Hội nghị đánh giá 5 năm việc thực hiện Nghị quyết 19 và giới thiệu Nghị quyết 02 tại CIEM. Ảnh: H.Y

Ngày 22/1,ămthựchiệnNghịquyếtThayđổilớnvềtưduychínhsásoi kèo trận barca Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) đã tổ chức Hội nghị đánh giá 5 năm việc thực hiện Nghị quyết 19 và giới thiệu Nghị quyết 02 về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đặt ra những mục tiêu rõ ràng

Đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 19, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (CIEM) cho biết, sau 5 năm, môi trường kinh doanh đã được cải thiện cả về điểm số và thứ hạng. So với năm 2015, xếp hạng môi trường kinh doanh đã tăng 21 bậc.

Về các chỉ số cụ thể, có 6 chỉ số tăng hạng trong đó có tiếp cận điện năng tăng 108 bậc lên thứ 37, nộp thuế và bảo hiểm tăng 42 bậc lên 131, bảo vệ nhà đầu tư tăng 28 bậc 89… Tuy nhiên, cũng có 4 chỉ số giảm bậc như đăng ký tài sản giảm 17 bậc (xuống 60), phá sản doanh nghiệp giảm 29 bậc (xuống 133), giải quyết tranh chấp hợp đồng giảm 15 bậc (xuống 62)…

Theo Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (Doing Business 2019), cùng với Indonesia, Việt Nam là nước thực hiện nhiều cải cách nhất trong 16 năm qua, trong đó mỗi nước cùng có 42 cải cách. Chỉ riêng 5 năm từ khi thực hiện Nghị quyết 19, Việt Nam đã có 18 cải cách được ghi nhận. Đáng chú ý là chỉ số nộp thuế và bảo hiểm xã hội, tiếp cận điện năng, tiếp cận thông tin tín dụng liên tục được Ngân hàng Thế giới ghi nhận cải cách trong những năm qua.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, các Nghị quyết 19 có sự thay đổi lớn về tư duy, khi đặt ra những mục tiêu rõ ràng, theo tiêu chí so sánh với khu vực và cả thế giới, thay vì chỉ so với chính mình. Năm vừa qua, Chính phủ đã ban hành 25 nghị định, sửa đổi 8 nghị định, cắt giảm rất nhiều điều kiện kinh doanh. “10 năm trở lại đây, chưa năm nào có sản phẩm chính sách được sửa đổi cụ thể như vậy”, ông Đậu Anh Tuấn đánh giá.

Cải thiện môi trường kinh doanh không chỉ ở hành pháp

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng đánh giá việc triển khai Nghị quyết còn nhiều hạn chế mà nổi bật là sự phối hợp giữa các bộ, ngành chưa chặt chẽ, chủ động. Một số cải cách hình thức, chưa thực chất… Mặc dù đã đạt mục tiêu Chính phủ đề ra là cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh nhưng việc cắt giảm chưa mạnh mẽ, quyết liệt, nhiều điều kiện kinh doanh chỉ cắt giảm theo hướng sửa câu chữ, làm ngắn lại; còn nhiều điều kiện kinh doanh không cần thiết, bất hợp lý.

Cùng với đó, theo CIEM, hai chỉ số thuộc lĩnh vực tư pháp (thuộc trách nhiệm của tòa án) là chỉ số phá sản DN và chỉ số giải quyết tranh chấp hợp đồng nhiều năm qua chậm được cải thiện. Ngân hàng Thế giới đã ghi nhận một số điểm mới của Luật Phá sản 2014 như quy định đơn giản hóa thủ tục thanh lý và tổ chức lại DN; điều chỉnh quy định về giao dịch vô hiệu; thiết lập quy định về quản tài viên, DN quản lý, thanh lý tài sản. Ngân hàng Thế giới cũng đánh giá một số điểm tích cực của hệ thống tòa án Việt Nam như: thực hiện công khai bản án, phân án ngẫu nhiên.

Tuy vậy, trên thực tế, Luật Phá sản bộc lộ nhiều mâu thuẫn, bất cập, chưa thực sự đi vào cuộc sống; việc phân án ngẫu nhiên vẫn chỉ trên văn bản, phân án không tự động mà vẫn phụ thuộc vào quyết định của lãnh đạo tòa án. Bởi thế, qua 5 năm chỉ số giải quyết tranh chấp hợp đồng giảm 15 bậc (từ vị trí 47/189 năm 2014 xuống vị trí 62/190 năm 2018); giải quyết phá sản DN giảm 29 bậc (từ 104/189 năm 2014 xuống thứ 133/190 năm 2018, thuộc cuối bảng xếp hạng)

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM, đây là 2 chỉ số đặc biệt quan trọng trong nâng cấp nền kinh tế thị trường mà “nếu không giải quyết, cứ loanh quanh ở hành pháp thì không vượt được ngưỡng cần phải có để nâng cấp nền kinh tế thị trường”.

“DN phá sản phải nhanh chóng được xử lý để chuyển cơ hội kinh doanh đó cho người khác. Tranh chấp cũng phải được xử lý nhanh chóng và công bằng để DN có niềm tin trong kinh doanh và có thời gian để làm việc khác. Nếu không chú ý cải cách tư pháp thì mức độ thị trường của nền kinh tế sẽ không lên được”, TS. Nguyễn Đình Cung nói.

Tại Nghị quyết 02 năm 2019 (tiếp nối Nghị quyết 19 các năm trước), mục tiêu với chỉ số phá sản DN là lên 10 – 15 bậc, năm 2019 tăng ít nhất 3 bậc; với chỉ số giải quyết tranh chấp hợp đồng là lên 8 – 12 bậc, năm 2019 tăng ít nhất 3 bậc./.

Hoàng Yến