Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad.

Trong báo cáo đưa ra hồi tháng 3/2018,ộicácmớicủaMalaysiavàmónnợkhổnglồnhận định dự đoán bóng đá Ngân hàng Trung ương Malaysia nhận định tình hình kinh tế nước này rất tốt. Trước đó 1 tháng, ngân hàng này cho biết tính tới tháng 12/2017, nợ nước ngoài của Malaysia là hơn 222,2 tỷ USD, tương đương 65,3% GDP. Tuy nhiên, trong bài phát biểu đầu tiên trước các viên chức chính phủ Malaysia ngày 21/5 tại Văn phòng Thủ tướng, ông Mahathir thông báo ngân khố quốc gia bị đục khoét và hiện nước này gặp rắc rối trong việc xử lý số nợ đã lên tới hơn 251,5 tỷ USD. Theo người đứng đầu Chính phủ Malaysia, trong giai đoạn ông lãnh đạo chính phủ từ năm 1981-2003, chưa khi nào Malaysia mắc nợ nhiều hơn 72 tỷ USD. Trước đó, ông Mahathir từng bày tỏ nghi ngờ về các báo cáo về tài chính của Malaysia.

Ngay trong ngày đầu tiên trên cương vị Bộ trưởng Tài chính (ngày 22/5), ông Lim Guan Eng đã truy hỏi Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Quỹ đầu tư nhà nước 1MDB Arul Kanda Kandasamy để tìm hiểu những bê bối liên quan cũng như khả năng 1MDB trả nợ, khoảng 36,1 triệu USD tiền lãi phải trả vào ngày 30/5 tới và khoảng 203,7 triệu USD tiền lãi phải trả trong thời gian từ tháng 9 đến tháng 11/2018. Ông Lim Guan Eng được biết từ tháng 4/2017, Bộ Tài chính Malaysia đã đứng ra đảm trách trả cho 1MDB tổng số nợ hơn 1,75 tỷ USD.

Trước báo giới, ông Lim Guan Eng nói rằng điều đó có nghĩa 1MDB đã lừa dối nhân dân, nói có khả năng trả nợ, nhưng thực chất là chuyển gánh nợ sang cho Bộ Tài chính. Tệ hơn, số nợ được trả chỉ là lãi suất tiền vay và lãi suất trái phiếu đi vay mà chưa bao gồm số nợ lên tới hàng tỷ ringgit đáo hạn vào năm 2022.

Ông Lim Guan Eng cũng phát hiện nhiều vấn đề nghiêm trọng khác. Theo ông, bất ngờ nhất là việc chính quyền tiền nhiệm do Mặt trận Quốc gia (BN) lãnh đạo đã ngăn chặn, không cho quan chức Bộ Tài chính và Tổng kiểm toán tiếp cận báo cáo tài chính cũng như thông tin về tài khoản nhà nước. Chỉ có một số người đặc biệt mới được đọc những “hồ sơ đỏ” này.

Ngày 23/5, Bộ trưởng Lim Guan Eng cho biết quỹ 1MDB đã bị vỡ nợ. Ông đã có cuộc gặp với những người làm việc cho quỹ này. Các giám đốc của 1MDB đều xác nhận quỹ này đã không còn khả năng thanh toán nợ. Một trong các giám đốc đã thông báo với ông Lim Guan Eng rằng khoản đầu tư ra nước ngoài trị giá 9,8 tỷ ringgit (2,4 tỷ USD), vốn đủ để trả các món nợ của quỹ trong vài năm, thực chất là giả. Trong khi đó, Chủ tịch 1MDB Arul Kanda thừa nhận ông không chắc chắn về giá trị các khoản đầu tư trên, cũng như liệu chúng có thực sự tồn tại hay không.

1MDB là quỹ đầu tư do cựu Thủ tướng Najib Razak sáng lập năm 2009 với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Ông Najib bị cáo buộc có liên quan tới việc để thất thoát hàng tỷ USD trong các giao dịch với nước ngoài thông qua 1MDB. Tuy nhiên, Quỹ 1MDB cũng như ông Najib nhiều lần bác bỏ các cáo buộc này.