TheêngiacủaNgânhàngThếgiớihiếnkếsửaNghịđịxep hang trung quoco chuyên gia Nguyễn Việt Anh, chi phí lãi vay có thể tính trên cơ sở “thuần” để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cho vay trong nội bộ tập đoàn. Ảnh: NM.

>> Tháo gỡ khó khăn về chi phí lãi vay của doanh nghiệp

Nghị định 20 là công cụ hữu hiệu để chống chuyển giá

Theo chuyên gia của WB, một thách thức lớn đối với Việt Nam là việc quản lý thuế một cách hiệu quả đối với các doanh nghiệp đa quốc gia, có hoạt động phức tạp. Hiện có đến 12.000 doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, đóng góp khoảng 18% GDP và chiếm một phần lớn trong hoạt động xuất nhập khẩu.

“Với việc Việt Nam hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu, hoạt động thương mại trong nội bộ các tập đoàn cũng như các giao dịch tài chính xuyên biên giới giữa các bên liên kết đã trở nên rất phổ biến. Điều này đặt ra những thách thức trong việc quản lý thuế của các tập đoàn và nảy sinh những rủi ro xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận” - chuyên gia Nguyễn Việt Anh nói.

Cũng theo chuyên gia của WB, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, số thuế tiềm năng đang mất đi do các hoạt động tránh thuế, lập kế hoạch thuế quá mức và chuyển giá là cực kỳ to lớn. Bên cạnh đó, từ quan điểm xây dựng một môi trường cạnh tranh và hấp dẫn các nhà đầu tư thì tính ổn định và phù hợp với các thực tiễn quốc tế, đặc biệt với các giao dịch xuyên biên giới là một nội dung quan trọng và cần thiết.

“Việc ban hành Nghị định 20 với các quy định mạnh mẽ hơn về nghĩa vụ báo cáo đối với người nộp thuế có giao dịch liên kết và áp dụng quy định hạn chế lãi vay đã củng cố các nội dung quan trọng của công tác quản lý giá chuyển nhượng. Đây là những nội dung phù hợp với thực tiễn quốc tế theo khuyến nghị của khuôn khổ toàn diện thông qua chương trình Chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận BEPS mà Việt Nam đã trở thành thành viên thứ 100 từ năm 2017” - ông Nguyễn Việt Anh nói.

Chuyên gia của WB cho rằng, việc chuyển lợi nhuận thông qua việc trả tiền lãi vay trên các khoản vay từ các bên liên kết là một mối lo ngại đối với các nền kinh tế trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Điều này phản ánh vấn đề sử dụng việc vay nợ các bên liên kết nhằm chuyển lợi nhuận xuyên biên giới, đồng thời các nhà hoạch định chính sách cũng phải giải quyết vấn đề lãi vay quá mức trong việc tránh thuế hoàn toàn có tính chất nội địa.

Trước khi ban hành Nghị định 20, Việt Nam chưa hề có một biện pháp hữu hiệu nào nhằm đối phó với hình thức chuyển lợi nhuận này. Do đó, việc ban hành Nghị định 20 là công cụ hữu hiệu để chống chuyển giá.

Ý kiến đóng góp từ chuyên gia

Thời gian qua, đã có nhiều ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp về những vướng mắc trong việc áp dụng quy định hạn chế lãi vay của Nghị định 20. Theo đó, quy định này đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp nội địa trong việc huy động vốn. Trước những ý kiến trái chiều, chuyên gia Nguyễn Việt Anh cho biết, vướng mắc này có thể xử lý được.

“Quy định hạn chế khấu trừ lãi vay ở mức 20% EBITDA (lợi nhuận trước lãi vay, thuế và khấu hao - PV) đã gặp phải một số phản đối. Theo tôi một số nội dung đặt ra là hợp lý. Ví dụ như, một số tập đoàn thực sự vay nợ nhiều và trả chi phí lãi vay cho bên thứ ba vượt mức 20% EBITDA” - chuyên gia Nguyễn Việt Anh nói.

Một trường hợp khác, theo chuyên gia Nguyễn Việt Anh, đó là các doanh nghiệp hoạt động theo hình thức tập đoàn, công ty mẹ con và phát sinh việc cho vay trong nội bộ tập đoàn có thể thấy quy định này cứng nhắc vì chi phí lãi vay được tính trên cơ sở “gộp”. “Các doanh nghiệp khởi nghiệp và các dự án phát sinh lỗ trong những năm đầu, nhưng tổng thể là lợi nhuận có thể bị ảnh hưởng tiêu cực vì họ không được khấu trừ chi phí lãi vay trong giai đoạn phát sinh lỗ” - chuyên gia Nguyễn Việt Anh nói.

Theo chuyên gia của WB, có giải pháp cho những vấn đề này. “Bộ Tài chính có thể đưa ra quy định cho phép các doanh nghiệp được chuyển phần chi phí lãi vay chưa được khấu trừ vào các năm tiếp theo khi doanh nghiệp có khả năng khấu trừ, tương tự như quy định chuyển lỗ hiện nay. Chi phí lãi vay có thể tính trên cơ sở “thuần” để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cho vay trong nội bộ tập đoàn. Đối với những doanh nghiệp thực sự vay nợ bên thứ ba nhiều, có thể cho phép người nộp thuế áp dụng tỷ lệ tập đoàn thay cho hạn chế theo EBITDA ở mức 20%” - chuyên gia Nguyễn Việt Anh kiến nghị.

Theo kiến nghị này, nếu tập đoàn có doanh nghiệp thành viên trả chi phí lãi vay cho bên không liên kết vượt trên mức 20% của EBITDA của tập đoàn, doanh nghiệp đó có thể áp dụng tỷ lệ cao hơn để xác định khoản chi phí lãi vay được phép khấu trừ trong việc tính toán nghĩa vụ thuế.

“Điều tốt là các giải pháp này phù hợp với thông lệ quốc tế. Tôi tin tưởng rằng nếu những thay đổi này được áp dụng, sẽ giúp giải quyết những vướng mắc hợp lý của doanh nghiệp, trong khi vẫn duy trì được bản chất của quy định hạn chế lãi vay trong việc giúp Việt Nam bảo vệ cơ sở thuế quan trọng của mình” - chuyên gia Nguyễn Việt Anh nói./.

Nhật Minh