Gìn giữ nghề truyền thống

Với mong muốn duy trì và phát triển nghề truyền thống của dân tộc một cách bài bản, từ năm 2021, Chi hội Phụ nữ xóm Long Thọ, xã Giai Xuân (huyện Tân Kỳ) đã thành lập Tổ hợp tác sản xuất võng gai truyền thống. Đến nay, Tổ đã thu hút hơn 30 hội viên tham gia.

Dẫn chúng tôi đến vườn nguyên liệu cây gai, bà Trương Thị Thống, Tổ trưởng Tổ hợp tác sản xuất võng gai truyền thống cho biết, võng gai Giai Xuân được dệt từ sợi những cây gai do chính người dân địa phương trồng, bảo đảm từ khâu chăm sóc đến thu hoạch, lấy sợi. Để có chất lượng sợi gai tốt, người dân không thu hoạch khi cây non quá hoặc già quá vì sợi gai sẽ không dai, dễ đứt. Sau đó, sợi cây gai được phơi đủ nắng và bảo quản cẩn thận.

Khi thu hoạch đủ số lượng, Tổ hợp tác bắt đầu công đoạn tết quai võng, chọn loại then, đan võng… Tất cả đều được làm thủ công. Theo bà Thống, võng gai người Thổ có ba loại hoa văn. Loại phổ biến nhất là đan tính theo sợi 3, sợi 4, sợi 5 có mắt võng thưa hơn để sử dụng hằng ngày và bán ra thị trường. Ngoài ra còn có loại đan bông thang sẽ cầu kỳ, phức tạp hơn, võng có độ rộng, dày và đẹp hơn. Người dân chỉ đan loại võng này khi có đặt hàng riêng và giá thành cũng cao hơn so với võng gai thông thường.

Kỹ thuật phức tạp nhất là chiếc võng cáng quan được đan các mắt dày hơn với những hoa văn cầu kỳ, phức tạp và đẹp hơn. Loại này đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và chỉ những người khéo léo, giỏi nghề mới có thể làm được.

Là người có tay nghề thuần thục nhất của Tổ hợp tác, bà Nguyễn Thị Giang (85 tuổi) cho biết, đan võng là công việc đòi hỏi nhiều kỹ năng. Các sợi gai không quá dài, khi đan võng, người dân phải khéo léo tiếp thêm sợi để vừa giấu đi nếp nối mới bảo đảm thẩm mỹ, vừa để từng sợi đều nhau. Như vậy võng mới bền. Khi đan, bà phải dùng lực rất mạnh của cả hai bàn tay để xoắn sợi gai cho săn chắc.

Công đoạn khó nhất trong việc đan võng là khi kết đai đầu võng. Việc này phải có từ 2 - 3 người cùng làm. Nếu làm không khéo, để đầu và đuôi võng bị lệch nhau là phải tháo ra làm lại. Mỗi chiếc võng gai hoàn chỉnh có chiều dài khoảng 2 - 2,5m, rộng 1,5 - 1,6m. Võng dày mắt thì nằm sẽ êm và bền hơn. Hai đầu võng kết rất chắc chắn để khi mắc võng, người dùng có thể ngồi thoải mái mà không sợ bị đứt. Thông thường, người dân phải mất từ 15 ngày đến 1 tháng thì mới làm ra được một chiếc võng gai hoàn chỉnh. Nếu nhiều người cùng tham gia có thể đẩy nhanh tiến độ. Võng gai bền tới cả chục năm. Người dân tộc Thổ khuyên người dùng không nên bỏ võng gai trong túi nylon buộc kín, võng sẽ bị bở và nhanh hỏng.

Một chiếc võng gai hiện nay có giá từ 1,5 - 2 triệu đồng. Những loại đặc biệt được làm theo đơn đặt hàng riêng giá thành có thể dao động từ 2,5 - 5 triệu đồng/chiếc.

Để sản phẩm vươn xa

Từ đôi bàn tay thuần thục của đồng bào, võng gai của Tổ hợp tác sản xuất võng gai Giai Xuân đã trở thành sản phẩm OCOP 3 sao của Nghệ An, được khách hàng ưa chuộng và có mặt ở nhiều tỉnh, thành phố. So với các loại võng dù, võng gai không phong phú về mẫu mã, màu sắc nhưng vẫn được rất nhiều người ưa chuộng vì êm mát, thân thiện với môi trường, sử dụng được bền lâu, thậm chí đến hàng chục năm không bị hỏng.

Theo bà Trương Thị Thống, Tổ trưởng Tổ hợp tác sản xuất võng gai truyền thống, từ ngày có Tổ hợp tác và tham gia chương trình OCOP, đồng thời thông qua các kênh quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, Facebook, Zalo…, nhiều người đã biết đến võng gai truyền thống của người dân dân tộc Thổ.

Thông qua kết nối của huyện Tân Kỳ, sản phẩm võng gai Giai Xuân đã có mặt trong Khu Di tích Kim Liên, điểm du lịch các khách sạn, resort, homestay trong cả nước và một số nước ở châu Âu. Tuy nhiên, số lượng khách đặt hàng chưa nhiều và chưa ổn định, khó mở rộng sản xuất, thiếu nguồn nhân lực trẻ. Đây là trăn trở của Tổ hợp tác võng gai tại Giai Xuân.

• ·Nhận định, soi kèo Lecce vs Genoa, 21h00 ngày 5/1: Tự tin trên sân khách
• ·Bác sĩ cảnh báo
• ·Ngang nhiên bán kính mắt nghi giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng
• ·Sai lầm khi quay đầu xe ô tô có thể đổi lấy hậu quả khủng khiếp
• ·Thời tiết Hà Nội 9.9: Mưa rào kèm giông kéo dài nhiều ngày
• ·Dùng đèn pin sạc điện kém chất lượng có thể gây cháy nổ gây thương tật suốt đời
• ·Những lưu ý khi lái xe ô tô trong sương mù để tránh sự cố
• ·Những lưu ý 'sống còn' tài xế Việt thường phớt lờ khi lái ô tô trên cao tốc
• ·1.115 cơ sở khám chữa bệnh gửi dữ liệu giấy khám sức khỏe lái xe 
• ·Khuyến cáo khử trùng bề mặt bằng giẻ lau thay vì phun khử trùng phòng COVID
• ·Hà Nội tạm giữ lượng lớn thuốc tân dược có dấu hiệu là hàng giả
• ·Khẩn trương rà soát việc xử phạt hàng hóa nhập khẩu chưa có nhãn phụ tiếng Việt
• ·Thời tiết dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9: Có thể xuất hiện bão
• ·Với công nghệ này, mỗi ngày có 1.000 tấm chắn chống virus corona được sản xuất
• ·Đột kích điểm nóng kinh doanh tại TP.HCM và phát hiện hàng chục ngàn sản phẩm giả mạo
• ·Ô tô bắt buộc phải lắp camera lùi để đảm bảo an toàn