Cần nỗ lực hơn nữa vì một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở và phát triển toàn diện hơn. Ảnh minh họa: Hải quân Mỹ/Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam

“Trong vài thập kỷ qua, khu vực này chiếm một nửa tốc độ tăng trưởng GDP toàn cầu, một nửa tốc độ tăng trưởng sản xuất, một nửa tốc độ tăng trưởng thương mại và gần một nửa tổng chỉ tiêu cho nghiên cứu và phát triển, cũng như một nửa đầu tư trực tiếp nước ngoài”, Chủ tịch Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ Michael Froman nhận xét, qua đó thu hút sự chú ý đến vai trò quan trọng của khu vực này trên toàn cầu.

Theo ông Michael Froman, nhiều quốc gia trong khu vực đang phải đối mặt với những thách thức về nhân khẩu học. Trong khi khu vực này chiếm một nửa tổng dân số trưởng thành trong độ tuổi lao động, nhiều quốc gia khác cũng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm cả Nhật Bản và Trung Quốc, có dân số già.

Một bài báo do Tạp chí Georgetown xuất bản vào tháng 1/2023 lưu ý, những thay đổi về nhân khẩu học hiện nay ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ có tác động sâu rộng đến an ninh khu vực và động lực kinh tế toàn cầu.

Đối với những thách thức về khí hậu, phần lớn mức tăng phát thải toàn cầu đến từ khu vực này và một số quốc gia dễ bị tổn thương nhất, tức các quốc đảo ở Thái Bình Dương, đang phải vật lộn với hậu quả từ biến đổi khí hậu.

Đây chính là một vấn đề quan trọng khác mà nhiều nước trong khu vực phải đối mặt.

Một bài báo của Hiệp hội châu Á Thụy Sĩ và Viện Swiss Re năm 2021 chỉ ra rằng khu vực này dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu. Khả năng đến năm 2050, nhiều khu vực ở châu Á sẽ chứng kiến nhiệt độ trung bình tăng, cùng với đó là các đợt nắng nóng, lượng mưa cực lớn và hạn hán cũng ngày càng tăng.

Về vấn đề hợp tác giữa các nước, Mỹ đã nhấn mạnh rằng nước này vẫn duy trì cam kết với khu vực. Điều này thể hiện rõ nhất qua cuộc gặp của Tổng thống Mỹ Joe Biden với các nhà lãnh đạo tham gia ký kết Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vì thịnh vượng (IPEF) tại San Francisco vào tháng 11/2023 vừa qua.

Mặc dù khái niệm Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đã tổn tại được một thời gian, nhưng phải đến năm 2022, khái niệm này mới được nhiều người quan tâm, khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ra mắt sáng kiến về khuôn khổ IPEF tại Tokyo (Nhật Bản) với hàng chục nước đối tác bao gồm Australia, Brunei, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, New Zealand, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Cùng nhau, các nước chiếm khoảng 40% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của thế giới. Fiji tham gia với tư cách là thành viên thứ 14 của IPEF vào tháng 5/2023.

Theo các đại biểu tham gia WEF, Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ là một khu vực đáng chú ý nhờ tính năng động và sức mạnh vốn có của khu vực này. Tuy nhiên, khu vực vẫn sẽ cần triển khai nhiều nỗ lực tập thể để giải quyết thách thức, trong đó có nhiều thách thức nếu được giải quyết sẽ khai phá tiềm năng của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng lớn này, có hai điều rõ ràng rằng đây là khu vực năng động nhất về mặt kinh tế và có các yếu tố, cũng như tồn tại đặc điểm đa dạng như từ các quốc gia có trình độ công nghệ rất tiên tiến cho đến các nước đang bị bỏ lại phía sau.

Trong quá trình toàn cầu hóa, việc chuyển đổi chuỗi cung ứng, cũng như sự phát triển địa chính trị sẽ tạo nên những tác động riêng và các hệ thống cần được chuẩn bị sẵn sàng để thích ứng với những thay đổi này “mượt mà nhất có thể”.