Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng. Ảnh: T.Bình

Một ngày đầu năm 2017,ụcthuhơnnghìntỷti le bong da hom nay chúng tôi có mặt tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III. Hình ảnh đầu tiên đập vào mắt là một không khí làm việc khẩn trương, sôi động dù đang ở thời điểm giáp tết Đinh Dậu. Nhịp độ làm việc đó có lẽ được truyền lửa từ những kết quả đáng khích lệ trong năm 2016, nhất là nhiệm vụ thu ngân sách cán đích vào những ngày cuối cùng của năm. Có được thành quả đó, ngoài những yếu tố khách quan về lượng hàng hóa, DN XNK tăng hơn so với các năm trước, không thể không nhắc đến những nỗ lực của Chi cục trong cải cách, hiện đại hóa, tạo thuận lợi cho cộng đồng DN và nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về hải quan.

Nhiều năm qua, Hải quan Hải Phòng là một trong số ít đơn vị cấp Cục được Tổng cục Hải quan thí điểm thực hiện các chương trình cải cách, hiện đại hóa, và Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III chính là nơi trực tiếp thực hiện nhiều nội dung quan trọng đó. Có thể điểm qua như: Thí điểm ứng dụng thiết bị đọc mã vạch trong giám sát container, phối hợp với DN kinh doanh cảng giám sát hàng hóa XNK (theo Điều 41 Luật Hải quan); đặt địa điểm kiểm tra chuyên ngành hàng hóa tập trung ở cửa khẩu…

Nghe chúng tôi đề cập đến những nội dung trên, Chi cục trưởng Nguyễn Duy Ngọc nói: Đó đều là những chương trình lớn của toàn Ngành và của Cục nên nhiệm vụ của Chi cục là tổ chức thực hiện tốt, đơn vị không dám nhận công vì không phải là ý tưởng trực tiếp.

Hoạt động XNK tại cảng Green Port- địa bàn quản lý của Chi cục. Ảnh: T.Bình.

Nhưng theo chúng tôi, đơn vị không chỉ có dựa vào việc tập trung triển khai tốt các chương trình của cấp trên như Chi cục trưởng Nguyễn Duy Ngọc nói. Với đặc thù của đơn vị có lưu lượng hàng hóa, DN làm thủ tục nhiều bậc nhất, số thu lớn nhất hiện nay của Hải quan Hải Phòng, thời gian qua Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III cũng có những cách làm hay riêng để nâng cao hiệu quả quản lý, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK. Dù ngại ngần, không muốn nói nhiều về thành tích, nhưng khi chúng tôi gợi mở, Chi cục trưởng Nguyễn Duy Ngọc đã chia sẻ: Một trong những điều mà đơn vị tâm đắc chính là hoàn thiện và đưa vào sử dụng “Sổ tay công tác” từ năm 2014.

Theo Chi cục trưởng Nguyễn Duy Ngọc, căn cứ vào nhiệm vụ và đặc thù công việc của đơn vị, “Sổ tay công tác” đã sơ đồ hóa toàn bộ các nghiệp vụ hải quan của một Chi cục hải quan cửa khẩu và tác nghiệp của từng công chức ở những vị trí công tác cụ thể. Trong đó, mỗi khâu nghiệp vụ sẽ nêu rõ căn cứ, quy định phải thực hiện, các thao tác, trình tự… Việc hướng dẫn được đặt ra cụ thể theo kiểu “cầm tay chỉ việc” để CBCC tại từng vị trí thực hiện thống nhất, đồng thời hiểu được nghiệp vụ đó quy định tại văn bản nào… Một tác dụng khác là nhờ “Sổ tay công tác” nên CBCC khi được chuyển đến vị trí công tác mới có thể sử dụng cuốn sổ tay này để nắm được ngay những việc căn bản tại vị trí công tác đó (có cả phần lưu ý một số nhóm hàng đặc thù như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, gỗ cần chứng từ gì, lưu ý gì…).

“Sổ tay công tác” được xem là một bước tiến lớn về cải cách thủ tục hải quan, giúp giảm thời gian thông quan hàng hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho cả cơ quan Hải quan và DN; từng bước xây dựng hình ảnh cán bộ Hải quan “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”. Đến đây, tôi chợt nhớ trong buổi làm việc của Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn với Cục Hải quan Hải Phòng (ngày 7-6-2016), sau khi nghe lãnh đạo Cục báo cáo về sáng kiến này, Tổng cục trưởng đánh giá cao và chỉ đạo các vụ, cục thuộc Tổng cục Hải quan phối hợp với Cục Hải quan Hải Phòng nghiên cứu, xây dựng “Sổ tay nghiệp vụ” cho toàn Ngành (hiện nay “Sổ tay nghiệp vụ” của toàn Ngành đang được khẩn trương xây dựng-PV).

Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III. Ảnh: T.Bình.

Một sáng kiến khác được lãnh đạo Chi cục chia sẻ là xây dựng website nội bộ để tra cứu vướng mắc liên quan đến quá trình tác nghiệp (về các giấy phép, quy định quản lý chuyên ngành, hay các thông tin vi phạm khác của DN…). Đại diện Chi cục cho biết, xuất phát từ thực tế việc tra cứu các điều kiện làm thủ tục hải quan (tra cứu sở hữu trí tuệ; báo vướng mắc; nợ cưỡng chế; hàng hóa soi chiếu trước; danh mục thuốc, mỹ phẩm, dược phẩm bị thu hồi; danh mục tạm ngừng NK thuốc; DN bị cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan; DN không được mang hàng về bảo quản; tra cứu mẫu dấu, chữ ký C/O; lệnh giữ và xử lý hàng thực vật của cơ quan Kiểm dịch; kiểm soát mặt hàng thuốc lá; sửa đổi nội dung của manifest; hủy ngang bảo lãnh…) hầu hết được theo dõi thủ công, do chưa được hỗ trợ từ các hệ thống nghiệp vụ, nên công tác quản lý gặp nhiều khó khăn. Trước thực trạng đó, Chi cục đã chủ động xây dựng website nội bộ giúp CBCC có thể tra cứu tất cả thông báo vướng mắc liên quan đến hàng hóa XNK. Khi thực hiện nghiệp vụ, công chức chỉ cần sử dụng một số thông tin tìm kiếm cơ bản như số container, số bill hoặc mã số thuế của DN có thể tra cứu được tất cả thông tin về các thông báo vướng mắc trên. Nhờ website, công chức dễ dàng tra cứu, kiểm soát chặt chẽ các lô hàng có cảnh báo, đồng thời tiết kiệm thời gian cho CBCC và giảm thời gian thông quan hàng hóa.

Bên cạnh những sáng kiến trên, để tạo thuận lợi cho cộng đồng DN, Chi cục còn chú trọng xây dựng Quy định về cơ chế giải quyết vướng mắc cho DN tại Chi cục; Quy định về cơ chế quản lý, kiểm soát nội bộ và chế độ trách nhiệm của CBCC trong thực thi công vụ... Qua đó mọi thao tác nghiệp vụ, CBCC phải thực hiện đúng quy trình, trường hợp phát sinh vướng mắc phải được báo cáo ngay với lãnh đạo các cấp. Việc quy định cụ thể, chi tiết cơ chế xử lý vướng mắc và cơ chế quản lý nội bộ trên giúp lãnh đạo các cấp kiếm soát được toàn bộ công việc thuộc thẩm quyền phụ trách, có chỉ đạo kịp thời, không để xảy ra tình trạng công việc tồn đọng, vướng mắc kéo dài, cũng như phát sinh khiếu nại, phản ánh tiêu cực của DN, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK.