Quyết định từ chức của Thủ tướng Italy Giuseppe Conte có thể đẩy nước này vào một khủng hoảng chính trị chưa có hồi kết.

Đây là động thái cho thấy khả năng Tổng thống Mattarella sẽ đề nghị ông Cottarelli lãnh đạo một chính phủ kỹ trị,ếtắctrênchínhtrườkết quả vô địch nhật bản sau khi Thủ tướng được chỉ định Giuseppe Conte đã từ chức do không có khả năng thành lập được một chính phủ liên minh giữa đảng dân túy Phong trào 5 Sao (M5S) và đảng cực hữu Liên đoàn.

Nỗ lực của ông Conte trong những ngày qua đã bị thất bại do Tổng thống Mattarella đã “phủ quyết” và không chấp thuận việc đề cử cựu Bộ trưởng Công nghiệp Paolo Savona, nhân vật có quan điểm hoài nghi châu Âu, làm Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính. Ông Savona từng tuyên bố Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đang nằm dưới sự quản lý của Đức và Italy cần một kế hoạch rời khỏi khu vực này nếu cần thiết. Quyết định của Tổng thống Mattarella đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của đảng M5S và đảng Liên đoàn theo đường lối dân túy. Lãnh đạo M5S Luigi Di Maio và người đứng đầu đảng Liên đoàn Matteo Salvini đã chỉ trích sự phủ quyết của Tổng thống là chịu ảnh hưởng của nước ngoài. Ông Maio đã kêu gọi luận tội Tổng thống Mattarella theo điều 90 của Hiến pháp, trong khi ông Salvini cảnh báo sẽ tổ chức tuần hành quy mô lớn nếu như bầu cử sớm không được tiến hành. Về phần mình, Tổng thống Mattarella kiên quyết từ chối nhượng bộ những mong muốn của M5S và LN mà ông cho là đi ngược lại lợi ích của đất nước, đồng thời khẳng định đã làm hết sức để hỗ trợ việc thành lập chính phủ mới, trừ việc chấp nhận một bộ trưởng có tư tưởng đưa Italy ra khỏi Eurozone.

Hầu hết các chính đảng ở Italy đều khẳng định sẽ không ủng hộ một chính phủ kỹ trị khi bỏ phiếu tại Quốc hội. Tuy nhiên, kể cả khi vị Thủ tướng mới nhận được sự ủng hộ của cơ quan lập pháp, không có gì đảm bảo rằng M5S và đảng Liên đoàn có thể hoàn tất việc thành lập chính phủ liên minh một cách suôn sẻ. Trên thực tế, M5S và đảng Liên đoàn là những đối thủ chính trị với các ưu tiên rất khác nhau, và hai đảng chỉ giành được thế đa số cực kỳ mong manh tại Thượng viện, khiến nguy cơ đi tới thất bại và mâu thuẫn là rất lớn. Trong suốt chiến dịch tranh cử, hai đảng đã đưa ra những cam kết mang đậm màu sắc hoài nghi về sự hội nhập châu Âu, kêu gọi cải tổ toàn bộ các hiệp ước của Liên minh châu Âu (EU) về liên minh tiền tệ và vấn đề nhập cư, thậm chí họ còn đưa các nội dung trên cả vào chương trình nghị sự.

Thách thức lớn nhất ưu tiên cho ngân sách năm 2019. Đảng Liên đoàn muốn cắt giảm thuế, trong khi M5S muốn cung cấp mức thu nhập phổ thông cho người nghèo. Trong bối cảnh Italy đang phải gánh các khoản nợ khổng lồ thì việc đạt được một trong hai mục tiêu đã là rất khó khăn. Andrea Goldstein, Giám đốc viện nghiên cứu chính sách Nomisma, nhấn mạnh mâu thuẫn sẽ bùng phát khi hai đảng sẽ phải tìm nguồn lực để bù đắp những thâm hụt và phải quyết định xem cần ưu tiên hơn. Mâu thuẫn giữa mục tiêu cắt giảm thuế và tăng phúc lợi là một trong những yếu tố phản ánh những căng thẳng then chốt trong chính phủ liên minh. Trong khi đảng Liên đoàn muốn thỏa mãn các cử tri của mình ở vùng phương Bắc giàu có thì M5S lại tập trung hơn vào người dân ở vùng phía Nam nghèo đói. Với nguồn ngân sách cực kỳ eo hẹp, sẽ rất khó để hai chính đảng này thỏa mãn mọi cử tri.

Với những hoài nghi xung quanh các chính sách, cùng mâu thuẫn trong các chương trình, nhà nghiên cứu Goldstein nhận định chính phủ mới sẽ khó vận hành có thể vận hành hiệu quả đến cuối năm. Nếu như M5S và đảng Liên đoàn không thể thành lập chính phủ liên minh, điều này sẽ mở đường cho cuộc tổng tuyển cử sớm vào mùa Thu tới. Trong thời gian đó, M5S và đảng Liên đoàn có thể sẽ từ chối bỏ phiếu cho chính phủ “lâm thời” do tổng thống chỉ định và điều này sẽ tiếp tục đẩy Italy vào vòng xoáy bất ổn.