Hiện một số tuyến luồng, hàng hải, vùng nước trước bến nơi các doanh nghiệp thành viên hoạt động vẫn chưa được nạo vét, duy tu do vướng các thủ tục về môi trường. Ảnh: Thái Bình.

Giảm tải mới vào được cảng

Theo ông Đỗ Xuân Quỳnh, Tổng Thư ký Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam, theo kế hoạch hàng năm các tuyến luồng hàng hải sẽ được nạo vét duy tu để đảm bảo chuẩn tắc thiết kế, tuy nhiên đến nay, do vướng các thủ tục về môi trường cụ thể là việc cấp phép vị trí đổ bùn nạo vét nên một số tuyến luồng hàng hải, vùng nước trước bến vẫn chưa được nạo vét, duy tu.

Điều này đang ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng tiếp nhận tàu, kết quả sản xuất kinh doanh của các bến cảng và các chủ tàu, ảnh hưởng đến lượng hàng có thể chuyên chở trên các tàu, hoạt động lập kế hoạch, khai thác tàu của các công ty vận tải biển. Các chậm trễ này, một phần ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp cảng và hãng tàu, mặt khác ảnh hưởng đến hoạt động logistics, lưu thông hàng hóa của nền kinh tế. Đặc biệt là tại các cảng biển quan trọng như Hải Phòng, Cái Mép, Thị Vải…

Ngoài các tuyến luồng hàng hải quan trọng nêu trên, một số doanh nghiệp thành viên của Hiệp hội cũng có các kiến nghị liên quan đến duy tu, nạo vét, nâng cấp các tuyến luồng lạch, vũng quay tàu tại các cảng biển Hòn Gai (cảng CICT), cảng biển Cửa Lò (cảng Cửa Lò), cảng biển Đà Nẵng (cảng Tiên Sa), cảng biển Ba Ngòi (cảng Cam Ranh), cảng biển TP. Hồ Chí Minh (cảng Sài Gòn), cảng biển Cần Thơ (cảng Vinalines Hậu Giang).

Cũng gặp vướng mắc về duy tu nạo vét, Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn đề xuất được nạo vét luồng Cái Mép Thị Vải đến độ sâu 15,5m để đón tàu lớn. Riêng đối với việc nạo vét vùng quay trở tàu trước bến, Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn kiến nghị cho phép các doanh nghiệp cảng được tự chủ nạo vét (chi phí sẽ được hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh).

Đừng để lỡ cơ hội

Được biết, hiện nay, hàng tuần cảng Cái Mép đón 13 tuyến tàu mẹ đi thẳng bờ Đông và bờ Tây nước Mỹ, 2 tuyến tàu mẹ đi thẳng châu Âu và 5 tuyến tàu nội Á. Như vậy, trung bình mỗi ngày có 2 tàu mẹ cập bến ở Cái Mép để kết nối hàng hóa XNK Việt Nam với hai bờ nước Mỹ và 1 tuần 2 chuyến đi châu Âu.

Theo Công ty TNHH Cảng quốc tế Cái Mép (CMIT), luồng vào khu cảng Cái Mép – Thị Vải được JICA bàn giao như thiết kế ban đầu để đón tàu có trọng tải 80.000 DWT. Tuy nhiên với sự gia tăng nhanh chóng về kích cỡ tàu đưa vào khai thác, Bộ Giao thông vận tải đã cho phép và xây dựng các phương án bảo đảm an toàn hàng hải để Cái Mép đón nhận khai thác tàu kích cỡ đến 165.000 DWT vào rời Cái Mép hàng tuần đi châu Âu và Mỹ. Hiện nay, khoảng 40% hàng hóa đi châu Âu vẫn phải trung chuyển tại các nước khác thay vì lên tàu mẹ đi thẳng tại Cái Mép. Trong khi đó, các tàu tuyến châu Âu đều có kích cỡ khoảng trên 195.000 DWT/18.000 teu, vì vậy khi luồng được nạo vét đến độ sâu 15,5m sẽ thu hút thêm tàu vào cảng do tính ổn định cao và không phải phụ thuộc vào thủy triều. Từ đó, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đi châu Âu sẽ cạnh tranh hơn và được kết nối tốt hơn.

Để giảm tắc nghẽn cho cảng Cát Lái, Nhà nước khuyến khích các tàu cho hàng hóa tập kết tại cảng Cái Mép, nhưng từ nhiều tháng nay, việc duy tu nạo vét luồng lạch tại cảng này không được tiến hành như thường lệ. Luồng cảng Cái Mép hiện có những dải cạn chỉ đạt độ sâu khoảng 12m, trong khi các tàu mẹ ra vào cần có mớn nước khoảng 15m.

Lấy ví dụ về một trường hợp cụ thể trên thế giới có được lợi thế lớn khi luồng được nạo vét đến độ sâu 15,5m, Công ty TNHH Cảng quốc tế Cái Mép (CMIT) cho biết, tháng 1/2018, tàu mẹ có tên Maersk Hanoi có trọng tải 162.050 DWT/sức chở 15.282 teu chính thức được hạ thủy giao cho A.P.Moller Singapore và chạy tuyến Á-Âu. Maersk Hanoi sau khi rời cảng Yantian – Trung Quốc đã đầy hàng và có mớn nước 15,5m, do vậy không thể ghé Cái Mép với độ sâu luồng như hiện nay.

Việc một hãng tàu lớn nhất thế giới chọn Hà Nội để đặt tên cho một trong những tàu mẹ trọng tải siêu lớn đã thể hiện đánh giá cao của hãng tàu này đối với thị trường XNK cũng như ngành hàng hải Việt Nam. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra suy nghĩ làm sao để Việt Nam không bỏ lỡ những cơ hội mà cộng đồng hàng hải thế giới mang đến, làm sao để những con tàu siêu lớn như Maersk Hanoi 162.000 DWT có thể ra vào cảng Cái Mép hàng tuần mà không bị phụ thuộc vào thủy triều khi luồng hàng hải được duy tu nạo vét kịp thời, đại diện CMIT nêu.