Bảo Việt là một trong những doanh nghiệp có báo cáo minh bạch nhất của Việt Nam.

Tuy nhiên,ầnminhbạchthôngtintàichínhtạidoanhnghiệbảng xếp hạng giải ngoại hạng ý hệ thống thông tin DN tại Việt Nam vẫn đang phân mảnh, nghèo nàn về chất lượng thông tin tài chính và dữ liệu đầu vào..

Chất lượng thông tin tài chính DN còn thấp

Mỗi năm có hàng ngàn DN tuyên bố giải thể, ngừng hoạt động hoặc phá sản tại Việt Nam. Xu thế này hiện đang tăng trong những năm gần đây. Tuy vậy, đây mới chỉ là bề nổi, con số thực tế có thể cao hơn nhiều. Số lượng các DN mất khả năng chi trả, tạm dừng hoạt động (không chỉ các DN siêu nhỏ và còn các DN vừa và lớn) nhưng họ đã không nộp đơn theo yêu cầu quy định vì nhiều lý do. Điều này khiến các nhà đầu tư nước ngoài rất khó khăn trong việc tìm hiểu đối tác trước khi quyết định kinh doanh, đôi khi gây e ngại mà dẫn tới bỏ thị trường.

Theo ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc Công ty StoxPlus (công ty cung cấp các báo cáo về các công ty tư nhân cho khách hàng tài chính và phi tài chính), việc sử dụng dữ liệu và công cụ phân tích dữ liệu là thiết yếu cho bất kỳ mô hình quản trị rủi ro nào. Tuy nhiên, dữ liệu tài chính ở Việt Nam vẫn chưa đạt đủ chất lượng có thể dùng trong các mô hình quản trị rủi ro. Nền tảng và cấu trúc cơ sở dữ liệu DN Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Thời gian vừa qua, Chính phủ đã tiến hành phát triển 1 hệ thống điện tử kết nối tất cả các tài liệu điện tử của Nhà nước và dữ liệu từ cấp trung ương tới cấp tỉnh (đồng bộ hóa thông tin giữa hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký DN và hệ thống thông tin thuế...). Các dịch vụ công đều được cung cấp qua một cổng thông tin duy nhất trên mạng Internet. Nhưng để đạt đủ chất lượng có thể dùng trong các mô hình quản trị rủi ro thì cần phải hoàn thiện hơn nữa.

Cũng theo ông Thuân, hệ thống 2 sổ sách kế toán là một thực trạng khá phổ biến tại Việt Nam. Điều này gây ra khó khăn trong việc đánh giá rủi ro đối tác. Số liệu trên báo cáo tài chính từ các nguồn thu khác nhau thường có sự khác biệt lớn trong nhiều trường hợp. Nguyên tắc báo cáo tài chính theo quy định của cơ quan thuế và theo chuẩn mực kế toán là khác nhau. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp sự khác biệt này rất đáng kể và bất thường.

Ông Thuân lấy ví dụ, phân tích với nhiều DN bán lẻ, khi DN bán cho những khách hàng lẻ thì DN có thể không xuất hóa đơn thuế. Do vậy, DN sẽ không ghi nhận khoản thu này trong báo cáo tài chính cho mục đích thuế để tránh tăng thêm thuế thu nhập DN, trong khi khoản thu này sẽ ghi nhận trên báo cáo tài chính gửi cho các ngân hàng cho mục đích vay tín dụng. Những khác biệt trong 2 báo cáo này ảnh hưởng đến hầu hết các chỉ số tài chính của công ty, đặc biệt là chỉ số đánh giá hiệu quả. Tất cả những hạn chế trên góp phần khiến công tác quản trị rủi ro khó khăn hơn và hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư hiệu quả thấp hơn.

Cần minh bạch và tăng chiều sâu cho thông tin

Từ tình hình quản lý rủi ro tín dụng DN ở Việt Nam, các chuyên gia cho rằng, cần thiết phải xây dựng một hệ thống hạ tầng chia sẻ thông tin dữ liệu nội bộ, nhằm chuyển đổi mô hình truyền thống sang mô hình kỹ thuật số, ứng dụng công nghệ số hóa, dữ liệu lớn và các công nghệ liên quan vào Việt Nam.

Theo ông Thuân, xu hướng ứng dụng dữ liệu lớn, phân tích dữ liệu phục vụ công tác quản trị rủi ro là xu hướng tất yếu trong công tác quản trị rủi ro. Tuy nhiên, bất cứ hệ thống quản trị rủi ro nào cũng cần dữ liệu đầu vào sạch và đáng tin cậy, đặc biệt là thông tin tài chính. Trong bối cảnh hạ tầng thông tin và cơ sở dữ liệu của Việt Nam còn đang trong quá trình hoàn thiện, khối lượng công việc về xử lý, chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu rất lớn để đảm bảo mô hình quản trị rủi ro dựa trên dữ liệu thực sự phát huy tác dụng và có hiệu quả cao.

Theo đó, cần cải thiện sự minh bạch và chất lượng thông tin tài chính DN để xây dựng niềm tin với các nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, cần củng cố hệ thống dữ liệu DN quốc gia để quản lý, xúc tiến và thu hút đầu tư nước ngoài; nâng cấp chất lượng thông tin tài chính DN trong đầu tư và kết nối thương mại tại Việt Nam.

Ông Thuân cũng đưa ra khuyến nghị đối với các nhà cho vay, nhà đầu tư, các đối tác thương mại là phải thực hiện việc xác nhận, phân tích và giám sát dữ liệu định kỳ để đảm bảo mô hình rủi ro hoạt động tốt, đặc biệt tại các thị trường mới nổi như Việt Nam.

Hà My