(CMO) “Hiện nay, nhiều đơn vị sử dụng lao động, nhất là doanh nghiệp (DN) dùng rất nhiều cách để lách luật, trốn tránh nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH). Khi kiểm tra phát hiện, họ báo là lao động chỉ làm thời vụ, hoặc đã nghỉ”, Giám đốc BHXH tỉnh Cà Mau Trịnh Trung Kiên chia sẻ.
Ông Kiên cho biết, có những DN ký hợp đồng 18 lao động và thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân nhưng khi đến rà soát, họ khai báo vợ của chủ DN thì ký hợp đồng thủ quỹ (2 triệu đồng/tháng), thuê 1 kế toán khoán công việc, cả 2 không thuộc đối tượng tham gia BHXH, còn lại 15 lao động chỉ hợp đồng theo công việc, như nhân viên dọn phòng, trả lương theo ngày nên không đủ căn cứ buộc đơn vị đó tham gia BHXH.
Trước đây quy định từ 10 lao động trở lên mới tham gia BHXH, còn bây giờ chỉ cần có 1 lao động vẫn phải tham gia. Luật BHXH năm 2015 quy định, từ ngày 1/1/2018 khi lao động ký hợp đồng lao động (HĐLĐ) từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng đều phải tham gia BHXH (trước đây là lao động ký hợp đồng từ 3 tháng trở lên mới buộc tham gia BHXH). Như vậy, theo quy định trên rõ ràng hiện nay hầu hết lao động có ký HĐLĐ đều thuộc diện tham gia BHXH.
Tuy nhiên, Bộ luật Lao động có 3 loại HĐLĐ: Hợp đồng không xác định thời hạn; Hợp đồng xác định thời hạn từ đủ 12 tháng đến dưới 36 tháng, dưới 12 tháng và hợp đồng có tính chất mùa vụ, hoặc vụ việc công việc nhất định. Căn cứ vào quy định đó, DN sẽ lách luật, không ký hợp đồng dạng từ 1-3 tháng mà đưa lao động của mình vào dạng hợp đồng theo mùa vụ. Từ đó, ngành BHXH không có cơ sở buộc DN tham gia BHXH.
 |
| BHXH tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường khai thác đối tượng thuộc lĩnh vực thuỷ sản để các đơn vị, cá nhân tham gia đầy đủ BHXH. |
Ông Kiên cho biết: “Thường những trường hợp này rơi vào DN lớn mà chủ yếu lĩnh vực thuỷ sản và xây dựng. Họ chuyển công nhân của họ qua dạng thuê công đoạn sơ chế theo sản phẩm mà không đưa vào hợp đồng lao động. Theo rà soát, hiện lao động công nhật, làm theo thời vụ của tỉnh khoảng 17 ngàn người không ký hợp đồng. Nhưng trên thực tế có những lao động làm cho DN từ 5-7 năm nhưng chỉ làm công nhật thôi. Do đó, công tác khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH cực kỳ khó khăn”.
Trên địa bàn tỉnh có trên 3.300 DN và hơn 22 ngàn hộ kinh doanh nhưng tính đến tháng 7/2019 chỉ có 1.100 DN, hộ kinh doanh, hợp tác xã tham gia BHXH. Do vậy, để khai thác phát triển đối tượng, ngành BHXH tiến hành lọc các đối tượng. Đối với những đơn vị đang tham gia BHXH và tham gia chưa đầy đủ BHXH, Phòng Quản lý thu của BHXH tỉnh tổ chức thường xuyên những cuộc khảo sát nắm về bảng lương, hợp đồng lao động. Nếu phát hiện có trốn lao động, ghi nhận lại rồi đề nghị đơn vị đăng ký tham gia.
Còn đối với đơn vị chưa tham gia gửi thông báo cho đơn vị, đề nghị đăng ký tham gia, nếu đơn vị phối hợp đến làm việc thì tiến hành hướng dẫn thủ tục. Nếu đơn vị không phản hồi sau 2 lần thông báo, BHXH tỉnh sẽ đến làm việc, quyết liệt khai thác đối tượng. Năm 2017, đối với DN mới, chưa tham gia BHXH, đã khai thác được khoảng 300 DN với khoảng 1.100 lao động. Năm 2018, tiến hành khai thác được 285 đơn vị với 1.063 lao động. Riêng từ đầu năm đến nay, tiến hành khai thác được 147 đơn vị mới với 533 lao động.
Ông Kiên trăn trở: “DN thì nhiều trong khi lực lượng đi khai thác phát triển đối tượng tham gia BHXH quá ít. Ngoài ra, khi đi khai thác không phải DN nào cũng tiếp, mà họ cứ hẹn rồi cố tình tránh né. Từ đầu năm đến nay đã gửi thông báo cho trên 1.200 DN, thành lập 5 tổ trực tiếp xuống các DN để kiểm tra và hầu hết đều có dấu hiệu vi phạm. Nhìn chung, ý thức chấp hành của người lao động và sử dụng lao động chưa cao. Do vậy, thời gian tới, bằng mọi biện pháp, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý khai thác đối tượng để các đơn vị, cá nhân tham gia đầy đủ BHXH theo đúng quy định”./.
Hồng Nhung