Giám định bồi thường tháp truyền hình Nam Định đổ sau bão.

Tổng số tiền trục lợi 850 tỷ đồng,ụclợibảohiểmThấtthoáthơntỷđồngnăkq hy lap bình quân 110 tỷ đồng/năm, tăng bình quân 31,5%/năm, chưa kể số hồ sơ bồi thường có dấu hiệu trục lợi nhưng DNBH không có bằng chứng để từ chối chi trả bảo hiểm.

Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (AVI) vừa có văn bản thống nhất ý kiến của các DNBH việc đưa tội danh trục lợi bảo hiểm vào Bộ luật Hình sự (sửa đổi) gửi các đơn vị liên quan.

5 điểm khác giữa trục lợi bảo hiểm với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Tổng thư ký AVI Phùng Đắc Lộc nhấn mạnh, trục lợi bảo hiểm (BH) diễn ra phổ biến có thể gây mất khả năng thanh toán, ảnh hưởng đến năng lực tài chính của DNBH, gây mất lòng tin của khách hàng.

Trong khi đó, hiện chưa có quy định riêng về xử lý hình sự đối với hành vi trục lợi BH và đang vận dụng các quy định về các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tội làm giả con dấu, tài liệu cơ quan tổ chức; tội tham ô tài sản,… tại Bộ luật Hình sự hiện hành để xử lý hành vi trục lợi BH. Tuy nhiên, các tội danh này chưa phản ánh đúng bản chất và đặc trưng của hành vi trục lợi BH, do đó rất khó áp dụng xử phạt đúng trong thực tế.

Theo ông Lộc, trục lợi BH có những hình thái riêng thể hiện ở 5 hành vi chủ yếu. Thứ nhất, mua BH khi tổn thất đã xảy ra. Điển hình như vụ xuất khẩu 16 tấn tôm đông lạnh cho Công ty Taifun trị giá 144.000 USD chở trên tàu Hanjin từ Việt Nam đến Đức. Ngày 11/11/2012 tàu bị cháy, bà Phạm Hồng T, là vợ Giám đốc Công ty Taifun đã mua bảo hiểm cho lô hàng trên sau khi xảy ra cháy, sau đó đòi bồi thường 3,8 tỷ đồng. Bà T đã cam kết với ông V, Tổng giám đốc một DNBH với tỷ lệ ăn chia 50% nếu được bồi thường. Tòa đã xử bà T và ông V với 2 tội danh khác nhau không phải tội danh trục lợi BH.

Thứ hai là thay đổi hiện trạng, hiện trường để hợp thức hóa thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mức độ thiệt hại từ phạm vi không được BH thành phạm vi thuộc trách nhiệm DNBH chi trả tiền BH như: Tử vong do bệnh tật khai báo thành tử vong do tai nạn để đòi bồi thường…

Thứ ba, không có tổn thất khai báo tổn thất để được bồi thường. Cụ thể, Công ty thương mại DL Hải Phòng mua bảo hiểm cho 2 tàu Tsikoniya (còn 2 máy) lai kéo tàu Shantar (hỏng cả 4 máy) từ nước ngoài về Hải Phòng để làm sắt vụn. Hành trình đến Hải Nam, Trung Quốc gặp bão làm tàu Shantar bị chìm, tòa sơ thẩm Hải Phòng kết luận Bảo hiểm Bảo Long phải bồi thường. Tuy nhiên, khi điều tra thì phát hiện tàu được khai báo bị chìm thực tế vẫn là tàu hoạt động trên vùng biển Hàn Quốc.

Thứ tư là khai tăng hoặc làm lớn thiệt hại để đòi bồi thường và thứ năm là tự hủy hoại tài sản, thân thể để được bồi thường.

Theo ông Lộc, những hành vi trục lợi BH như trên rất tinh vi, đặc biệt, người đòi bồi thường đã được bác sỹ, bệnh viện, cơ quan chức năng, cơ quan giám định..., thậm chí cả đại lý BH tiếp tay cho hành vi trục lợi, làm khó khăn cho công tác điều tra, khó tìm được tội danh để khởi tố điều tra.

“Có những vụ việc trục lợi BH bao gồm cả các tội danh sử dụng giấy tờ, con dấu giả, cung cấp giấy tờ sai sự thật (lạm dụng chức quyền), giả mạo hiện trường, lừa đảo,... Vì vậy rất khó khởi tố để điều tra người trục lợi BH buộc họ vào 1 tội danh trong Bộ luật Hình sự hiện hành để vào cuộc điều tra”, ông Lộc nhấn mạnh.

Cần luật hóa tội danh trục lợi bảo hiểm

Tổng thư ký AVI nhấn mạnh, một trong những nguyên tắc đặc thù trong hoạt động kinh doanh BH là trung thực tuyệt đối. Theo đó, người tham gia BH phải trung thực tuyệt đối khi cung cấp thông tin yêu cầu BH để DNBH xác định phí BH phù hợp và phải trung thực tuyệt đối khi khai báo tổn thất yêu cầu bồi thường. Đây cũng là điểm mấu chốt của ngành BH để kẻ gian có thể lợi dụng trục lợi.

Trong khi đó, khâu bồi thường chỉ được từ chối khi có lý do, tuy nhiên thời gian giải quyết bồi thường tối đa chỉ 15 ngày sau khi nhận được hồ sơ yêu cầu bồi thường đã tạo sức ép cho DNBH trong việc xác minh nghi vấn. Đặc biệt, DNBH không thể thành lập bộ phận xác minh điều tra đủ lớn, mà phải dựa vào cơ quan chuyên môn nhưng thường không nhận được sự hợp tác.

“Việc đưa trục lợi BH vào thành một tội danh trong Bộ luật Hình sự (sửa đổi) là biện pháp cứng rắn và hiệu quả nhất để phòng chống trục lợi BH. Khi đó phát hiện trục lợi BH không cần phải xem xét yếu tố cấu thành các tội danh khác quy định trong Bộ luật Hình sự hiện hành như: Lừa đảo, chiếm đoạt, lợi dụng chức quyền, làm giả con dấu, giấy tờ...”, ông Lộc nhấn mạnh.

Luật hóa tội danh trục lợi BH sẽ giúp người dân dễ dàng phê phán, lên án, thậm chí tố giác tội phạm, góp phần răn đe ngăn ngừa trục lợi BH. Theo đó, AIV và các DNBH kiến nghị đưa tội danh trục lợi BH vào Bộ luật Hình sự (sửa đổi) và nhất trí với đề nghị của Bộ Tài chính về mức độ xử phạt đã được quy định trong Dự thảo./.

Hồng Chi