【trực tiếp bóng đá trên k+】Cơ cấu lại chi ngân sách để sử dụng tiết kiệm, hiệu quả

Dự toán chi NSNN năm 2015 Quốc hội quyết định là hơn 1,1 triệu tỷ đồng, tăng hơn 140 nghìn tỷ đồng so với năm 2014. Ảnh: S.T

Ưu tiên chi cho con người và đầu tư phát triển

Trên thực tế, chi tiêu NSNN đã được cơ cấu lại theo hướng xóa bao cấp trong chi ngân sách, tăng chi cho đầu tư phát triển, xóa đói, giảm nghèo, giáo dục và đào tạo, y tế...; thu hút thêm nguồn lực của dân cư thông qua việc xã hội hóa một số mặt hoạt động kinh tế- xã hội, nhờ đó, nhiều nhu cầu chi được đáp ứng tốt hơn. Tổng chi NSNN đã tăng từ 24,3% GDP trong giai đoạn 1991-2000 lên 29% GDP giai đoạn 2001-2010 và 27,2% giai đoạn 2011-2013, trong đó tỷ trọng chi đầu tư phát triển trong tổng chi NSNN tăng từ 25,9% GDP giai đoạn 1991-2000 lên 29,7% giai đoạn 2001-2010.

Cùng với tăng chi cho đầu tư phát triển, tỷ trọng chi cho con người trong tổng chi thường xuyên đã tăng từ 62,2% lên 68,2%. Giai đoạn 2011 - 2014 đã 3 lần điều chỉnh tăng lương tối thiểu và 2 lần tăng phụ cấp công vụ. Chi an sinh xã hội tăng bình quân 18%/năm, cao hơn tốc độ tăng khoảng 10% của thu - chi ngân sách. Trong cơ cấu chi ngân sách, chi cho lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề đạt 20%; chi lĩnh vực khoa học công nghệ đạt 2%; chi lĩnh vực văn hoá đạt trên 1,5% và chi sự nghiệp môi trường đạt trên 1% tổng chi NSNN. Từ năm 2003 - 2013, NSNN đã dành 723.000 tỷ đồng để thực hiện chính sách cải cách tiền lương cho các đối tượng hưởng lương từ ngân sách. Đồng thời, thực hiện nhiều chính sách an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo, nhất là đối với đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào ở các xã đặc biệt khó khăn miền núi vùng sâu, vùng xa...

Về điều tiết thu nhập và an sinh xã hội, công tác xóa đói, giảm nghèo đã được triển khai mạnh mẽ ở hầu hết các tỉnh bằng nhiều hình thức và biện pháp, nhất là ở các vùng nghèo, xã nghèo. Giai đoạn 1992-2000, Nhà nước đã đầu tư thông qua các chương trình quốc gia có liên quan đến mục tiêu xóa đói, giảm nghèo khoảng trên 21.000 tỷ đồng. Theo đó, tỷ lệ hộ nghèo năm 2012 đã giảm 2,12% so với năm 2011, đưa tỷ lệ hộ nghèo trên cả nước xuống mức 9,64%. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo đã giảm mạnh tới 7,02%, cao hơn chỉ tiêu của Quốc hội đưa ra là giảm 4%. Cùng với đó, quy mô vốn đầu tư ở các vùng đều tăng, vùng nghèo và xã nghèo được quan tâm đầu tư nhiều hơn. Vốn đầu tư từ NSNN đã tập trung cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ các vùng khó khăn...

Co kéo trong “tấm chăn” hẹp

Chỉ ra những bất cập trong cơ cấu chi NSNN hiện nay, Bộ Tài chính cho rằng, tỷ trọng chi thường xuyên trong tổng chi NSNN tăng nhanh để thực hiện các chủ trương, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước về cải cách tiền lương và thực hiện các chính sách an sinh xã hội trong thời gian vừa qua. Nếu năm 2011, chi thường xuyên trong tổng chi ngân sách là 59,3%, thì năm 2014 dự toán tăng lên mức 70%, ước thực hiện khoảng 67%. Chính vì vậy, đã phải giảm chi đầu tư và bố trí chi trả nợ thấp hơn nhu cầu.

Hơn nữa, trong cơ cấu chi thường xuyên, các khoản chi cho con người cũng tăng mạnh (bình quân chiếm khoảng 68,2%, tăng thêm 6% so với giai đoạn 2006-2010), dẫn đến các khoản chi khác rất khó khăn. Trong khi đó, việc bố trí, sử dụng kinh phí dàn trải, lãng phí, thiếu hiệu quả, sai quy định, vượt tiêu chuẩn, định mức chi vẫn còn xảy ra ở một số địa bàn, đơn vị. Việc tổ chức thực hiện một số chính sách về xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và các chương trình mục tiêu còn một số bất cập. Những bất cập tồn tại ở cả khâu ban hành chính sách và trong tổ chức thực hiện, thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến trùng lặp, chồng chéo, kém hiệu quả, dẫn đến vượt quá khả năng cân đối của NSNN và chưa thực sự mang lại nhiều hiệu quả về mặt xã hội như mong muốn.

