Biểu đồ so sánh kim ngạch NK từ Hàn Quốc (tính hết tháng 6) của năm 2016 và 2017, đơn vị tính "tỷ USD". Biểu đồ: T.Bình.

3 nhóm hàng “tỷ USD”

Dù chưa có đánh giá, phân tích cụ thể nào được đưa ra về hiện tượng trên, nhưng dựa vào dữ liệu thống kê của Tổng cục Hải quan có thể khẳng định một trong những nguyên nhân chính khiến việc nhập khẩu tăng mạnh khiến nhập siêu từ xứ sở kim chi nhảy vọt so với cùng kỳ năm ngoái dựa chủ yếu vào 3 nhóm hàng chính là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện.

So với 6 tháng đầu năm ngoái, số lượng nhóm hàng nhập khẩu “tỷ USD” từ Hàn Quốc không thay đổi khi vẫn dừng ở con số 3. Tuy nhiên, về con số tuyệt đối tăng thêm thì có một sự thay đổi rất lớn.

Cụ thể, 3 nhóm hàng nhập khẩu “tỷ USD” từ Hàn Quốc vẫn là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện.

Nhưng trong 6 tháng qua, cả 3 nhóm hàng trên đều có mức tăng trưởng về kim ngạch thêm cả trăm triệu đến hàng tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái.

Tăng mạnh nhất là nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng với con số tăng thêm tới 3,467 tỷ USD, tương đương tốc độ tăng trưởng lên tới hơn 128%, giúp trị giá kim ngạch đạt 6,176 tỷ USD. Điều đó giúp nhóm hàng này vượt qua máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện để trở thành nhóm hàng nhập khẩu lớn nhất của nước ta từ Hàn Quốc.

Đáng chú ý, sự tăng trưởng mạnh cũng giúp Hàn Quốc “soán” ngôi Trung Quốc để trở thành thị trường cung cấp máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng lớn nhất của nước ta. Bởi cùng thời điểm này năm ngoái, Trung Quốc đang dẫn đầu ở mặt hàng này với khoảng cách lên đến 1,522 tỷ USD so với thị trường Hàn Quốc. Nhưng bước sang 6 tháng đầu năm nay kim ngạch nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng từ Hàn Quốc đã vượt so với Trung Quốc là 850 triệu USD.

Ngoài máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng, nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện cũng có sự tăng trưởng đáng kể từ 4,122 tỷ USD (hết 6 tháng đầu năm 2016) lên 6,040 tỷ USD, tương đương tăng thêm 1,918 tỷ USD (tăng 46,5%). Và Hàn Quốc cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất của nước ta đối với mặt hàng này.

Trong khi đó, mặt hàng “tỷ USD” thứ 3 là điện thoại và linh kiện đạt 2,291 tỷ USD, tăng 608 triệu USD.

Như vậy, chỉ tính riêng 3 nhóm hàng trên, đã giúp kim ngạch nhập khẩu từ Hàn Quốc tăng thêm gần 6 tỷ USD, chiếm tới 78,5% tổng trị giá kim ngạch nhập khẩu tăng thêm từ Hàn Quốc tính hết tháng 6 (hết tháng 6, tổng trị giá kim ngạch nhập khẩu từ Hàn Quốc đạt 22,558 tỷ USD, tăng 7,647 tỷ USD so với cùng kỳ 2016). Điều này là lý do để có thể khẳng định, 3 nhóm hàng nhập khẩu “tỷ USD” từ Hàn Quốc là nguyên nhân lớn nhất khiến nhập khẩu từ Hàn Quốc tăng chóng mặt và đẩy con số nhập siêu của nước ta từ quốc gia này nhảy vọt từ mức 9,807 tỷ USD năm 2016 lên 16 tỷ USD trong năm nay.

Yếu tố Samsung

Liên quan đến việc nhập khẩu 3 mặt hàng trên, dù thông tin chưa đầy đủ nhưng cả 3 nhóm hàng trên đều có sự gắn bó lớn với hoạt động của Tập đoàn Samsung. Ở 2 nhóm hàng điện thoại và máy tính đã có thể dễ dàng nhận ra khi đây là sản phẩm đầu vào để sản xuất sản phẩm xuất khẩu của những nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta hiện nay. Và Samsung đang là nhà sản xuất chiếm ưu thế gần như tuyệt đối ở 2 nhóm hàng này.

Trong khi đó, ở nhóm hàng máy móc, thiết bị, có lẽ cũng liên quan không ít đến việc mở rộng dự án của Samsung ở Bắc Ninh. Cụ thể, tháng 2 vừa qua, Công ty Samsung Display đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án mở rộng tại KCN Yên Phong (Bắc Ninh).

Dự án có tổng vốn đầu tư 2,5 tỷ USD, qua đó nâng tổng vốn của Samsung Display lên 6,5 tỷ USD và cũng đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài đầu tiên mang dự án tỷ USD đến Việt Nam trong năm 2017.

Và để phục vụ việc mở rộng dự án việc nhập khẩu máy móc thiết bị là điều dễ hiểu, đặc biệt trong bối cảnh các dự án của Samsung luôn được triển khai nhanh như cách thức tập đoàn này đã thực hiện những dự án trước đó ở Bắc Ninh và Thái Nguyên. Và điều này cũng khiến cho cán cân thương mại của Bắc Ninh đang ở vị thế xuất siêu những năm trước đã bị thâm hụt tới gần 1,5 tỷ USD, tính hết tháng 6/2017.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, ông Vũ Đức Quyết- Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh cho biết, việc nhập siêu xuất phát từ hoạt động nhập khẩu máy móc thiết bị phục vụ các dự án đầu tư trên địa bàn, nhất là việc mở rộng dự án tại Bắc Ninh của Tập đoàn Samsung.