Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ phát biểu tại hội thảo. Ảnh: K.Thanh

Tại hội thảo,ảicáchchínhsáchbảohiểmxãhộiphảiđảmbảolợiíchtrungvàdàihạbóng đá số lạc Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng, bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) là 2 trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, đảm bảo ổn định và phát triển kinh tế xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, chính sách BHXH đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, diện bao phủ BHXH còn thấp, tốc độ tăng chậm. Mặc dù mục tiêu đề ra đến năm 2020 là phấn đấu diện bao phủ BHXH đạt 50% lực lượng lao động song tính đến tháng 9/2017, chỉ tiêu này mới đạt 14,6 triệu người, chiếm hơn 30,5% lực lượng lao động trong độ tuổi, còn trên 33,3 triệu người chưa tham gia BHXH.

Cùng với đó, Quỹ BHXH vẫn tiềm ẩn nguy cơ về mất cân đối trong trung và dài hạn, nhất là trong bối cảnh về già hóa dân số, sự chuyển dịch cơ cấu lao động, việc làm do tác động của yếu tố hội nhập kinh tế, biến đổi khí hậu và cách mạng công nghiệp 4.0. Ngoài ra, các chế độ BHXH còn chưa đa dạng và linh hoạt nên thiếu hấp dẫn; hồ sơ, thủ tục thực hiện BHXH còn chưa thực sự thuận lợi cho doanh nghiệp, người lao động….

Cũng theo ông Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO tại Việt Nam, tốc độ già hóa dân số ở Việt Nam đang tăng nhanh, tỷ trọng lao động phi chính thức lớn. “Thách thức là làm thế nào có thể mở rộng độ bao phủ đến nhóm ở giữa bị bỏ sót - nhóm người không được tiếp cận cả với BHXH và trợ giúp xã hội”, ông nói.

Giám đốc ILO cho rằng, để mở rộng bao phủ tới người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa, có hợp đồng ngắn hạn và những người làm việc không trên cơ sở quan hệ lao động đòi hỏi phải có sự đột phá về cách làm. Quan trọng là mở rộng bao phủ an sinh xã hội tới lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức để chính thức hóa và cải thiện điều kiện công việc của họ. “Thành công của việc mở rộng bao phủ bảo hiểm y tế cho thấy nhiệm vụ mở rộng diện bao phủ của bảo hiểm xã hội là có thể thực hiện được”, ông Chang – Hee Lee cho biết.

Do đó, ILO khuyến nghị Việt Nam nên thực hiện cải cách tham số, bao gồm tăng tuổi nghỉ hưu và giảm tỷ lệ thay thế. Cùng với đó là cần xây dựng một hệ thống BHXH đa tầng dựa trên các kinh nghiệm tích cực từ mở rộng bao phủ bảo hiểm y tế.

Người đứng đầu ILO Việt Nam cũng nhấn mạnh: “Dư địa tài khóa để mở rộng an sinh xã hội luôn tồn tại dù ở các quốc gia không có tiềm lực tài chính mạnh. Chính phủ Việt Nam cần khai thác mọi phương án tài chính để thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững thông qua việc làm bền vững và an sinh xã hội”.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, Đảng và Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm hệ thống chính sách an sinh xã hội, nâng cao đời sống của người dân cùng với quá trình đổi mới và phát triển đất nước. Phó Thủ tướng cho rằng để có cơ sở cải cách chính sách BHXH, cần đánh giá thực trạng hệ thống BHXH ở Việt Nam hiện nay, làm rõ nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém và những kinh nghiệm rút ra trong quản lý, điều hành, xây dựng và thực hiện chính sách.

Cùng với đó, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về cải cách hệ thống BHXH, đặc biệt là những nước có điều kiện tương đồng với Việt Nam như Trung Quốc và các nước ASEAN. “Nhiều nước cải cách BHXH thành công nhưng cũng nhiều nước thất bại và trở thành gánh nặng lớn cho hệ thống tài chính, tiền tệ quốc gia. Vì vậy, chúng ta cần nghiên cứu kỹ, phân tích cụ thể kinh nghiệm các nước và điều kiện áp dụng để tránh bài học thất bại, áp dụng bài học thành công”, Phó Thủ tướng nói.

Hơn hết, việc thiết kế hệ thống, xây dựng chiến lược và kế hoạch cải cách hệ thống BHXH ở Việt Nam thời gian tới cần đặc biệt chú trọng tính hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế. “Trong bối cảnh nước ta hiện nay, từ thực tiễn quản lý, chỉ đạo điều hành cho thấy cải cách BHXH là nhiệm vụ rất khó khăn và phức tạp, chúng ta vừa chịu sức ép về mục tiêu chính sách, vừa bị giới hạn bởi nguồn lực hạn hẹp và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội chưa cao”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Do đó, Phó Thủ tướng cho rằng để cải cách BHXH thành công đòi hỏi phải thiết kế hệ thống tổng thể, hài hòa và hợp lý trên nhiều phương diện, xem xét cả trên phương diện kỹ thuật và đồng thuận về chính trị trên cơ sở bảo đảm lợi ích chung cả trước mắt và trong trung, dài hạn.

Với vai trò là cơ quan được giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng Đề án về cải cách chính sách BHXH, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ LĐ-TB&XH tổng hợp đầy đủ và nghiêm túc các ý kiến tại hội thảo để xây dựng và hoàn thiện Đề án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trình cấp có thẩm quyền theo quy định. Đồng thời tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách, quy định pháp luật liên quan./.

Mai Đan