Ông đánh giá như thế nào về sự “lấn sân” của các DN FDI trong lĩnh vực nông nghiệp suốt thời gian qua?ầntạodoanhnghiệpđầutàuampquottrongnôngnghiệlich thi đau bong đa anh

Trong nông nghiệp, hiện tượng chung là các DN FDI ngày càng trở nên chiếm thế thượng phong về quy mô, vốn, tri thức, khả năng tiếp cận thị trường đầu ra… Các DN này nằm trong một chuỗi mang quy mô toàn cầu. Trong quá trình cạnh tranh trên thị trường toàn cầu, các DN có những đặc điểm đó sẽ lấn lướt các DN tư nhân. Điều này xảy ra tại nhiều nền kinh tế chứ không riêng gì Việt Nam.

Theo ông, đâu là nguyên nhân chính khiến DN nội luôn ở thế yếu trong cuộc cạnh tranh với DN FDI dù chiếm số lượng đông đảo hơn?

Lý do thì khá rõ ràng bởi DN FDI mạnh và có nhiều lợi thế ở hầu hết các mặt. Về phía Việt Nam, trong thời gian mở cửa vừa qua, chúng ta đã thất bại trong việc tạo ra các tập đoàn mang đầy đủ sức mạnh, đủ sức cạnh tranh với DN FDI. Việt Nam không có một khu vực DN tư nhân đủ mạnh, đủ sự tích lũy về vốn, tri thức, trình độ quản lý và cả khả năng thâm nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu... Do vậy, khi bước vào giai đoạn hội nhập kinh tế sâu rộng, DN nội địa mới lúng túng khi bị DN FDI cạnh tranh mạnh mẽ.

Tôi cho rằng, trong phát triển DN hiện vẫn còn sự nhùng nhằng giữa DN Nhà nước và DN tư nhân, chưa có chiến lược cụ thể, rõ ràng. Dù số lượng DN Nhà nước có giảm so với trước, song chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Lẽ ra việc giảm các DN Nhà nước phải làm sớm hơn, từ cách đây 20 năm để giải phóng khu vực tư nhân, không chỉ riêng trong khu vực sản xuất mà là lĩnh vực nông nghiệp nói chung, tạo ra những tập đoàn tư nhân lớn đầu tư vào nông nghiệp, sẵn sàng cho hội nhập. Vì không làm được như vậy nên mới xảy ra tình trạng, trước đây, DN tư nhân bị lấn át bởi DN Nhà nước thì nay lại tiếp tục bị lấn át bởi DN FDI.

Trong bối cảnh Việt Nam đã và đang tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) như hiện nay, ông có cho rằng, trong lĩnh vực nông nghiệp, nếu không có những giải pháp mang tính đột phá thì các DN FDI sẽ ngày càng chiếm lĩnh thị phần hơn nữa, đặt ra càng nhiều nguy cơ đối với sự tồn tại và phát triển của DN nội địa?

Ở thời hội nhập, cạnh tranh trong rất nhiều ngành của Việt Nam nói chung, lĩnh vực nông nghiệp nói riêng cũng giống như chúng ta mở cửa nhà và cho thêm những đối thủ cạnh tranh vào. Trong khi đó, “người nhà” là các DN nội địa, đặc biệt là DN tư nhân chờ đối thủ vào cạnh tranh lại bị "trói tay" sau lưng. Như vậy, đương nhiên chúng ta sẽ bị mất nhà, bị chiếm mất thị phần.

Thời gian gần đây, có một số tập đoàn lớn như Hoàng Anh Gia Lai, TH hay Vingroup… tích cực tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp nhưng vẫn khá muộn. Bởi việc đầu tư không chỉ cần vốn, công nghệ mà còn là kinh nghiệm tích lũy trong cả quá trình. Tuy nhiên, xuất phát muộn hơn không có nghĩa là buông bỏ. Điều quan trọng là phải thay đổi tư duy, tạo điều kiện cho DN tư nhân phát triển mạnh mẽ, thực sự dựa vào khu vực kinh tế tư nhân, tạo ra những DN mang tính “đầu tàu” ổn định.

Theo ông, đâu là “nút thắt” cơ bản cần phải giải quyết để các DN tư nhân có thể vững vàng phát triển, nâng cao sức cạnh tranh ?

Thời gian gần đây, Chính phủ nhấn mạnh tư tưởng kiến tạo, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho DN tư nhân phát triển song từ tư tưởng đến thực tiễn phải có những chính sách thực sự phù hợp đi vào cuộc sống. Thực chất vấn đề về vốn, công nghệ… là những điểm cần tháo gỡ để các DN tư nhân phát triển, tuy nhiên trước khi đi vào các vấn đề cụ thể này, theo tôi, tháo gỡ về mặt cơ chế, chính sách là điều cần được ưu tiên.

Trong đó, điểm mấu chốt nhất chính là dẹp bỏ sự “án ngữ” của DN Nhà nước. Các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn tồn tại như hiện nay thì các chính sách hỗ trợ cho DN tư nhân có nhiều đến mấy cũng khó phát huy tác dụng như mong muốn.

Có quan điểm cho rằng, DN Nhà nước đóng vai trò là DN “đầu tàu”, tuy nhiên theo tôi DN Nhà nước chỉ là đang đứng chèn phía trước khiến DN tư nhân khó phát triển. Giải quyết điểm này, nền nông nghiệp Việt Nam mới mong có sự đột phá. Các DN tư nhân lớn mạnh, dần nâng cao sức cạnh tranh với DN FDI.

Xin cảm ơn ông!