Hải quan Chuyển phát nhanh làm thủ tục cho bưu phẩm, bưu kiện XNK​​​. Ảnh: T.H.

Trước kiến nghị của DN và cơ quan Hải quan, ngày 14-3, Bộ Y tế đã có văn bản số 1287/BYT-ATTP khẳng định sẽ kiến nghị Chính phủ để sửa đổi Nghị định 38/2012/NĐ-CP năm 2012 cho phù hợp với tình hình thực tế.

Đầu tháng 4-2016, ông Trần Quốc Nhi, ngụ tại Đà Lạt, Lâm Đồng gửi đơn cho cơ quan chức năng kiến nghị bức xúc về việc phải kiểm tra chuyên ngành đối với kiện hàng sữa bột do người nhà từ Hoa Kỳ gửi về qua đường bưu điện. Theo trình bày của ông Trần Quốc Nhi, đầu tháng 4-2016, ông nhận được thông báo của bưu cục Khai thác ngoại dịch về việc yêu cầu kiểm tra chất lượng vệ sinh ATTP. Kiện hàng của ông Nhi gồm 15 hộp sữa Ensure Abbott, xuất xứ Hoa Kỳ do người nhà gửi cho mẹ ông bồi dưỡng tuổi già, hoàn toàn không có mục đích mua bán, kinh doanh. Tuy nhiên, lô hàng này Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM giữ lại 15 ngày để kiểm tra vệ sinh ATTP, với chi phí kiểm tra 1,15 triệu đồng, cộng thêm một khoản khác chưa ghi rõ.

Theo ông Nhi, việc giữ lại nửa tháng để kiểm tra có đảm bản chất lượng vệ sinh cũng như giá trị dinh dưỡng của sữa hay không. Bên cạnh đó, Việt Nam đã tham gia TPP, sữa Ensure là nhãn hiệu nổi tiếng được sản xuất theo công nghệ cao nên việc đưa hàng đi kiểm tra vệ sinh ATTP là bất hợp lý, gây trở ngại cho người dân.

Tại hội nghị đối thoại giữa cơ quan Thuế và cơ quan Hải quan với DN tại TP.HCM vào cuối tuần qua, một số ý kiến DN cũng phản ánh bức xúc về việc phải thực hiện kiểm tra vệ sinh ATTP đối với các lô hàng mẫu có trị giá rất thấp, trong khi chi phí kiểm tra còn nhiều hơn cả trị giá lô hàng. Bà Lê Thị Tú Anh, Công ty CP Nông nghiệp GAP phản ánh, công ty NK lô hàng bánh quy mẫu các loại qua đường chuyển phát chuyển nhanh, thuộc diện phải lấy mẫu kiểm tra chuyên ngành, với phí kiểm tra chuyên ngành trên 1 triệu, trong khi giá trị 2 kiện hàng mẫu cũng chỉ hơn 1 triệu đồng!

Theo tìm hiểu của chúng tôi, không chỉ 2 trường hợp nêu trên, rất nhiều khách hàng thắc mắc, bức xúc về việc phải kiểm tra vệ sinh ATTP đối với bưu phẩm là quà biếu, quà tặng.

Về vấn đề này, Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, hàng quà biếu, tặng nhập khẩu tại 2 đơn vị là Chi cục Hải quan chuyển phát nhanh và Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 14 Nghị định số 38/2012/NĐ-CP ngày 25-4-2012 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, mặt hàng thực phẩm là quà biếu, tặng không thuộc đối tượng miễn kiểm tra ATTP. Tuy nhiên, theo Cục Hải quan TP.HCM, số lượng bưu phẩm, bưu kiện nhập khẩu theo hình thức quà biếu, quà tặng qua đường hàng không làm thủ tục qua 2 chi cục Hải quan nêu trên rất lớn, mỗi ngày lên đến hàng trăm gói. Đa số các mặt hàng quà biếu, tặng dưới 2 triệu đồng nằm trong tiêu chuẩn miễn thuế theo Quyết định 31/2015/QĐ-TTg ngày 4-8-2015 của Thủ tướng Chính phủ đều có hàng thực phẩm. Việc kiểm tra ATTP theo Nghị định 38/2012/NĐ-CP gây phản ứng từ người nhận hàng, không phù hợp với tình hình thực tế.

Liên quan đến vướng mắc trên, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng cho rằng, Bộ đã nhận được văn bản của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam phản ánh về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 38/2012/NĐ-CP. Việc quy định thực phẩm là hàng quà biếu, tặng (kể cả trường hợp gửi qua dịch vụ bưu chính) không thuộc đối tượng được miễn kiểm tra nhà nước về ATTP đã gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp bưu chính cũng như người sử dụng dịch vụ trong quá trình thực hiện các thủ tục thông quan khi lưu lượng bưu phẩm gửi quốc tế tương đối lớn (bình quân 500 - 1.000 gói/ngày). Ngoài ra các khoản phí phát sinh theo quy định để thực hiện việc kiểm tra phải thu từ khách hàng rất cao (bình quân khoảng 1.150.000 đồng/gói), gây bức xúc cho người sử dụng dịch vụ và khiến họ từ chối nhận bưu phẩm.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, việc hướng tới mục tiêu đảm bảo an toàn thực phẩm cho toàn xã hội là hết sức cần thiết. Luật An toàn thực phẩm và Nghị định 38/2012/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật được ban hành đã có tác dụng tích cực trong công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật về ATTP, đặc biệt là trong hoạt động nhập khẩu bưu phẩm gửi qua đường bưu chính thì các doanh nghiệp bưu chính đã gặp những vướng mắc nêu trên.