Bệnh nhân chờ nội soi dạ dày tại bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: LV

Nguy cơ hết nguồn dự phòng để cân đối Quỹ BHYT vào năm 2020

Ông Đào Việt Ánh cho biết,ùQuỹBHXHbộichiquyềnlợingườibệnhvẫnđượcbảođảkèo nhà cái com 88 trực tiếp năm 2017, Quỹ BHYT đang kết dư gần 39.000 tỷ đồng, tuy nhiên, số dư này lại là của quỹ dự phòng. Quỹ BHYT là quỹ ngắn hạn, theo quy định tại Luật BHYT, phải “dành tối thiểu 5% số tiền đóng BHYT cho quỹ dự phòng”. Vì vậy, số dư 39.000 tỷ đồng trên là quỹ dự phòng KCB BHYT được tồn tích qua nhiều năm và còn đến cuối năm 2017.

Trong thiết kế chính sách BHYT Việt Nam cũng như ở nhiều nước, quỹ dự phòng KCB BHYT là cần thiết để bảo đảm tính bền vững của chính sách BHYT; đảm bảo khả năng chi trả trước những rủi ro về thiên tai, dịch bệnh có thể phát sinh. Đối với Việt Nam, quỹ dự phòng KCB là rất quan trọng vì bên cạnh rủi ro về thiên tai, dịch bệnh, chúng ta cần nguồn lực thanh toán khi giá dịch vụ y tế được điều chỉnh tăng theo lộ trình tính đúng, tính đủ và áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ mới trong khám, điều trị.

Theo ông Đào Việt Ánh, thực tế năm 2017 và mấy năm vừa qua, chúng ta đã bị bội chi quỹ KCB BHYT, phải sử dụng quỹ dự phòng để bù đắp (năm 2017 bội chi khoảng 10.000 tỷ đồng). Nếu chi phí KCB không được kiểm soát tốt và quỹ dự phòng BHYT không còn đủ thì sẽ phải điều chỉnh tăng mức đóng BHYT. Điều này sẽ tác động đến thu nhập của người dân, khả năng của doanh nghiệp, cân đối của ngân sách nhà nước và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ông Ánh cho rằng, xem xét quỹ dự phòng phải tổng thể, tính đến xu hướng gia tăng chi phí KCB hàng năm, số chi KCB hiện tại (khoảng 90.000 tỷ đồng) và mức độ bội chi quỹ KCB. Nếu không sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, quỹ dự phòng hiện tại sẽ không còn trong thời gian không dài. Theo tính toán của BHXH Việt Nam, do mức đóng BHYT không tăng, nếu chính sách BHYT giữ ổn định, dự kiến mỗi năm quỹ BHYT phải bù 10.000 tỷ đồng cho chi KCB BHYT. Do đó, đến năm 2020 sẽ sử dụng hết nguồn dự phòng để cân đối Quỹ BHYT.

Quyền lợi KCB BHYT luôn được đảm bảo đúng và đầy đủ

Trước một số ý kiến lo ngại việc Quỹ BHYT kết dư gần 39.000 tỷ đồng - nguồn quỹ ngắn hạn, sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia BHYT, ông Ánh khẳng định: “Trong mọi trường hợp, quyền lợi KCB BHYT luôn được đảm bảo đúng và đầy đủ theo đúng quy định của Luật BHYT, cho dù quỹ KCB bội chi hay kết dư”. Vì theo quy định của pháp luật và quan điểm chỉ đạo nhất quán của Chính phủ, các bộ, ngành chức năng và BHXH Việt Nam, quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT phải gắn liền với việc bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền lợi cho người tham gia BHYT. Trong mọi trường hợp, bảo đảm tốt nhất quyền lợi người tham gia BHYT luôn được xác định là mục tiêu tối thượng của Quỹ BHYT, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT cũng là mục đích duy nhất của quỹ dự phòng BHYT.

Theo ông Ánh, trên thực tế, quyền lợi của người tham gia BHYT đang được bảo đảm đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật, nếu ở đâu không thực hiện đúng thì sẽ bị xử lý nghiêm. Những năm qua, số người KCB được Quỹ BHYT chi trả và chi phí KCB BHYT lúc nào cũng là năm sau cao hơn năm trước. Chỉ riêng trong năm 2017, cơ quan BHXH đã thanh toán cho gần 170 triệu lượt người KCB BHYT với số tiền lên tới trên 88.000 tỷ đồng; trong đó, hàng ngàn trường hợp có chi phí hàng trăm triệu đồng, có những trường hợp chi phí hàng tỷ đồng.

Ông Ánh cũng cho biết, theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có chính sách BHYT tốt nhất thế giới. Mệnh giá thẻ BHYT của chúng ta hiện nay mới chỉ ở mức bình quân 30 đến 40 USD/người trong khi Danh mục thuốc BHYT của Việt Nam hơn 1.000 loại, rộng hơn rất nhiều nước (các nước trung bình có khoảng 700 loại); cùng với đó là hàng ngàn dịch vụ kỹ thuật, trong đó rất nhiều dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn cũng được Quỹ BHYT thanh toán. Vì vậy, ý kiến cho rằng, chúng ta hướng đến nền y tế giá rẻ với danh mục thuốc, dịch vụ nghèo nàn là không đúng thực tế, thiếu khách quan và chưa hiểu đúng về chính sách. Đồng thời cũng qua đó để thấy rằng, Quỹ BHYT luôn được đảm bảo chi đúng và đầy đủ quyền lợi cho người tham gia.

Tuy nhiên ông Ánh nhấn mạnh rằng, với tốc độ gia tăng chi phí KCB BHYT lớn như hiện nay (trong 2 năm, chi phí KCB BHYT tăng gấp khoảng 1,8 lần, mỗi năm bội chi khoảng 10.000 tỷ đồng), nếu không có biện pháp kiểm soát chi phí KCB thì quỹ dự phòng không còn, phải điều chỉnh mức đóng (mức đóng tối đa bằng 6% mức lương cơ sở, nhưng hiện nay mới chỉ đóng ở mức 4,5% mức lương này). Nếu phải điều chỉnh mức đóng tăng lên thì sẽ có tác động không nhỏ đến người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Trước tình trạng lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT cũng như việc bội chi quỹ ở nhiều địa phương, BHXH Việt Nam đã đề ra nhiều giải pháp kiểm soát chi phí. Đồng thời, BHXH Việt Nam cũng khẳng định, tất cả các giải pháp quản lý sử dụng Quỹ BHYT đều dựa trên nguyên tắc kiểm soát chi phí gắn chặt với quyền lợi cơ bản hợp pháp của người lao động. Kiểm soát sử dụng quỹ, vừa để đảm bảo quyền lợi của người bệnh, vừa đảm bảo Quỹ BHYT được chi đúng, chi đủ.

Thảo Miên