Hàng hóa XNK tại khu vực cảng Đình Vũ - Hải Phòng Ảnh: T.B

Không theo kịp tốc độ phát triển

Cục Hải quan Hải Phòng có 4 chi cục thực hiện chức năng quản lí tại các cảng biển trên địa bàn Hải Phòng gồm: Chi cục Hải quan cửa khẩu (HQCK) cảng Hải Phòng khu vực I,ảiquanHảiPhòngNhiềukhókhăntrongquảnlícảngbiểlịch thi đấu c2 tối nay Chi cục HQCK cảng Hải Phòng khu vực II, Chi cục HQCK cảng Hải Phòng khu vực III, và Chi cục HQCK cảng Đình Vũ. Tổng số cảng do các chi cục này quản lí là 24 (bao gồm cả cảng đa năng và cảng chuyên dùng). Trong số này, Chi cục HQCK cảng Hải Phòng khu vực I quản lí tới 4 cảng đa năng và 8 cảng chuyên dùng.

Hải Phòng hiện có quy mô cảng biển lớn thứ 2 cả nước. Trong tương lai, theo quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ (tại Quyết định 2910/QĐ-TTg ngày 24-12-2009) Hải Phòng sẽ là một trong 2 cửa ngõ cảng biển quốc tế của Việt Nam (cùng với Bà Rịa - Vũng Tàu). Tuy nhiên, tại các cảng biển hiện có của Hải Phòng vẫn ở tình trạng rải rác, manh mún, quy mô nhỏ.

Vì vậy, dù số lượng nhiều, nhưng cảng có thể tiếp nhận tàu trọng tải lớn hiện chỉ đếm trên đầu ngón tay như cảng Hoàng Diệu, chùa Vẽ, khu vực cảng Đình Vũ... Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Tiến Lộc chia sẻ, phần lớn hệ thống cảng ở Hải Phòng hiện nay đều được quy hoạch từ thời Pháp, nên đến nay không còn đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, do tình trạng nhỏ lẻ như vậy mà hầu hết DN quản lí, khai thác cảng ở đây đều chưa bố trí được khu vực kho, bãi riêng biệt ổn định để lưu giữ đối với từng loại hình hàng hoá NK, chờ XK và hàng vận chuyển nội địa. Thậm chí nhiều nơi không bố trí được cổng ra - vào riêng cho loại hình hàng hoá XNK và hàng vận chuyển nội địa...

Không chỉ hạn chế về diện tích, luồng lạch, hệ thống đường sá về các cảng cũng không đáp ứng được lưu lượng xe và thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc. Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ Lê Đức Hải cho biết, tình trạng xuống cấp trầm trọng của tuyến đường tới khu vực cảng Đình Vũ làm cho nhiều DN “ngại” đến đơn vị làm thủ tục.

Khó cho quản lí hải quan

Thực tế trên không chỉ gây khó cho hoạt động XNK của DN, việc hiện đại hoá hệ thống cơ sở hạ tầng của đơn vị quản lí, khai thác cảng mà đối với cơ quan Hải quan việc quản lí, giám sát cũng gặp nhiều khó khăn. Như đề cập ở trên, do diện tích hạn chế nên việc bố trí khu vực chức năng tại các cảng thường không đáp ứng được. Ngay cả khu vực kiểm tra hải quan riêng nhiều cảng cũng không có, đặc biệt là những khu vực vận chuyển hàng hoá XNK bằng đường sắt.

Theo các đơn vị kinh doanh cảng, với diện tích hiện nay không thể tập kết tất cả các lô hàng đã hoàn tất thủ tục hải quan tại bãi cảng để chờ xuất được. Nhiều nơi, khu vực tập kết giữ hàng đã hoàn tất thủ tục hải quan và hàng chờ làm thủ tục cũng thường xuyên thay đổi và chỉ được phân định bằng ranh giới mềm (khoảng trống)... Điều này là hết sức bất lợi cho cơ quan Hải quan trong việc kiểm tra, giám sát hàng hoá.

Theo lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng, với những bất cập, thiếu đồng bộ về hạ tầng ở các cảng biển, nên việc triển khai các chương trình hiện đại hoá cũng gặp không ít khó khăn. Mặc dù giữa Cục Hải quan Hải Phòng và các DN kinh doanh cảng đã có nhiều cố gắng trong công tác phối hợp để đảm bảo việc quản lí và tạo thuận lợi cho DN, nhưng với sự tăng trưởng mạnh mẽ của hệ thống cảng biển, sản lượng hàng hoá qua cảng và hệ thống dịch vụ đi kèm, nên yêu cầu đổi mới là hết sức cấp bách.

Để đảm bảo được yêu cầu quản lí, giám sát hải quan và phù hợp với tiến trình hiện đại hoá của Ngành, Cục Hải quan Hải Phòng vừa kiến nghị Tổng cục Hải quan và các DN kinh doanh cảng tháo gỡ nhiều vướng mắc. Đối với Tổng cục Hải quan cần sớm có sự trao đổi với Bộ Giao thông vận tải để cơ quan này ban hành văn bản có tính chất pháp lý cao, quy định về sự phối hợp, trách nhiệm của đơn vị kinh doanh cảng, cảng vụ và cơ quan Hải quan. Các quy định về công tác giám sát hải quan cần tập trung vào một văn bản, không nên chia theo loại hình khai báo, đăng kí (thủ tục hải quan điện tử hay truyền thống) và nhiều văn bản như hiện nay...

Về phía DN kinh doanh cảng, cần có sự đầu tư, phát triển tập trung, bởi sự nhỏ lẻ, manh mún như hiện nay đang gây nhiều khó khăn cho cơ quan Hải quan khi triển khai hoạt động giám sát. Cần giải quyết nhanh chóng việc bố trí, quy hoạch, xây dựng các điểm kiểm tra hàng hoá tập trung; phân định riêng khu vực chứa hàng XK, hàng NK, hàng nội địa bằng hàng rào cứng; có quy hoạch, bố trí cổng ra - vào với hàng hoá XNK cho phù hợp, vì hiện nay nhân lực của cơ quan Hải quan rất hạn chế, việc ra - vào nhiều cổng rất khó bố trí nhân lực...

Nguyễn Quốc