【kèo chấp 1/2】ĐB sông Cửu Long có thể bị thiệt hại hàng tỉ đô la vì… thủy điện

Đó là thông tin được các chuyên gia đưa ra tại thủy điện Don Sahong và thách thức với Việt Nam do mạng lưới sông ngòi Việt Nam và trung tâm thiên nhiên và con người Việt Nam tổ chức sáng nay (10/12) tại Hà Nội.

Don Sahong là sự án thủy điện số 11 được phê duyệt và quy hoạch thủy điện trên dòng chính sông Mekong thuộc quốc gia Lào. Dưới tác động của các dự án này,ĐBsôngCửuLongcóthểbịthiệthạihàngtỉđôlavìthủyđiệkèo chấp 1/2 Đồng bằng sông Cửu Long có thể bị tổn thất gần nửa triệu tấn cá, giá trị lên tới hàng tỉ đô la Mỹ. Bên cạnh đó, lượng phù sa cũng có thể giảm tới 2/3, chỉ còn 7 triệu tấn làm giảm năng suất nông nghiệp và chi phí của nông dân sẽ phải tăng lên.

Khu vực dự kiến xây dựng đập Don Sahong

Lo ngại về nguy cơ của dự án trên, TS Nguyễn Nhân Quảng, chuyên gia quản lý Lưu vực Sông cho rằng: “Hàng chục triệu dân ở Đồng bằng sông Cửu Long đang sống chủ yếu vào nông nghiệp. Khi mà nguồn nước bị tác động gây ảnh hưởng thì sinh kế của từng ấy người cũng sẽ bị ảnh hưởng”.

Chung quan điểm với TS Quảng, ông Nguyễn Hữu Thiện, Chuyên gia độc lập phân tích: Sông Mê Kông là một trong những dòng sông vĩ đại nhất thế giới với nguồn tài nguyên thiết yếu cho khu vực, duy trì sinh kế, sức khỏe, văn hóa của hàng triệu người. Toàn vùng sẽ chịu ảnh hưởng của các quyết định về sự phát triển thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông. Các quyết định phải dựa trên các nghiên cứu nghiêm túc và công nghệ được kiểm chứng và có sự tham vấn với các chính phủ và các cộng đồng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án hiện nay chưa thể giúp đưa ra quyết định khôn ngoan vì còn nhiều giả định, thiếu dữ liệu và phân tích báo cáo đánh giá tác động môi trường hiện nay chưa hoàn chỉnh nên rủi ro tác động còn rất cao. Các biện pháp giảm thiểu của tác động đưa ra chưa được chứng minh trong môi trường có sự đa dạng sinh học như sông Mê Kông...

Theo nghiên cứu đánh giá tác động của các công trình thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông của Ủy ban sông Mê Kông Việt Nam đối với khu vực đồng bằng sông Cửu Long: Các dự án thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông đã gây tác động đến số lượng và chất lượng nguồn nước, tác động đến phù sa, đa dạng sinh học, thủy sản, giao thông thủy, nông nghiệp, nền kinh tế và kế sinh kế của hàng triệu người dân...

Tại tọa đàm, các chuyên gia đã chỉ ra những bất cập trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án Don Sahong. Và trên thực tế, tới nay dự án thủy điện trên dòng chính Mekong cũng chỉ mới đánh giá tác động trên một phạm vi hẹp. Trong khi đó, đồng bằng sông Cửu Long sẽ phải chịu ảnh hưởng lớn nhất nếu các dự án thủy điện được xây dựng.

TS Đào Trọng Tứ - Giám đốc Trung tâm Phát triển bền vững Tài nguyên nước và Thích nghi biến đổi khí hậu cho biết: “Chúng ta đã có hiệp định Mekong năm 1995, 4 quốc gia cũng đã ngồi lại với nhau thì hãy tiếp tục giữ vững việc hợp tác như vậy vì lợi ích của tất cả”.

Ngoài đập thủy điện trên dòng chính còn 6 dự án thủy điện trên thượng nguồn của Trung Quốc, 94 dự án trên các dòng nhánh của sông Mekong. Những tác động tiêu cực tới đồng bằng sông Cửu Long đã bắt đầu chứ không còn là nguy cơ nữa.

Viết Cường