VHO- “Gói dữ liệu (data) làm thay đổi sự nghiệp của bạn”,ándữliệukháchhàngtrênmạngxãhộiBiếtlàsainhưngsaovẫncôbongdaso.wap “Em có data của các công ty xây dựng toàn miền Bắc, anh chị em cần thì ib em ạ”, “Hàng chục triệu số điện thoại, hàng trăm ngàn email đủ mọi ngành nghề”… đó là những lời rao bán data khách hàng trên mạng xã hội.
Data khách hàng được rao bán công khai trên mạng xã hội
Hàng triệu số điện thoại, email cá nhân bị rao bán và hậu quả của nó là chủ nhân của các thuê bao, mỗi ngày bị nã hàng chục cuộc điện thoại mời mua bán, hợp tác…
Chính xác vì mua “tận gốc”
Hiện nay, việc rao bán thông tin cá nhân của người khác một cách bất hợp pháp, đã trở nên rất phổ biến trên môi trường mạng. Chỉ cần gõ từ khóa “bán data khách hàng”, thì ngay lập tức có hàng chục địa chỉ trang điện tử xuất hiện với những lời mời chào hấp dẫn. Đặc biệt, từ khi facebook trở thành công cụ quảng cáo hữu hiệu thì khách hàng không cần tìm, những thông tin rao bán này cũng tự động hiển thị trên tường facebook của bất kỳ tài khoản nào.
Tuỳ thuộc vào gói data lớn hay nhỏ, giá trị cao hay thấp, giá sẽ dao động từ vài trăm nghìn đến cả chục triệu đồng. Liên hệ với một tài khoản facebook rao bán gói data của các công ty xây dựng miền Bắc, chúng tôi được báo giá 300.000 đồng cho 4.000 số điện thoại, email của giám đốc các công ty xây dựng miền Bắc và địa chỉ từng công ty. Người bán cam kết độ chính xác của gói data là 90% với lời giải thích “vì vừa rồi đại dịch Covid-19 nên có một số công ty ngừng hoạt động, do đó trừ đi 10%, chứ bình thường dữ liệu bên em cập nhật theo tháng nên độ chính xác rất cao”. Để tăng độ tin tưởng của khách mua, người bán mời kiểm tra thử một số thông tin. Cách thức giao dịch là bên mua sẽ chuyển khoản tiền trước, bên bán nhận tiền xong sẽ gửi data qua mail.
Khảo sát thêm thị trường buôn bán data khách hàng trên mạng, chúng tôi thấy tất cả các ngành nghề, các khu vực đều được các đối tượng rao bán dữ liệu. Có tài khoản facebook còn rao bán “Gói data làm thay đổi sự nghiệp của bạn” với những lời quảng cáo rất hấp dẫn: “Bạn sẽ trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực mình đang có khi có trong tay gói data này; Bí mật của các team leader, giám đốc kinh doanh, sale cứng, thậm chí là chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hãy nắm bắt cơ hội này để trở thành người dẫn đầu…”.
Tỏ ra hoài nghi về độ chính xác của các gói data, với lý do thông tin khách hàng luôn được bảo mật, tôi được một người bán khẳng định: Dữ liệu hoàn toàn chính xác vì đã được mua “tận gốc” với giá khá cao. Khi tôi đặt ra tình huống là đã từng hỏi tên chủ thuê bao điện thoại di động thì bị từ chối cung cấp, thì người bán chia sẻ: Tất nhiên là chị không được cung cấp rồi, nhưng bên em thì có nguồn cung cấp, nên chị cứ yên tâm.
Cần phải xử nghiêm
Thông tin cá nhân bị mua bán là nguyên nhân của những phiền toái mà rất nhiều người gặp phải, khi liên tiếp nhận được các cuộc điện thoại, tin nhắn “rác” chào mời mua bảo hiểm, mua nhà, thuê gia sư… Nguy hiểm hơn, những thông tin này khi vào tay đối tượng xấu có thể bị lợi dụng để làm giả thẻ tín dụng ngân hàng, làm giả tài khoản… để chiếm đoạt tài sản của khách hàng.
Trao đổi với Văn Hóa, Luật sư Lê Thu Hằng – Công ty TNHH luật Trương Anh Tú cho biết: Xuất phát từ quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân được quy định tại Điều 21 Hiến pháp 2013 thì quyền riêng tư là một trong những quyền nhân thân cực kỳ quan trọng đối với mỗi cá nhân và trở thành một nguyên tắc hiến định. Tại khoản 2 Điều 387 Bộ luật dân sự 2015 quy định: “Trường hợp một bên nhận được thông tin bí mật của bên kia trong quá trình giao kết hợp đồng thì có trách nhiệm bảo mật thông tin và không được sử dụng thông tin đó cho mục đích của riêng mình hoặc cho mục đích trái pháp luật khác”.
Ngoài ra, tại Điều 6, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 có quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, trong đó quy định doanh nghiệp được quyền thu thập lưu trữ thông tin của khách hàng (thông tin cá nhân, số tài khoản Ngân hàng...). Tuy nhiên, doanh nghiệp phải tuân thủ nguyên tắc bảo mật cho khách hàng và chỉ được phép chuyển giao thông tin khách hàng cho người thứ ba khi có sự đồng ý của khách hàng.
Luật sư Lê Thu Hằng khẳng định, việc rao bán thông tin khách hàng là vi phạm pháp luật. Dưới góc độ xử lý vi phạm hành chính thì hành vi vi phạm về bảo vệ thông tin của người tiêu dùng sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng theo quy định tại Điều 65 Nghị định 185/2013/ NĐ-CP; Tại điểm a khoản 5 Điều 66 Nghị định số 174/2013/NĐ-CP ngày 13.11.2013 của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện thì người nào có hành vi mua bán hoặc trao đổi trái phép thông tin riêng của người sử dụng dịch vụ viễn thông thì sẽ bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 70 triệu đồng.
Theo quy định tại Điều 8 Luật an toàn thông tin mạng 2015 thì người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Như vậy, để tránh hiện tượng bị đánh cắp dữ liệu cá nhân, bên cạnh việc các Doanh nghiệp cần thực hiện tốt các quy định pháp luật liên quan; sử dụng hợp pháp và khai thác hiệu quả các dữ liệu thông tin để phục vụ hoạt động kinh doanh thì những người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình, cẩn trọng khi cung cấp thông tin trên mạng xã hội và nắm bắt được các quy định pháp luật có liên quan để tự bảo vệ quyền lợi của mình. Ngoài ra, đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật thậm chí mang tính chất lừa đảo người tiêu dùng thì cơ quan pháp luật cần xử lý nghiêm khi phát hiện.
HOÀNG HƯƠNG