thì thời gian làm thêm sẽ không quá 400h một năm. Đây là khung giờ để người sử dụng lao động và người lao động tự thoả thuận với nhau. Người lao động có quyền lựa chọn làm thêm hoặc từ chối làm thêm và cũng chỉ giới hạn với rất ít số ngành nghề đặc thù và ở lúc mùa vụ cao điểm.

Bởi theo đại biểu, tổng số thời gian làm thêm theo thoả thuận của DN Việt Nam đang bị hạn chế ở mức 200h, 300h/1 năm là thấp hơn nhiều so với các quốc gia đang cạnh tranh lao động với Việt Nam trong khu vực như Bangladesh là 408h, Trung Quốc là 432h, Hàn Quốc là 624h, Indonesia là 728h…

Hơn nữa, thời gian làm thêm theo quy định hiện hành là không phù hợp với tính chất thời vụ của những ngành nghề đặc thù. Việc không nới rộng thời gian làm thêm của DN có thể ảnh hưởng đến sinh kế của hàng triệu hộ nông dân, DN và người lao động tại những vùng còn rất nghèo của đất nước.

"Làm thêm giờ là "cực chẳng đã" đối với các DN, nhưng cũng là nhu cầu tự nguyện của người lao động. Kết quả khảo sát mới đây của Tổ chức Lao động quốc tế xác nhận 99% các hợp đồng làm ngoài giờ ở nước ta là có sự thoả thuận tự nguyện của cả hai bên" - đại biểu Vũ Tiến Lộc cho biết.

Với những lý do trên, đại biểu đại diện cộng đồng DN đề nghị, Quốc hội tiếp tục ủng hộ sự phát triển của DN bằng những quyết sách đúng đắn trên cơ sở tôn trọng quyền tự do kinh doanh, quyền có việc làm và được làm thêm để có thêm thu nhập chính đáng của người lao động.

"Chủ DN và người lao động đang trên cùng chung một con thuyền. Hãy tin ở quyền tự quyết của họ và sức sống của thị trường lao động ở nước ta" - ông Vũ Tiến Lộc nói.

Giảm giờ làm để người lao động làm thêm tăng thu nhập?

Tuy nhiên, cũng có những đại biểu có quan điểm khác. Bấm nút tranh luận với đại biểu Vũ Tiến Lộc, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm cho biết, chuyện người lao động tự nguyện làm thêm là "rất lạ".

"Nghe từ người lao động mà nói tự nguyện, tôi lấy làm lạ. Tôi thực sự bất ngờ với nhận định này của đại biểu Vũ Tiến Lộc. Bởi tôi nghe rất nhiều công nhân và công đoàn nói rằng, người công nhân không muốn làm thêm giờ mặc dù trên thực tế họ cần làm thêm giờ" - đại biểu nói.

Theo bà Tâm, chúng ta phải trả lời câu hỏi vì sao người công nhân cần làm thêm giờ. Bà cho rằng, lý do làm thêm giờ là thu nhập hiện nay của người công nhân thực sự không đủ để trang trải cuộc sống tối thiểu của họ. "Họ phải đi tìm việc làm và nói rằng, họ tự nguyện làm quần quật suốt ngày? Tôi cho rằng, quan điểm này cần tranh luận để làm sáng rõ" - theo bà Tâm, người lao động "không tự nguyện mà buộc phải làm thêm để có thu nhập".

Vì vậy, đại biểu TP.Hồ Chí Minh cho rằng, Quốc hội phải có chính sách như thế nào để người công nhân có thu nhập đủ sống, đủ trang trải cuộc sống. "Chúng ta giảm thời gian làm việc bình thường xuống còn 44 giờ/tuần có nghĩa 4 giờ còn lại người lao động có thể làm thêm, tăng thu nhập. Đó là sự tiến bộ, nhân văn là ở chỗ đó" - đại biểu Quyết Tâm nói./.

H.Y