BP - Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước được Quốc hội khóa XII,n nhsoi kèo bóng đá ngày mai kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 18-6-2009 và có hiệu lực từ ngày 1-1-2010. Sau hơn 7 năm triển khai thi hành luật cho thấy chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo tinh thần của Hiến pháp. Tuy nhiên, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế cũng như sự phát triển của hệ thống pháp luật, cải cách tư pháp, cải cách hành chính trên đất nước ta hiện nay đang có nhiều thay đổi. Thực tế này đã làm cho Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước hiện hành có nhiều quy định không còn phù hợp cần được sửa đổi, bổ sung.

Một trong những điểm mới bổ sung được sự đồng thuận cao trong xã hội là quy định bồi thường thiệt hại về tinh thần đối với người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự và chỉ bồi thường thiệt hại về tinh thần cho người thân thích của người bị thiệt hại trong trường hợp người bị thiệt hại chết. Cụ thể, tại Khoản 3, Điều 3 của dự thảo luật có quy định như sau: Người yêu cầu bồi thường là người bị thiệt hại hoặc người đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền của người bị thiệt hại hoặc người thừa kế của người bị thiệt hại trong trường hợp người bị thiệt hại chết, có đơn yêu cầu bồi thường.

Ngay sau khi dự thảo được công bố để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, có nhiều ý kiến cho rằng, việc dự luật quy định như trên là hoàn toàn phù hợp và mang tính nhân văn cao. Bởi trong thực tế cuộc sống cho thấy, người thân thích của người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự cũng chịu những tổn thất nghiêm trọng về tinh thần mà không phụ thuộc vào việc người bị thiệt hại còn sống hay đã chết. Hơn nữa, quan hệ bồi thường ở đây không thuần túy là quan hệ dân sự thông thường mà là quan hệ giữa một bên là cơ quan nhà nước với một bên là cá nhân, tổ chức, xuất phát từ hành vi trái pháp luật của cán bộ, công chức trong quá trình thực hiện công vụ. Hơn nữa, bởi tính chất của mối quan hệ này mà hành vi vi phạm pháp luật này có ảnh hưởng trực tiếp không chỉ tới người bị thiệt hại mà cả đối với người thân thích của họ. Do đó, việc dự thảo luật đưa ra quy định về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước cũng phải tính tới xuất phát điểm của mối quan hệ đặc thù này. Trong thực tế cũng đã có không ít trường hợp bồi thường thiệt hại về tinh thần đối với người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự.

Bên cạnh điểm mới bổ sung nêu trên, dư luận cũng quan tâm nhiều đến nguyên tắc bồi thường và giải quyết bồi thường nhà nước mà dự thảo đã nêu. Tuy nhiên, trong dự thảo không hề có một điều hay khoản nào quy định về việc người bị thiệt hại khi đã có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường có quyền khởi kiện tại tòa án yêu cầu bồi thường. Vì vậy, theo ý kiến của người viết thì dự thảo luật cần được bổ sung quy định về quyền khởi kiện ra tòa nếu yêu cầu bồi thường của người bị thiệt hại không được giải quyết hoặc giải quyết không đúng, không đủ. Bởi vì, bồi thường nhà nước nếu xét về bản chất là bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, việc giải quyết bồi thường cần bảo đảm tôn trọng sự thỏa thuận của các bên. Vì vậy, bên cạnh quyền yêu cầu cơ quan quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại giải quyết bồi thường theo trình tự, thủ tục quy định tại luật này thì cá nhân, tổ chức bị thiệt hại cũng có quyền yêu cầu giải quyết bồi thường thông qua việc khởi kiện ra tòa án.

Và có quy định như vậy mới bảo đảm quyền của người bị thiệt hại, tương tự như quy định về quyền lựa chọn giải quyết khiếu nại theo con đường hành chính hoặc khởi kiện ra tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính hiện hành. Đây chỉ là ý kiến chủ quan của người viết, rất mong nhận được sự góp ý chân tình của các chuyên gia pháp luật.

N.N