Công viên tưởng niệm hòa bình tại Hiroshima.

Kế hoạch chuyến thăm của Tổng thống Obama đã được thông báo rộng rãi sau chuyến thăm đài tưởng niệm Hiroshima hồi tháng 4 của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Hiroshima là chặng dừng chân cuối cùng của ông Obama trong chuyến công du Việt Nam và Nhật Bản (Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ thăm Việt Nam từ ngày 22 đến 25-5).

Với chuyến thăm công viên hòa bình,ổngthốngMỹđươngnhiệmđầutiênthăkết quả trận oman gần nơi quả bom rơi xuống năm 1945, Tổng thống Obama mong muốn thúc đẩy các nỗ lực toàn cầu nhằm xóa sổ vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, một vấn đề khá nhạy cảm về mặt chính trị là việc giới chức Nhà Trắng đưa ra nhiều tuyên bố ngầm nhấn mạnh ông Obama sẽ không có bất kỳ lời xin lỗi nào về những gì từng diễn ra trong quá khứ. Thay vào đó, Tổng thống sẽ tập trung nói về những mất mát trong cuộc chiến và kêu gọi hướng tới một thế giới phi vũ khí hạt nhân.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người sẽ đồng hành cùng ông Obama trong chuyến thăm Hiroshima, cho rằng một lời xin lỗi là điều không nhất thiết phải có. Theo ông Abe, việc Thủ tướng của quốc gia duy nhất phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng bom nguyên tử và nhà lãnh đạo của quốc gia duy nhất trên thế giới đã sử dụng vũ khí nguyên tử trong cuộc chiến cùng nhau bày tỏ sự tôn trọng đối với các nạn nhân sẽ là một cách tưởng nhớ các nạn nhân và chia sẻ với những người sống sót hiện vẫn đang chịu nhiều đau đớn.

Quả bom nguyên tử mà Mỹ ném xuống thành phố Hiroshima ngày 6-8-1945 đã khiến 140.000 người thiệt mạng. Quả bom thứ hai được thả xuống Nagasaki ba ngày sau đó, cướp đi sinh mạng của 70.000 người. Các vụ đánh bom đã để lại nỗi đau cho nhiều thế hệ người Nhật, song nhiều người Mỹ cho rằng họ đã nhanh chóng kết thúc cuộc chiến này và cứu được vô số sinh mạng khác khi Nhật Bản tuyên bố đầu hàng ngày 15-8-1945.

Về chuyến thăm của ông Obama hơn 70 năm sau thảm họa, có vẻ như người dân Nhật Bản đã sẵn sàng cho thời khắc này. Trong một cuộc thăm dò dư luận mới đây, 70% số người được hỏi nói rằng họ muốn ông Obama đến thăm Nhật Bản, trong khi số người phản đối chỉ có 2%. Đặc biệt, những người sống sót sau thảm họa mong chờ chuyến thăm này từ lâu. Theo số liệu thống kê hồi tháng 3-2016, số người sống sót sau thảm họa, được gọi là những “Hibakusha”, hiện là hơn 183.000 người ở độ tuổi trung bình trên 80. Cụ Sunao Tsuboi, 91 tuổi, người đứng đầu nhóm Hibakusha, cho biết: “Chúng tôi không yêu cầu một lời xin lỗi. Tất cả những gì chúng tôi muốn là được nhìn thấy ông ấy (Tổng thống Obama) đặt hoa tại công viên hòa bình và cúi đầu mặc niệm. Đây sẽ là bước đầu tiên trong việc xóa sổ vũ khí hạt nhân”.

Thị trưởng Hiroshima ca ngợi đây là một “quyết định táo bạo, đầy lương tâm và hoàn toàn hợp tình hợp lý”, đồng thời bày tỏ hy vọng Tổng thống Obama sẽ lắng nghe câu chuyện của những người sống sót sau thảm họa. Trong khi đó, Thị trưởng Nagasaki cho biết Tổng thống Obama sẽ “phát đi một thông điệp mạnh mẽ hướng đến một thế giới không có vũ khí hạt nhân”. Tuy nhiên, các tổ chức ủng hộ phi hạt nhân hóa cho rằng thông điệp “mạnh mẽ” của Tổng thống là chưa đủ. Họ cho rằng Tổng thống Obama, người đã hối thúc thế giới phi hạt nhân hóa trong một bài diễn văn tại Prague trong năm đương nhiệm đầu tiên của mình, cần phải sử dụng năm cuối nhiệm kỳ để thực hiện các hành động cụ thể hơn. Theo Giám đốc tổ chức Hành động vì Hòa bình Kevin Martin, người ta sẽ cho ông Obama “là giả dối nếu như ông tiếp tục kêu gọi phi hạt nhân hóa thế giới trong khi chính quyền của ông tiếp tục kế hoạch chi 1.000 tỷ USD trong 30 năm để phát triển vũ khí hạt nhân”. Tháng 1-2015, Văn phòng Ngân sách thuộc Quốc hội Mỹ ước tính chương trình vũ khí hạt nhân của chính quyền sẽ tiêu tốn khoảng 348 tỷ USD trong thập kỷ tới.