Trong bối cảnh chi thường xuyên tăng nhanh, nhu cầu tăng chi cho đầu tư phát triển, khiến thâm hụt ngân sách không được cải thiện. Nếu bình quân giai đoạn 2001-2005 là 4,9% GDP, thì giai đoạn 2006-2010, trong bối cảnh khủng hoảng và suy thoái kinh tế toàn cầu, để tăng nguồn lực thực hiện các giải pháp kích thích kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, đã phải bội chi ngân sách ở mức cao hơn, bình quân giai đoạn này là 5,1% GDP. Tuy nhiên, nếu nhìn tổng thể cho cả giai đoạn 2011-2015, vẫn đứng ở mức cao và mức thâm hụt ngân sách không kéo được về ngưỡng 4,5% như Nghị quyết của Quốc hội đề ra. Theo Bộ Tài chính, sở dĩ mức bội chi NSNN các năm qua vẫn ở mức cao so với mục tiêu theo Nghị quyết của Đảng, Quốc hội là do nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, để góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất- kinh doanh và hỗ trợ thị trường, chính sách thu được hoàn chỉnh theo hướng giảm động viên vào NSNN, tăng tích tụ cho doanh nghiệp và nhà đầu tư đã ảnh hưởng đến dự toán thu NSNN các năm.

Nhắc lại thông điệp “Tiết kiệm chi tiêu”

Trên thực tế, thông điệp "triệt để tiết kiệm chi tiêu" đã trở thành một giải pháp căn cơ và dài lâu của ngành Tài chính. Ngay từ thời điểm nhậm chức tháng 3-2013, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã nhắc đến việc cần thiết phải quản lý chi ngân sách chặt chẽ, triệt để tiết kiệm trong bối cảnh thu ngân sách gặp khó khăn. Trong khi cơ cấu thu ngân sách sẽ giảm dần, đồng thời thực hiện hỗ trợ các chính sách thuế tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thì không còn con đường nào khác phải tiết giảm chi tiêu, đặc biệt là chi tiêu công. Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, nếu chi tiêu không căn cơ, tiết kiệm sẽ đồng nghĩa với gia tăng áp lực bội chi và kéo theo các hệ lụy nặng nề cả về kinh tế cũng như xã hội. Việc tiết kiệm chi phải thực hiện đồng thời cả chi thường xuyên và chi đầu tư. Theo ông, tiết kiệm chi NSNN phải trở thành nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài trong hoạt động quản lý NSNN các cấp, các ngành, đơn vị. Cùng với việc quản lý chặt chẽ nguồn dự phòng và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xã hội, việc triệt để tiết kiệm chi NSNN chính là thiết thực góp phần vào quá trình lành mạnh tài chính vĩ mô và phát triển bền vững đất nước.

Trả lời phỏng vấn Báo Hải quan tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, ông Phùng Quốc Hiển cho biết, để chi thường xuyên lùi về mức 50% đến năm 2020, cần phải triệt để tiết kiệm, trong đó phải thực hiện tiết kiệm ngay từ đầu năm từ việc cắt dự toán các khoản chi không cần thiết.

Tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương những ngày cuối năm 2014, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu tổ chức, điều hành dự toán NSNN theo đúng quy định của pháp luật; kiểm soát chặt chẽ bội chi, sử dụng nguồn tăng thu năm 2014 để ưu tiên trả nợ, tăng chi đầu tư phát triển... Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện tiết kiệm triệt để các khoản chi thường xuyên, chi cho bộ máy quản lý Nhà nước, sự nghiệp công; cắt giảm tối đa và công khai các khoản chi khánh tiết, hội nghị, hội thảo, đi công tác nước ngoài…

Dự toán chi NSNN năm 2015 Quốc hội quyết định 1.147,1 nghìn tỷ đồng, tăng 140,4 nghìn tỷ đồng (13,9%) so dự toán năm 2014. Song theo Bộ Tài chính cũng chỉ đáp ứng khoảng 1/3 nhu cầu tăng chi tối thiểu, do đó đòi hỏi phải phân bổ, quản lý, sử dụng hết sức chặt chẽ, tiết kiệm. Theo Bộ Tài chính, sẽ không ứng trước dự toán ngân sách năm sau, trường hợp đặc biệt phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định; trường hợp vốn ODA giải ngân vượt dự toán, phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi thực hiện. Đồng thời, rà soát, quản lý chặt chẽ để giảm mạnh số chi chuyển nguồn, chỉ xem xét xử lý chuyển nguồn đối với những khoản chi còn nhiệm vụ và thực sự cần thiết.

(责任编辑：Cúp C2)