Ngày 21/11, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội mở phiên toà xét xử sơ thẩm đối với cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang và 8 bị cáo khác trong vụ thiếu trách nhiệm gây thất thoát hơn 3,8 triệu USD mua nguyên liệu thuốc để phòng, chống dịch cúm A (H5N1) xảy ra tại Bộ Y tế và Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long.

Dự kiến, phiên tòa sẽ diễn ra trong 5 ngày (từ 21/11 đến hết ngày 25/11/2022). Trong vụ án này, Hội đồng xét xử đã triệu tập một số tổ chức, cá nhân tham gia tố tụng đến phiên tòa, trong đó có triệu tập đại diện Bộ Y tế, đại diện Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long.

Bị cáo Cao Minh Quang (phải) tới phiên tòa

Trong số 9 bị cáo bị đưa ra xét xử trong vụ án này, có tới 5 bị cáo là cựu cán bộ, lãnh đạo của Bộ Y tế, gồm Cao Minh Quang (cựu Thứ trưởng Bộ Y tế), Dương Huy Liệu (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế), Nguyễn Nam Liên (cựu Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế, Phó Trưởng ban quản lý thực hiện kế hoạch phòng chống dịch cúm A (H5N1) Bộ Y tế), Phạm Thị Minh Nga (chuyên viên Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế, cựu Kế toán trưởng Ban quản lý thực hiện kế hoạch phòng chống dịch cúm A (H5N1) Bộ Y tế), Nguyễn Việt Hùng (cựu Phó cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế).

Cả 5 bị cáo trên đều bị Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

4 bị cáo còn lại bị Viện Kiểm sát truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Trong đó, có Lương Văn Hóa (cựu Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long), Nguyễn Thanh Tòng (cựu Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long), Nguyễn Văn Thanh Hải (cựu Kế toán trưởng Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long), Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (cựu Giám đốc chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, kiêm Giám đốc điều hành phòng xuất nhập khẩu thuộc Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long).

Theo thông báo tại phiên tòa, trước khi diễn ra phiên tòa, bị cáo Nguyễn Thanh Tòng đã chết do mắc bệnh mãn tính.

Các bị cáo tại phiên toà xét xử sáng nay

Tại phiên tòa, luật sư đề nghị triệu tập ông Trương Quốc Cường (cựu Cục trưởng Cục Quản lý Dược, cựu Thứ trưởng Bộ Y tế). Ngoài ra, một luật sư khác cũng cho biết trong vụ án này, Hội đồng xét xử xác định nguyên đơn dân sự là Bộ Y tế, luật sư có đề nghị Hội đồng xét xử cho biết vụ án này có bị đơn dân sự hay không?

Sau khi hội ý, Hội đồng xét xử xét thấy tòa án đã có lời khai của những người làm chứng, nếu cần thiết Hội đồng xét xử sẽ tiếp tục triệu tập. Liên quan đến việc xác định có bị đơn dân sự hay không, Hội đồng xét xử nhận định thiệt hại trong vụ án này là của Nhà nước nên Hội đồng xét xử xác định Bộ Y tế là nguyên đơn dân sự, những người khác là người có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan.

Theo cáo trạng, thực hiện kế hoạch dự trữ thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc Oseltamivir phòng chống dịch cúm A(H5N1) tại Việt Nam của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở thông báo giá thành sản xuất thuốc Oseltamivir của Bộ Tài chính, Bộ Y tế giao kế hoạch và đặt hàng Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long sản xuất thuốc Oseltamivir từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu theo hình thức ký và thực hiện các Hợp đồng kinh tế.

Theo quy định của pháp luật về quản lý giá hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước đặt hàng sản xuất bằng nguồn ngân sách Nhà nước, Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long phải chấp hành cơ chế quản lý giá và các mức giá do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định.

Quá trình thực hiện kế hoạch sản xuất thuốc, Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long được giảm giá mua nguyên liệu nhưng với động cơ vụ lợi, Lương Văn Hóa đã lợi dụng, chức vụ quyền hạn chỉ đạo Nguyễn Thanh Tòng và Nguyễn Văn Thanh Hải hạch toán trái nguyên tắc kế toán.

Ngoài ra, bị cáo Hóa còn chỉ đạo Ngô Hữu Hiếu Nghĩa lập thư giãn nợ để che giấu việc kiểm tra, thanh tra; đồng thời chỉ đạo Nguyễn Thanh Tòng, Nguyễn Văn Thanh Hải, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa hợp thức hồ sơ thanh toán che giấu nhằm giữ lại số tiền giảm giá mua nguyên liệu hơn 3,8 triệu USD (tương đương hơn 61 tỉ đồng) để sử dụng, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Đối với các bị cáo tại Bộ Y tế, Viện Kiểm sát xác định các bị cáo Dương Huy Liệu, Nguyễn Nam Liên và Phạm Thị Minh Nga được giao nhiệm vụ ký kết, theo dõi việc thực hiện, thanh quyết toán hợp đồng sản xuất thuốc giữa Bộ Y tế và Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long, quá trình thực hiện hợp đồng và khi thanh lý hợp đồng đã không xem xét, kiểm tra việc thực hiện điều khoản đàm phán, giảm giá mua nguyên liệu được quy định trong hợp đồng (không kiểm tra chứng từ thanh toán mua nguyên liệu; không yêu cầu báo cáo việc thực hiện điều khoản đàm phán giảm giá).

Bị cáo Cao Minh Quang được giao nhiệm vụ chỉ đạo định kỳ kiểm tra, đánh giá, tổng hợp tình hình mua, bảo quản, sử dụng thuốc Tamiflu, nguyên liệu Oseltamivir và sản xuất thuốc dự trữ.

Tuy nhiên, bị cáo Cao Minh Quang đã thiếu trách nhiệm, không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao, không chỉ đạo kiểm tra để làm rõ số tiền hơn 3,8 triệu USD Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp nguyên liệu nên không phát hiện được Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long đã giữ lại, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.